آیا ماسک دست ساز می تواند ویروس کرونا را متوقف کند؟

کمبود ماسک در سرتاسر جهان به خاطر شروع ویروس کرونا و بیماری کووید-19 بسیاری از مردم را به این فکر انداخته که خودشان ماسک بسازند. اطلاعات موجود نشان می دهند ماسک دست ساز هم می تواند مانع از نفوذ ویروس شود. حالا اگر بخواهیم ماسک بسازیم، چه پارچه ای را انتخاب کنیم؟

محققین دانشگاه کمبریج چند سال قبل تحقیقی را انجام داده و انواع پارچه های موجود در خانه را برای ساخت ماسک آزمودند. برای ارزیابی اثربخشی از باکتری باسیلوس آتروفوس (با اندازه 0.93 تا 1.25 میکرون) و ویروس باکتریوفاژ MS2 (با اندازه 0.023 میکرون) استفاده شد. نمودار زیر درصد مقاومت پارچه های مختلف در برابر ذرات 1 میکرونی (مثل باکتری فوق) و مقایسه آن با ماسک جراحی را نشان می دهد:

طبیعیست که ماسک جراحی بهترین عملکرد را دارد و 97 درصد باکتری های 1 میکرونی را به دام می اندازد، ولی دیگر پارچه ها نیز حداقل 50 درصد کارآیی دارند. جالب است که کیسه جاروبرقی با 95 درصد مقاومت، در حد بهترین ماسک های تخصصی عمل می کند. دستمال کتان و تی شرت الیاف یا نخی هم مقاومت بسیار خوبی دارند. حتی شال ابریشمی هم 58 درصد باکتری ها را از خود عبور نمی دهد.

باکتری در مقایسه با ویروس، ابعاد غول آسایی دارد. آیا می توان از این ماسک های دست ساز برای مقابله با ویروس استفاده کرد؟ پاسخ مثبت است. نمودار زیر کارآیی همین پارچه ها در برابر ذرات 0.02 میکرونی مثل ویروس را نشان می دهد:

ویروس باکتریوفاژ MS2 حدود ده برابر کوچک تر از ویروس کروناست، اما می بینید باز هم می توان با استفاده از پارچه های معمول مثل یک شال ساده هم از ورود آن به داخل بدن جلوگیری کرد. حالا اگر از دو لایه محافظ استفاده کنیم چه می شود؟ به نمودار زیر توجه کنید.

دولایه کردن ماسک دست ساز در اکثر موارد تفاوت زیادی در کارآیی آن ایجاد نمی کند و مقاومت ماسک در برابر باکتری و ویروس را فقط یکی دو درصد افزایش می دهد، به جز دستمال کتان دولایه که بهترین کارآیی را دارد و هم اندازه ماسک جراحی، ویروس ها را به دام می اندازد. البته محققین مورد بحث می گویند بهترین پارچه ها برای ساخت ماسک خانگی، روکش بالش و تی شرت تمام نخ است. چرا؟ چون هنگام استفاده از ماسک باید بتوانید به راحتی نفس بکشید و این دو پارچه، بیشترین قابلیت تنفس را دارند.

در نهایت باید اشاره کنیم که تمام آزمایشات فوق در محیط آزمایشگاهی انجام گرفته و نتایج هم به شکل احتمالی بیان شده اند. همان طور که ممکن است با خرید یک بلیط بخت آزمایی برنده جایزه هنگفتی شوید، ممکن است با استفاده از بهترین ماسک ها مثل ماسک جراحی هم ویروس کرونا گریبانتان را بگیرد. بنابراین همچنان پیشنهاد می کنیم در خانه بمانید اما اگر مجبورید بیرون بروید و ماسک گیر نیاوردید، می توانید با این دو پارچه برای خودتان ماسک بسازید.