راهکار جدید دانشمندان برای زیست‌‌پذیر کردن مریخ: هواژل

با شرایط کنونی زندگی در مریخ به هیچ عنوان ممکن نیست، ناسا نیز اعلام کرده تغییر کل شرایط سطح این سیاره امکان ندارد. اما اگر بخواهیم تنها بخش هایی از آن را قابل زندگی کنیم چه؟ دانشمندان دانشگاه هاروارد نشان داده اند که لایه ای نازک از هواژل می تواند به گرم کردن سطح سیاره و بازتاب اشعه های مضر ماوراء بنفش کمک کند. این ماده همچنین آنقدر شفاف هست که به نور خورشید اجازه عبور دهد. این کار آب را در حالت مایع حفظ می کند و نور کافی را برای فوتوسنتز گیاهان فراهم خواهد کرد.

هواژل دما را بالا می برد، اشعه ماوراء بنفش را متوقف می کند اما نور مرئی را عبور می دهد

با اینکه مریخ زمانی شاداب و سرشار از آب بود و می توانست میزبان حیات باشد، سیاره سرخی که اکنون می شناسیم هیچ شباهتی به وضعیت گذشته اش ندارد. مریخ مدرن سیاره ای خشک است که تنها آب باقی مانده در آن یا در قطب هایش محبوس شده اند یا دریاچه های شوری که در عمق زمینش پنهان هستند. اتمسفر نازکش نیز به این معناست که سطح اکسیژن موجود در آن بسیار پایین بوده و هوایش هم بسیار سرد است. علاوه بر این هیچ محافظتی هم در برابر اشعه های مضر خورشید وجود ندارد.

به لطف هواژل، تحقیق جدید هاروارد ممکن است برای برخی از این مشکلات راه حل داشته باشد و زندگی در مریخ را ممکن کند. این ماده یکی از سبک ترین موادی است که تاکنون ساخته شده، شفاف است و به عنوان عایق حرارتی عالی عمل می کند. همه این مزایا یعنی از نظر تئوری لایه ای نازک از هواژل قادر به تغییر دادن اتمسفر فضای تحت پوشش زیرش خواهد بود. این اتفاق به گرم تر شدن سطح و بازتاب تشعشعات فرابنفش درکنار عبور دادن نور مرئی منجر خواهد شد.

دانشمندان این ایده را با بازسازی شرایط حاکم بر سطح مریخ در آزمایشگاه و قرار دادن لایه ای از هواژل بالای آن آزمایش کردند تا ببینند شرایط چه تغییری می کند. در کمال تعجب، آن ها مشاهده کردند لایه ای به ضخامت دو الی سه سانتی متر قادر به افزایش دمای سطح زیرش تا 50 درجه سانتی گراد خواهد بود.

این کار می تواند دمای سطح مریخ را تا 50 درجه افزایش دهد

اگر این کار در مکان های مناسب انجام شود، می تواند دمای سطح مریخ را به منفی ده درجه سانتی گراد برساند، هوایی که با وجود سرد بودن، زندگی در مریخ را به امری قابل تحمل بدل می کند. البته دما می تواند از این هم بالاتر رود، زیرا این تیم در نتایج تحقیقشان اعلام کردند: «حداکثر دمای قابل دستیابی می تواند بیشتر باشد، زیرا در آزمایش ما گرما از سطح زیر و دیوار کنار از دست می رفت.»

در مرحله بعد تیم آزمایش را با ساخت یک مدل آب و هوایی از مریخ انجام دادند. این آزمایش نشان داد قرار دادن هواژل در بالای یک محیط یخی می تواند دمای آن را به قدری افزایش دهد که آب در سطح و چند متر زیر آن تمام سال مایع باقی بماند. گیاهان و انواع دیگر حیات نیز قادر به ادامه زندگی زیر این سپر محافظ خواهند بود، زیرا علاوه بر محافظت کردنشان از اشعه فرابنفش نور زیادی برای فوتوسنتز در اختیارشان خواهد گذاشت.

با وجود جذاب بودن این ایده، تیم اعلام کرده ریسک های اختر زیست شناسی بسیاری هستند که باید پیش از به کارگیری هواژل در مریخ در نظر گرفته شوند. در این بین محققان برنامه دارند ایده شان را در آب و هوا و شرایط سخت زمینی مانند کویرها آزمایش کنند.

نتایج این تحقیق در نشریه Nature Astronomy منتشر شده است.