آرون شوارتز؛ رابین هود اینترنت که خود را دار زد

آرون شوارتز، هکر و فعال سیاسی زبردستی که به دنبال آزادی اطلاعات در اینترنت بود، آنچنان مورد کینه دولت آمریکا قرار گرفت که به خاطر جرمی کوچک سایه هولناک نیم قرن زندان را بر سرش می دید. آرون ۲۶ ساله غرق در سرخوردگی خود را به دار آویخت تا دنیا یکی از درخشان ترین استعدادهایش را از دست بدهد؛ مرگی اندوهناک که هنوز هم هاله ای از ابهام آنرا فراگرفته است.

دادگاه پس از خودکشی اتهامات را ملغی کرد اما اینکار آب رفته را به جوی برنگرداند. یک سال پس از مرگ فاجعه بار شوارتز فیلمی مستند با عنوان «پسر اینترنت» بر اساس زندگی کوتاه وی ساخته شد اما هیچکدام از مقامات دولت یا دانشگاه MIT حاضر به مشارکت در آن نشدند.

شوارتز می توانست مثل زاکربرگ بر پایه داده های کاربران یک امپراتوری بنا کرده و به عنوان شخصیت سال روی جلد مجلات برود اما راه آزادی اطلاعات برای همه را در پیش گرفت. جمله معروفی که از او به یادگار مانده این است:

اطلاعات ابزار قدرت است اما مثل دیگر اشکال قدرت بعضی آنرا فقط برای خودشان می خواهند.

نشانه های نبوغ در کودکی

آرون شوارتز ۸ نوامبر ۱۹۸۶ در ایلینوی متولد شد. او اولین فرزند زوجی یهودی بود و دو برادر به نام های نوح و بنیامین داشت. پدر آرون، رابرت بنیانگذار شرکت نرم افزاری «مارک ویلیامز» بود و در سازمانی برای جلوگیری از خشونت های مسلحانه فعالیت می کرد. فعالیت پدر در زمینه نرم افزار باعث شد آرون از کودکی خود را در دنیای کامپیوتر، برنامه نویسی و اینترنت غرق کند.

او هوش سرشاری داشت و آنطور که والدینش می گفتند در ۳ سالگی خودش خواندن را آموخته بود. در همان کودکی و دوران دبستان ده ها سایت مختلف را برای موضوعات مورد علاقه اش به راه انداخته بود. آرون با سیستم آموزشی مدارس میانه خوبی نداشت و بر این باور بود که این مراکز با آموزش اطلاعاتی مثل طول رود نیل یا اولین سازنده پنیر خلاقیت را در کودکان نابود کرده و آنها را به برده شرکت ها تبدیل می کند.

او در ۱۲ سالگی و دو سال قبل از تاسیس ویکی پدیا سایت Theinfo.org را به عنوان یک کتابخانه مشارکتی راه اندازی کرد که در آن کاربران اطلاعات مفید را به رایگان آپلود می کردند اما رسانه های امریکایی به خاطر سن و سال اندک وی توجه زیادی را به این پروژه نکردند. با این حال Theinfo.org جایزه ArsDigita را برایش به ارمغان آورد. این جایزه به افراد جوانی داده می شد که دست به ایجاد سایت های غیرتجاری مفید و آموزشی زده بودند.

او ۱۴ سال بیشتر نداشت که با توسعه استاندارد فید RSS سبک جدیدی از وبگردی را پایه گذاری کرد. پس از آن سراغ Infogami رفت که بعدا به بخشی از ردیت تبدیل شد. آرون شوارتز پس از پایان دبیرستان به دانشگاه معتبر استنفورد راه یافت اما پس از یکسال تحصیل در این دانشگاه را رها کرد. دلیل ترک دانشگاه این بود که طی تعطیلات تابستان در اولین دوره کارآفرینی Y Combinator شرکت کرد و پس از آشنایی با بنیانگذار سیستم توسعه محتوای Infogami تصمیم گرفت وقت خود را صرف توسعه این پلتفرم کند. این سیستم نهایتا در ۲۰۰۵ در ردیت ادغام شد که از آرون با عنوان هم بنیانگذار آن نام برده می شود و حالا به یکی از بزرگترین سایت ها تبدیل شده است.

فعالیت سیاسی برای آزادی اطلاعات

آرون مثل گیک هایی نبود که برای فرار از دنیای واقعی به جهان صفر و یک پناه می برند. برعکس مهمترین نکته در مورد او این است که به شکلی خستگی ناپذیر استعدادش در زمینه هک و برنامه نویسی را در راستای آرمان هایی مثل بی طرفی شبکه، آزادی اطلاعات و اصلاح قوانین کپی رایت به خدمت می گرفت. از میان فعالیت های بی شمار وی می توان به همکاری در راه اندازی سازمان غیرانتفاعی Creative Commons برای به اشتراک گذاری آثار با دیگران، طراحی سایت Watchdog.Net برای ارائه اطلاعات عمومی، توسعه آرشیو OpenLibrary.org برای معرفی کتاب و گروه Demand Progress برای دفاع از آزادی‌های مدنی اشاره کرد.

اصلی ترین آرمان او در زندگی کوتاهش را می توان آزادی دسترسی به اطلاعات دانست. شوارتز در ۲۰۰۸ بیانیه ای با عنوان «مانیفست پارتیزانی دسترسی آزاد» نوشت و در آن از فعالان دیجیتال و غیر دیجیتال خواست با مصادره مقالات و محتوای علمی و درخواست پول در ازای آن مبارزه کنند.

فعالیت های او تنها به بیانیه و سخنرانی ختم نمی شد. شوارتز در ۲۰۰۸ حدود ۲.۷ میلیون سند را از «سامانه پرونده‌های الکترونیکی دادگاه» (PACER) دانلود کرد تا آنها را به رایگان در اختیار همه قرار دهد. این سامانه دولتی به ازای دانلود هر صفحه از اسناد ۸ سنت از کاربران دریافت می کرد اما آرون و افراد دیگری بر این باور بودند که دریافت این هزینه ناعادلانه است چون اسناد دادگاه فدرال آمریکا شامل کپی رایت نیستند. پس از انتشار این حجم عظیم از داده ها PACER از شوارتز شکایت کرد اما پس از بررسی پرونده وی بی گناه شناخته شد.

شوارتز در کمپین جلوگیری از تصویب «قانون توقف حریم خصوصی آنلاین» یا SOPA حضوری فعال داشت. این قانون به بهانه جلوگیری از نقض کپی رایت در اینترنت ارائه شده بود اما برخی از این هراس داشتند که دست مقامات را در سانسور محتوا و تعطیلی سایت های مخالف به بهانه نقض کپی رایت باز بگذارد. فعالیت های این کمپین باعث شد ۱۱۵ هزار سایت صفحات خود را برای مخالفت با SOPA تغییر دهند که در نهایت مانع از تصویب آن شد. شوارتز در سخنرانی مهیجی با عنوان «ما SOPA را متوقف کردیم» دلیل این پیروزی را نقش آفرینی قهرمانانه همه افراد عنوان کرد.

دانلود میلیون ها سند از آرشیو JSTOR

نقطه اوج این اقدامات که سنگین ترین بها را هم برای آن پرداخت کرد به دانلود میلیون ها مقاله از JSTOR مربوط می شد. JSTOR آرشیو دیجیتالی از نشریات و مجلات علمی، کتاب ها و منابع مختلف است که دانلود محتوای آن ملزم حق عضویت بوده و قوانین خاص خودش را دارد.

آرون شوارتز اما اواخر سال ۲۰۱۰ از طریق یک لپ تاپ به شبکه MIT متصل شد و با راه اندازی یک اسکریپت میلیون ها مقاله JSTOR را دانلود کرد. او در آن زمان به عنوان محقق در هاروارد فعالیت می کرد و با استفاده از حساب کاربریش در این دانشگاه می توانست هر تعداد مقاله دانلود کند اما به دلایل نامشخصی ترجیح داد مقاله ها را با حساب کاربری مهمان و از MIT دانلود کند. علاوه بر این دانلود مقالات با استفاده از اسکریپت هم خلاف قوانین JSTOR بود.

اسکریپت خاص او فشار زیادی را به سرورهای JSTOR وارد کرد و این آرشیو ناچار حساب کاربری او را بست. آرون اما باز هم از پای ننشست و مدتی بعد با حساب کاربری دیگری فعالیت خود را از سر گرفت که بعدها JSTOR مدعی شد که اینکار با وارد کردن بار بیش از حد به سیستم های آنها صدمه زده و به همین خاطر دسترسی کل دانشجویان MIT به آرشیو خود را قطع کرد.

آرون شوارتز بیدی نبود که با این بادها بلرزد؛ او پس از بازگشت از کمپین انتخاباتی دموکرات ها لپتاپش را برداشت و آنرا در یکی از اتاق های محافظت شده واقع در زیرزمین ساختمان مستقیما به سوییچ شبکه متصل کرد. هرچند او در مدتی کوتاه حدود ۵ میلیون مقاله را دانلود کرد اما برخی بر این باورند که این ماجرا یک تله بود چون در اتاق قفل نبود، دوربین های نظارتی او را شکار کردند و به سرعت توسط ماموران سرویس مخفی دستگیر شد.

در ژوئن ۲۰۱۱ مسئولان آرشیو دیجیتال به جای شکایت علیه آرون با وی موافقت کردند که هارد دیسک حاوی داده ها را تحویل داده و با قید ضمانت آزاد شود. با این حال در جولای ۲۰۱۱ یک هیئت منصفه فدرال او را به کلاهبرداری کامپیوتری، دسترسی غیرقانونی به اطلاعات یک کامپیوتر حفاظت شده و صدمه زدن تعمدی به یک سیستم حفاظت شده متهم کرد.

در سپتامبر ۲۰۱۲ دادستان های فدرال کیفرخواست دیگری را علیه وی تنظیم کردند که ۹ جرم دیگر از جمله سرقت را به اتهامات سابق او اضافه می کرد و می توانست وی را به نیم قرن زندان و یک میلیون دلار غرامت محکوم کند. هرچند JSTOR از شکایتش صرف نظر کرده بود اما از اینجا به بعد دیگر دولت آمریکا طرف او بود؛ مساله ای که به باور بسیاری ناشی از کینه ای بود که سیاستمداران به خاطر فعالیت های آرون علیه SOPA به دل گرفته بودند.

این بحث و جدل های حقوقی و رفت و آمدهای مکرر به دادگاه نه تنها روحیه آرون را تخریب کرده بود بلکه هزینه های کلان جدل های حقوقی با دولت او را وادار کرد از دوستانش تقاضای قرض کند. علی رغم تلاش های سه وکیل دولت حاضر نشد او را تبرئه کند و حداقل خواسته آنها ۷ سال زندان برای آرون بود، آن هم در حالی که او مشکلات جسمی او به خاطر فشار روانی عود کرده بود.

هرچند سومین وکیل آرون از بقیه کار کشته‌تر بود و به پیروزی آرون در دادگاه امیدوار بود اما در خبری مبهوت کننده به وی اعلام شد آرون شوارتز خود را حلق آویز کرده است.

خودکشی آرون شوارتز

۱۱ ژانویه ۲۰۱۳ «تَرن استاینبریکنر-کافمن»، نامزد آرون جسد او را در آپارتمانش واقع در بروکلین پیدا کرد. آرون شوارتز ظاهرا خود را حلق آویز کرده بود اما هیچ نوشته یا یادداشتی در مورد هدفش از اینکار از خود به جا نگذاشت.

در مراسم ختم آرون پدرش که خود از کارشناسان دانشگاه MIT بود، مدعی شد پسرش توسط حکومت به قتل رسیده و MIT هم به تمام اصول اساسی خود خیانت کرده است.

پس از مرگ وی دادستانی اتهامات علیه او را لغو کردند اما اینکار او را به زندگی برنمی گرداند. «لارنس لسیگ»، از فعالان سیاسی برجسته و استاد حقوق دانشگاه هاروارد با انتشار بیانیه ای با عنوان «دادستان قلدر» از حکومت خواست توضیح دهد چرا اینقدر مصمم بود که آرون را مجرم معرفی کند. Brewster Kahle، بنیانگذار آرشیو اینترنت هم احساس خود را اینگونه بیان کرد:

آرون در راه ساختن دنیایی آزاد ثابت قدم بود. او یکی از بهترین فرزندان نسل اینترنت بود و فقدانش مرا در هم شکست.

هکرها اما به انتشار بیانیه و گله و شکایت بسنده نکردند. گروه معروف «Anonymous» در ۱۳ ژانویه ۲۰۱۳ دو سایت متعلق به دانشگاه MIT را هک کرده و با نمایش مانیفست شوارتز از کاربران دعوت کرد مرگ او را به نمادی برای جنبش دسترسی باز تبدیل کنند. در ۱۸ ژانویه همان سال سیستم ایمیل دانشگاه هم برای ده ساعت از دسترس خارج شد. در حملات بعدی ترافیک MIT هم هدف حمله قرار گرفته و به سمت دانشگاهی کره ای هدایت شد.

کسانی که تجربه کار با آرون را داشته اند او را یکی از معدود برنامه نویس هایی می دانند که هم روابط اجتماعی گرمی داشت و هم از نظر سیاسی فعال بود. دوستانش او را شوخ طبع، باهوش و خوش رفتار توصیف می کنند.

اینکه چرا دولت نابغه ای مثل آرون شوارتز را به خاطر دانلود اسناد علمی تا حد مرگ تحت فشار روانی قرار داده و برای زندانی کردن وی از هیچ کوششی دریغ نکرد، تا کنون بی پاسخ مانده است.