جاه‌طلبی‌های بی‌پایان فیسبوک؛ آیا لیبرا سرنوشت رمزارزها را تغییر می‌دهد؟

کالیبرا به عنوان زیرمجموعه جدید فیسبوک مسئولیت توسعه سرویس های مالی بر بستر بلاکچین لیبرا و ارائه کیف پول کالیبرا را برعهده دارد. کاربرد این کیف پول که قرار است در سال ۲۰۲۰ ارائه شود خرید و فروش رمزارز لیبرا ، نقل و انتقال پول، پرداخت هزینه، خرید اجناس و پرداخت قبوض مختلف است. این قابلیت ابتدا در اپ های واتس اپ و مسنجر فعال شده و بعدا از طریق کیف پول مجزا ارائه می شود.

در حال حاضر بسیاری از مردم جهان به خدمات مالی دسترسی ندارند. فیسبوک هدف خود از توسعه این پلتفرم را فراهم کردن راه حلی برای نقل و انتقال آسان پول با استفاده از یک گوشی موبایل و شبکه اینترنت عنوان کرده است.

فیسبوک متعهد شده که استقلال رمزارز جدید از کمپانی مادر را حفظ کرده و از داده های مالی کاربران برای اهداف تبلیغاتی استفاده نکند. هرچند سابقه نه چندان روشن این شرکت در بازی با اطلاعات کاربران این ادعا را تا حدودی زیر سایه تردید قرار می دهد.

یک امپراتوری در راه است

کالیبرا در نگاه اول شبیه یک موسسه پرداخت معمولی به نظر می رسد اما ارتباط تنگاتنگ بین آنها، جامعه عظیم کاربران فیسبوک و اپ های اقماری آن مزیت رقابتی بی نظیری را برای آنها به ارمغان آورده است؛ آن هم در شرایطی که یک زیر مجموعه نوپا به شمار می روند. تسلط آنها به نکات فنی لیبرا و مشارکت در فرایند توسعه این رمز از یک سو و بهره بردن از اپ های فوق محبوب واتس اپ، مسنجر و حتی اینستاگرام به زودی آنها را به بازیگری بزرگ در حوزه رمز ارز و پرداخت تبدیل خواهند.

فیسبوک بارها نشان داده که به راحتی از خیر درآمد نمی گذرد و قطعا رمزارز لیبرا را هم تنها برای خدمت به جامعه بشری توسعه نداده است. هرچند این شرکت تایید کرده که قصد کنترل لیبرا به عنوان یک پروژه متن باز را ندارد اما کالیبرا قرار است بر پایه همین پروژه به موتور درآمدزایی بعدی فیسبوک بدل شود.

هیچ‌یک از شرکت های فعال در حوزه رمزارز و حتی موسسات مالی جامعه کاربری میلیاردی فیسبوک را در اختیار ندارند. حتی شرکای این کمپانی در پروژه مورد بحث هم هنوز راهکارهای خود برای رمرزارز لیبرا را مشخص نکرده اند اما زاکربرگ به سرعت کالیبرا را معرفی کرده؛ پلتفرمی که در آینده می تواند به بانک فیسبوک تبدیل شود.

بیش از ۱.۷ میلیارد نفر در دنیا به ابزارهای مالی دسترسی ندارند و کالیبرا قرار است این نقش را برای آنها به عهده گرفته و امکان انتقال پول، دریافت اعتبار، خرید، پرداخت قبوض و غیره را فراهم سازد. به این جمع عظیم باید کاربران ساکن در کشورهای پیشرفته و در حال توسعه علاقمند به سرویس های فینتک را هم اضافه کنیم که احتمالا به استفاده از لیبرا روی خواهند آورد.

فیسبوک همین حالا هم آنچنان قدرتی را در اختیار دارد که برخی سناتورهای آمریکایی و حتی «الیزابت وارن»، نامزد انتخابات ریاست جمهوری و حتی کریس هیوز، از موسسین و مدیران سابق این شرکت خواهان تجزیه آن به واحدهای کوچکتر شده اند. اضافه شدن یک بانک مبتنی بر رمزارز به این شبه کشور مجازی، آنرا به یک امپراتوری قدرتمند با قابلیت های فراتر از حد تصور مبدل می سازد.

پول، عدالت، آزادی؟

شاید دلیل انتخاب نام رمزارز لیبرا برای شما هم سوال باشد. فیسبوک این اسم را به سه دلیل انتخاب کرده: اولا یک واحد پولی در روم باستان است، دوما در بروج فلکی نماد میزان یا عدالت است و در نهایت با واژه فرانسوی «لیبر» در زبان فرانسوی شباهت آوایی دارد. هدف فیسبوک این بوده که رمزارز جدیدش را ترکیبی از پول، عدالت و آزادی نشان دهد. اما سردادن این شعارهای زیبا از سوی این شرکت تا چه می تواند صادقانه باشد؟

همانطور که گفتیم لیبرا به صورت متن باز توسعه یافته و همه می توانند آنرا پایه ای برای داد و ستد در اپ های خود قرار دهند. با این حال بعید است فیسبوک اجازه دهد رقیبی بزرگتر سر برآورده و از سرمایه گذاری و تلاش چند ساله آنها بیشتر سود ببرد. کما اینکه بارها به انحصارگرایی و سوءاستفاده از اهرم هایش برای جمع آوری اطلاعات کاربران در فضای مجازی متهم شده است.

صحبت از آزادی برای شرکتی که به گفته مدیران سابقش امنیت کاربران را فدای رشد پلتفرم خود کرده و با ایجاد بستری برای ترول ها به اثرگذاری منفی بر نتیجه انتخابات و آینده کشورها متهم است، چندان منطقی به نظر نمی رسد. اگر منصفانه به قضیه نگاه کنیم واژه لیبرا تنها به معنای پول انتخاب درستی برای این رمزارز بوده است.

سرنوشت رمزارزها در دست فیسبوک

توسعه این پلتفرم تا همین جا بیش از یک سال زمان برده اما «دیوید مارکوس»، که از سال گذشته مدیریت بخش بلاکچین فیسبوک را عهده دار شده، قانع کردن افراد در مورد هدف فیسبوک از راه اندازی لیبریا و کالیبریا را به مراتب سخت ترین کاری می داند که در زندگی انجام داده. این در حالی است که وی مدیریت مسنجر، پی پال و عضویت در هیئت مدیره صرافی معروف Coinbase را نیز در کارنامه دارد.

اگر فیسبوک بتواند تعداد زیادی از کاربران را به استفاده از این پلتفرم راضی کند، این شرکت و شرکای نامدار آن به سودی قابل توجه دست پیدا کرده و جای پای خود را محکم خواهند کرد. این مساله می تواند روی دیدگاه کاربران در رابطه با دیگر ارزهای مجازی نیز تاثیر مثبت داشته باشد.

اما اگر ثابت شود لیبرا از امنیت کافی برخوردار نبوده و هکرها بتوانند به آن نفوذ کنند، با توجه به جامعه آماری پلتفرم های مختلف فیسبوک احتمالا شاهد فاجعه ای خواهیم بود که طی آن میلیون ها نفر از کاربران در سراسر جهان دارایی های ارزشمند خود را از دست داده و نسبت به رمزارزها بدبین خواهند شد. با توجه به پلتفرم متن باز لیبرا هکرها می توانند اپ هایی را طراحی کنند که اینبار نه فقط داده های کاربران (رسوایی کمبریج آنالیتیکا را به یاد بیاورید)، بلکه دارایی آنها را به سرقت ببرند.