پنل چالش تبادل داده‌ها در همایش تهران هوشمند: حریم خصوصی و چند خط قرمز

پنل چالش تبادل داده‌های هوشمند در حاشیه سومین همایش تهران هوشمند برگزار شد و نقطه تمرکز اصلی آن بر محوریت موضوع تبادل داده بین شهرداری و دیگر نهادها بود.

اسنپ: حافظ اطلاعات کاربران هستیم

«ژوبین علاقبند»، مدیرعامل اسنپ با اشاره به مصوبه فعالیت تاکسی‌های اینترنتی کشور تاکید دارد که بر اساس این مصوبه آنها موظف هستند تا بیگ دیتای خود را در اختیار شهرداری قرار دهند، این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که شهرداری از آنها برای اعطای سرویس‌هایی چون نقشه پول دریافت می‌کند. علاقبند این موضوع را یک موضوع عجیب متصور می‌شود و می‌گوید که دیتای تاکسی‌های اینترنتی به نوعی ثروت آنهاست:

«شاید این حرف عجیب باشد ولی تاکسی‌های اینترنتی سودده نیستند. ما با کمیسیون و... به سوددهی نمی‌رسیم و کسب‌وکار دیگری در کنار بیزینس خود داریم که یکی از آنها همین دیتا هاست.»

علاقبند ضمن استقبال از مصوبه هیات وزیران می‌گوید که از نظر او این مشکلات باید حل و فصل شوند. او همچنین تاکید می‌کند که اطلاعات بسیار کاربردی در سرویس اسنپ وجود دارد که آنها می‌توانند این اطلاعات را در اختیار برخی نهادها بگذارند ولی نه شهرداری و نه جای دیگری فعلا از آنها این اطلاعات را نخواسته است: «از اولین سفر تا به امروز تمامی دیتاهای سفر را داریم و بر فرض می‌توانیم اطلاعاتی درباره اینکه در چه ساعتی از روز چه مقصدی شلوغ‌ترین است و یا فلان کنسرت و فلان همایش چه تاثیری در ترافیک شهری دارد و مسائلی از این قبیل کمک کنیم.»

علاقبند از آنسو تاکید دارد که هیچ دیتای خصوصی از کاربران اسنپ بدون اجازه قاضی و با امضای قاضی به هیچ نهادی اعطا نخواهد شد و اطمینان خاطر می‌دهد که اسنپ امین و حافظ اطلاعات کاربران خود است. علاقبند خاطرنشان کرد:

«غیر از دیتاهای شخصی افراد که نباید به اشتراک گذاشته شود، دو مورد اطلاعات وجود دارد که اشتراک آن‌ها بدون مانع است. یکی اطلاعات ترافیکی است که ما بخاطر نوع کار و تردد ماشین، مبدا و مقصد به آن‌ها دسترسی داریم. دقت این دیتاها به شدت بالاست و می توانیم به راحتی در اختیار شهرداری قرار دهیم.»

دادستانی: حریم خصوصی مردم خط قرمز قوه قضاییه است

در همین راستا، معاون دادستانی کشور در فضای مجازی با تاکید به این قانون به موضوعی که علاقبند از آن دم زد اشاره می‌کند و می‌گوید که برای همین اختلاف‌ها یک کارگروه در دولت تشکیل شده است که می‌تواند این اختلاف‌ها را حل و فصل کند:

«مرداد ماه امسال کارگروه تعامل پذیری دولت الکترونیکی تشکیل شد برای این که چالش‌هایی که در این حوزه وجود دارد به واسطه این کارگروه حل و فصل شود. این کارگروه که با مصوبه شورای عالی فضای مجازی تشکیل شده، باعث می شود هر جا اختلافی در خصوص تبادل اطلاعات و داده‌ها وجود داشته باشد، حل شود و بستر خوبی را برای برطرف کردن مشکلاتی که در دولت وجود دارد فراهم کرده است.»

جاویدنیا با تاکید بر این که داده های شخصی، حریم خصوصی افراد است و جزو خط قرمزهای قوه قضاییه به حساب می آید گفت: «ارائه آماری جزء حریم شخصی افراد به حساب می آیند، جرم نیست اما اگر داده ها به سمت امنیتی و حریم خصوصی فرد برود باید از سوی قانون تعیین تکلیف شود. در جرایم رایانه ای یک بحثی وجود دارد تحت عنوان داده های سری که بنا بود مصوبات آن سال 88 تصویب شود اما هنوز این اتفاق رخ نداده است. علاوه بر این مسئله ما در فضای بیگ دیتا نیز قانون مشخص نداریم و باید سریع تر در این حوزه تعیین تکلیف انجام شود.»

جاویدنیا همچنین درباره فعالیت پیام‌رسان‌های بین‌المللی در کشور اذعان داشت که هیچ کشوری اجازه نمی‌دهد دیتایی که در شبکه‌های اجتماعی رد و بدل می‌شود و منبع عظیمی است به این سادگی از کشور خارج شود. او در این مورد گفت:

«باید سعی کنیم مزیت های رقابتی در اختیار پیام رسان های بومی قرار دهیم تا بتوانند به رشد قابل توجهی دست پیدا کنند. در سند تبیین الزامات به این نکته تاکید نشده که استفاده از پیام رسان‌های خارجی در کشور ممنوع شود، مسئله مهم این است که این پیام رسان‌های خارجی که در داخل کشور فعال هستند مسائل و قوانین داخلی ما را بپذیرند و اگر در زمان وقوع جرم همکاری نیاز باشد آن را انجام بدهند.»

او باور دارد که بعید است مجموعه هایی مانند گوگل و ویز به این مسئله تن بدهند: «اما ما باید مانند دیگر کشورهای خارجی پیام رسان، جستجوگر و نقشه‌های بومی قدرتمندی بسازیم تا بتوانیم مجموعه‌های بزرگ فناوری در دنیا را به تمکین خودمان در بیاوریم.»

شهرداری مالک تمام شهر نیست

مدیرعامل سازمان فناوری اطلاعات شهرداری تهران هم در این نشست از ویژگی اعطای APIهای شهرداری به استارتاپ‌ها دفاع کرد و اذعان داشت که APIهای اعطا شده در دوره اول چندان درست نیازسنجی نشده بودند: «در واقع برخی APIها چندان کاربردی نبودند و در حال حاضر تلاش داریم تا نیازسنجی استارتاپ‌ها را دقیق‌تر انجام دهیم و APIهایی که به کار آنها می‌آید را به آنها بدهیم.»

فرجود معتقد است که شهرداری مالک تمام شهر نیست ولی می‌تواند با کمک استارتاپ‌ها و نرم‌افزارهای گوناگون در مدیریت شهر نظارت و کمک کند. به گفته فرجود تمامی داده‌های روزانه شهرداری که بر اساس برخی آمار به بیش از چند هزار ترابایت در روز می‌رسند توسط زیرساخت‌های شهرداری تهران نگه‌داری و پردازش می‌شوند و هیچ دیتایی دور ریخته نمی‌شود.

مدیرعامل سازمان فناوری اطلاعات شهرداری تهران همچنین با اشاره به این موضوع که نهادی مانند شهرداری هم به ثبت احوال برای احراز هویت کاربران سامانه تهران من، هزینه‌ای پرداخت می‌کند می‌گوید: «به ما می‌گویند شما نهاد دولتی نیستید و عمومی هستید و باید پول بدهید. پس باید بین داده باز و داده رایگان تفاوت قائل شویم و هر داده باز یک داده رایگان نیست.»

می‌گویند این داده‌ها فقط برای من است

عضو شورای اسلامی شهر تهران نیز در ادامه پنل از عدم وجود یکپارچگی و هماهنگی بین‌ دستگاه‌ها شکایت کرد و گفت این موضوع تبدیل به یک مشکل خیلی مهم شده است. «بهاره آروین» همچنین اذعان داشت که نهادها و سازمان‌های مختلف در کشور تمامی دیتاهای خود را متعلق به خودشان می‌دانند و در اشتراک‌گذاری آنها همکاری نمی‌کنند مگر آنکه در این میان سود و منفعتی وجود داشته باشد؛ مساله‌ای که به گفته او با قانون آزاد بودن اطلاعات نیز تناقضاتی دارد.آروین در این باره بیشتر توضیح داد:

«داده ها جز دارایی همه سازمان ها به حساب می آیند و منطقی است که در ازای چیزی به اشتراک گذاشته شود. دیتاهایی که محرمانه نیست باید توسط دستگاه ها به اشتراک گذاشته شود اما این اتفاق رخ نمی دهد.همه این دیتاها نیاز به متولی دارند و تا اراده ای از بالاترین راس مجموعه برای هوشمند کردن و اشتراک گذاری داده وجود نداشته باشد، کار پیش نخواهد رفت.»

به گفته آروین، وزارت ارتباطات برخلاف نهادی چون شهرداری، یک نهاد بالادست را ندارد که از وزارتخانه های دیگر چنین مسئله ای را درخواست کند: «پس با توجه به این موضوع، باید مقام دیگری متولی این کار شود.»