اکنون بهترین زمان برای آزادسازی شهرها از چنگال خودروهاست

ویروس کرونا شاید یکی از مخوف‌ترین بلایای طبیعی باشد که در چند دهه گذشته گریبان انسان‌ها را گرفته است. همه ما به خوبی با مشکلات و تبعات منفی این ویروس آشنایی داریم، اما در این میان می‌توان کمی هم به نیمه پر لیوان نگاه کرد. یکی از تاثیرات مثبت این ویروس، اعلام قرنطینه خانگی بوده که فرصت تنفسی برای شهر‌ها و حتی کره زمین فراهم کرده است. مهمترین نتیجه این کار خلوت‌تر شدن خیابا‌ن‌هاست، اما چرا بهتر است برای همیشه خیابان‌ها خلوت شوند؟

با کاهش تقاضا برای تاکسی‌‌های اینترنتی، در کنار کاهش تردد و رفت و آمد شهروندان، خیابان‌ها به جای خلوت‌تری تبدیل شده‌اند. از همین رو می‌توان از این فرصت استفاده کرد و با وضع قوانینی، شرایط حاکم بر زندگی روزمره را برای همیشه تغییر داد؛ البته در جهت مثبت. پیش از اینکه در مقام قاضی ظاهر شوید، تصور کنید با اعلام شرایط اضطراری در برخی از شهرها، بسیاری از مردم از دوچرخه برای خرید مایحتاج ضروری خود استفاده می‌کنند. پس بهتر نیست که استفاده از دوچرخه را برای همیشه ترویج کرد؟

ساختن مسیر‌های مخصوص دوچرخه در این ایام، هم باعث می‌شود مردم از وسایل نقلیه عمومی استفاده نکنند و هم باعث می‌شود که سریع‌تر به مکان‌های مورد نظر خود برسند و در پی آن، زودتر به خانه برگردند. این کار منجر به کاهش فشار ناشی از خانه ماندن می‌شود، و اجرای فاصله‌گیری اجتماعی را ساده‌تر می‌دهد. یکی دیگر از روش‌هایی که می‌تواند به شرایط کنونی و به صورت جامع‌تر به شرایط کلی زندگی روزانه ما کمک کند، ممنوع کردن عبور و مرور خودروها در برخی از خیابان‌هاست.

به کمک این روش، می‌توان فضای اشغال شده توسط خیابان را در اختیار شهروندان قرار داد تا با آسودگی خاطر بیشتری به داروخانه محل خود بروند. اما چرا با وجود اعلام مکرر و تاکید بی‌امان بر قرنطینه خانگی، باید راه‌حل‌هایی مبنی بر آسودگی رفت و آمد شهروندان در خیابان‌ها داد؟ پاسخ به این سوال، مشکلاتی است که به دنبال ساکن بودن و فعالیت نداشتن طولانی مدت در خانه به وجود می‌آید.

هفته پیش، گروهی متشکل از ۵۰ استاد دانشگاه خبره در حوزه حمل و نقل عمومی، نامه‌ای سرگشاده به مقامات بریتانیا نوشتند و از دولت درخواست کردند که مردم را به پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری تشویق کنند. این کار بدون داشتن فضای کافی میسر نمی‌شود؛ فضایی که می‌توان از خودرو‌هایی که در خیابان حضور ندارند، گرفت. با این حال این تنها یک بخش کوچک از محدود‌سازی عبور و مرور خودروهای شخصی است.

بخش دیگر به کاهش تصادفات جاده‌ای مربوط می‌شود. تصور کنید چه میزان از این تصادفات می‌تواند تخت‌های بیمارستانی را اشغال کند؟ تخت‌هایی که می‌توانستیم به بیماران مبتلا به ویروس کرونا اختصاص دهیم؛ آن‌هم زمانی که سیستم درمانی اشباع‌تر از همیشه است. در نتیجه تصادف کردن در شرایطی که هیچ ماشینی در خیابان وجود ندارد، کار به مراتب سخت‌تری است.

بسیاری از شهر‌ها در حال حاضر چنین تصمیماتی را اتخاذ کرده‌اند. برای مثال بوگوتا، پایتخت کلمبیا، یکی از این شهرهاست که مسیری ۶۰ کیلومتری را به دوچرخه‌سوران اختصاص داده تا مردم کمتر از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنند و بدین ترتیب از شیوع ویروس کرونا نیز جلوگیری شود. مقامات شهر نیویورک که یکی از مراکز اصلی شیوع کروناست، اعلام کرده‌اند مسیری ویژه برای دوچرخه‌سوران در نظر گرفته می‌شود تا شهروندان از وسایل نقلیه عمومی دوری کنند؛ یا برای مثال، شهردار مکزیکوسیتی از ۴ برابر شدن طول شبکه مخصوص دوچرخه‌سواران خبر می‌دهد.

در حال حاضر هم تاثیرات ناگوار عدم ترویج استفاده از وسایل نقلیه غیر آلاینده در دوران پاندمی به خوبی عیان است. اجازه دهید دوباره از نیویورک مثال بزنیم. در پی اعلام شهردارد این شهر مبنی بر استفاده مردم از دوچرخه به جای وسایل حمل و نقل عمومی، آمار مجروحیت‌های دوچرخه‌سواران، ۴۳ درصد رشد داشته است. دلیل این کار هم کوتاهی شهردار این شهر در ایجاد مسیرهای مخصوص دوچرخه‌سواری حفاظت شده بود که توانایی پاسخ به موج جدید دوچرخه‌سواران را نیز داشته باشد.

در همین راستا فرماندار ایالت نیویورک، به شهردار شهر نیویورک ۲۴ ساعت زمان داد تا به نحوی مشکل افزایش جمعیت پارک‌ها را از بین ببرد. در بین پیشنهاد‌های او، مسدود سازی دسترسی برخی از خیابان‌ها به روی خودروها بود. با این حال بسیاری از این روش‌ها، موقتی است و به محض پایان این پاندمی ترسناک، به حالت عادی باز خواهند گشت.

این کار اشتباه است، زیرا تا همین الان هم ویروس کرونا تمامی جنبه‌های مختلف زندگی ما را تغییر داده و به همین دلیل، اکنون بهترین روش برای اعمال یک تغییر اساسی در سیستم حمل و نقل، طراحی و شهرسازی است. برای مثال می‌توان از تاثیرات مثبت کاهش تردد خودرو‌ها بر میزان آلودگی هوا گفت. تصاویر ماهواره‌های از شهر‌های پر رفت و آمد آمریکا مانند، نیویورک، لس آنجلس، شیکاو، آتلانتا و سیاتل، از کاهش شدید آلودگی هوا خبر می‌دهند. به همین دلیل مقامات این شهر‌ها می‌تواننن با ممنوع کردن رفت و آمد خودروها در برخی از مناطق، آلودگی را در همین سطح نگه دارند.

خیابان‌های بی ماشین پیش از شیوع ویروس کرونا و مختل کردن همه چیز، از محبوبیت بالایی برخوردار بود. افزایش دوچرخه و اسکوتر سواری در آمریکا، بسیاری از شهرها را مجاب کرده که جاده‌های حفاظت شده مخصوصی برای این افراد بسازند تا از وقوع حوادث ناشی از برخورد خودروها به اسکوتر سواران، جلوگیری شود.

شلوغ شدن خیابان‌ها در پی افزایش رانندگان تاکسی‌های اینترنتی به دنبال مسافر، منجر به وضع قوانینی به منظور محدودسازی عبور این ماشین‌ها در برخی از نقاط شهر شد، که اگر آن را با ایجاد جاده‌های مخصوص دوچرخه‌سواری کنار هم بگذاریم، می‌بینیم که مسدود شده دسترسی برخی از خیابان‌ها، باعث می‌شود اتوبوس‌ها، سر وقت به ایستگاه‌های خود برسند. دو مثال بارز این کار، خیابان‌های ۱۴ منهتن و مارکت سانفرانسیسکو است.

اشغال کردن فضای خیابان چه از طریق مسدودسازی و چه از طریق جاده‌کشی برای دوچرخه‌ها، تصمیمی بحث‌برانگیز است. می‌توان گفت این کار جزو آن دسته تصمیماتی است که هیچ مقامی علاقه ندارد آن را اجرایی کند، زیرا در این بین خودروسواران منتظر هستند تا به شدت اعتراض کنند یا پای مقام مسئول را به دادگاه بکشاند.

تصمیمات رادیکالی این چنینی که به قیمت از دست رفتن نفوذ سیاسی یک شخص تمام می‌شود، چندان به سادگی اجرایی نخواهند شد. موضوعی که شاید این مقامات آن را نبینند، آمار فاجعه‌بار (البته برای آمریکا) مرگ و میر ۶۲۸۳ نفر در اثر تصادفات جاده‌ای در یک سال یا فوت ۸۵۷ دوچرخه‌سوار طی همان مدت است. همزمان با خانه‌نشین شدن بسیاری از شهروندان در پی شروع ویروس کرونا، خودروهای کمتری در خیابان‌ها وجود دارد، اما چون خودروهای کمتری در خیابان‌هاست، عموما به جای امن‌تری تبدیل نمی‌شوند.

هستند هنوز افرادی که رانندگی می‌کنند، ولی نه به صورت مطمئن. همچنین نمونه‌هایی مبنی بر تاثیرات عکس این قضیه مشاهده شده که رانندگان به دلیل خلوت‌تر بودن خیابان‌‌ها، بی‌مهاباتر و تندتر رانندگی می‌کنند. به همین دلیل نمی‌توان تنها به این دلخوش کرد که خیابان‌ها خلوت‌تر شده است، زیرا هر تصادفی منجر به درگیر شدن بی‌مورد کادر درمانی می‌شود و ممکن است جان یک شهروند مبتلا به ویروس کرونا در خطر بیفتد. در نتیجه چرا برای همیشه از تصادفات جاده‌ای و بی‌مورد جلوگیری نکنیم؟ چرا یک بار برای همیشه شهری آرام‌تر، خلوت‌تر و پاک‌تر نداشته باشیم؟ اگر می‌خواهیم برای آینده زندگی کنیم، بهتر است الان دست به کار شویم.