چگونه از خشم و نامیدی برای افزایش بازدهی و خلاقیت بهره ببریم؟

از کودکی به ما گفته‌اند خشم احساسی منفی و مخرب است و باید بر آن غلبه کنید، خشمتان را فروبخورید و اجازه ظهور به آن ندهید. هرچند خشم در اصول خوشایند انسانی جایی ندارد اما اینطور هم نیست که هیچ سودی نداشته باشد. در واقع تحقیقات علمی نشان داده عصبانیت باعث فعال شدن بخش‌هایی از مغز می‌شود که می‌توان از آن در راستای افزایش بازدهی و خلاقیت بهره برد. در ادامه تکنیک‌هایی را برای هدایت آتش خشم به کوره خلاقیت معرفی کرده‌ایم اما پیش از آن باید نگاهی به پدیده خشم در مغز داشته باشیم.

خشم و مغز

به باور محققان رفتار انسان مبنی بر دو نیروی محرک اساسی است که وی را به سوی مطلوبی هدایت کرده و یا از چیز ناخوشایند دور می‌‌کند. شاید تصور کنید خشم در دسته دوم جای می‌گیرد اما تحقیقات جدید خلاف آنرا ثابت می‌کند. مطالعات نشان داده عصبانیت قشر قدامی چپ را فعال می‌کند که در ایجاد عادات و رفتارهای لازم برای دنبال کردن اهداف ضروری هستند. به گفته دکتر «Neus Herrero» از دانشگاه «والنسیا»زمانی که فرد خشمگین می‌شود، مغز به گونه‌ای سیم‌پیچی می‌شود که تمایل فرد برای حرکت در راستای ریشه خشم افزایش پیدا می‌کند.

خشم و نوآوری

مطالعه دیگری در سال ۲۰۱۴ نشان داد که احساسات مثبت میزان خلاقیت را محدود می‌کنند در حالی که عواطف منفی به خلاقیت دامن می‌زنند. «تام پترز» نویسنده سرشناس در این باره گفته همه نوآوری‌ها ریشه در خشم دارند. حالا نه شاید همه ولی بسیاری از ابداعات به همین ترتیب شکل گرفته‌اند؛ برای مثال «دایموند جان» بنیانگذار برند فشن FUBU را در واکنش به خودداری یکی از کمپانی‌‌های بزرگ فروش بوت‌ به آنها تاسیس کرد و حالا درآمد آن به صدها میلیون دلار رسید است. «تیم چن»، مدیرعامل NerdWallet هم پس از اخراج از سرکار در روز کریسمس دست به تاسیس شرکتش زد. البته وی در این زمینه تنها نیست و واتس اپ، Venmo و Groupon هم پس از تعدیل گسترده نیرو در همان سال شکل گرفتند.

اگر احساس خشم در وجودتان شعله‌ور شده، بدترین کار انکار یا تلاش برای سرکوب آن است. شما باید این خشم را به نیروی محرکی برای خلاقیت و نوآوری تبدیل کرده و از آن برای حل مشکلات بهره ببرید.

چطور خشم را هدایت کنیم؟

حالا که عصبانیت می‌تواند نیرویی برای شعله‌ور کردن خلاقیت ما باشد، بهتر است ترفندی پیاده کنیم تا از آن در مسیری مناسب استفاده نماییم، نه اینکه در چرخه‌ای بدون بهره‌وری کافی بیافتیم. در ادامه روش‌هایی آموزش داده می‌شوند که می‌تواند به هنگام عصبانیت و خشم جواب‌گو باشد.

نوشتن در جریانی سیال

اگر تمرین «نوشتار مداوم» را در دوران مدرسه ابتدایی انجام نداده‌اید، حالا فرصت خوبی است تا دوباره آزمونی در نوشتن داشته باشید. یکی از موانع عمده خلاقیت این است که تفکرات و ایده‌های خود را سانسور کنیم؛ به همین ترتیب یک کاغذ یا فایل جدید Word آماده کنید، زمانی برای اتمام کار تعیین کرده و شروع کنید به نوشتن و هرگز دست از کار نکشید.

در این سبک از نوشتار که «جریان سیال ذهن» نامیده می‌شود، می‌بایست به صورت مداوم هرآنچه به ذهنتان خطور می‌کند را به صورت پی در پی بنویسید. توقفی پنج ثانیه‌ای باعث می‌شود هر چه تاکنون نوشته بودید از ذهنتان پاک شود.

یادداشت‌برداری تصویری

چرا تفکرات خود را به کلمات محدود کنیم؟ یادداشت‌برداری تصویری یکی از آن دست ترفندهای دوست داشتنی است که به کمک آن می‌توانید ایده‌ها و تفکرات خود را به اشکال مختلف و هرآنچه که بیانگر احوال شماست تبدیل کنید. تخته وایت برد یا کاغذهای بدون خط در این زمینه کمک‌حال خوبی هستند.

علم ثابت کرده استفاده از نیم‌کره راست ذهن که مختص به جلوه‌های بصری و نقاشی است و کشیدن ساختارها و اشکال گوناگون در انجام امور می‌تواند به خلق ایده‌های جدید و تازه منجر شود، به علاوه اینکه حس بهتری هم خواهید داشت. تحقیقاتی از دانشگاه «درکسل» نشان می‌دهد رویکرد هنری در این زمینه، نوعی از تشویق برای ذهن محسوب می‌شود و احساس موفقیت بهتر و الهام‌بخش‌تری را به ارمغان می‌آورد.

ریتم اولترادین را فراموش نکنید

مشابه با ساعت بدن انسان که وضعیت بدن و ذهن در ۲۴ ساعت از روز را شکل می‌دهد، ریتم اولترادین چرخه‌هایی دو ساعته هستند که طی آن بدن (چه در حالت خواب و چه حالت هشیاری) به ترتیب به تمرکز پرداخته و به استراحت نیاز پیدا می‌کند. برای بیشترین بهره‌وری، سعی کنید این ریتم را رعایت کرده و به ازای هر ۹۰ دقیقه کار، حدود ۳۰ دقیقه استراحت کنید.

این الگو اولین بار توسط گروهی از متخصصان علوم خواب به نام‌های «یوجین اسرینسکی»، «ناتانیل کلیتمن» و «ویلیام دمنت» در دهه پنجاه میلادی کشف شد. این چرخه در واقع به نیاز بدن به استراحت و بازیابی نیرو و تمرکز اشاره دارد تا در واقع پیرو آن به ذهن اجازه داده شود انرژی خود را به خوبی در کل روز و در جریان خواب تقسیم کند. از این ساختار بیولوژیکی بدن برای بروز خلاقانه‌ترین ایده‌ها استفاده کنید.

بنابراین به عصبانی بودن خود ادامه دهید. سپس از آن عصبانیت برای فعالیتی خلاقانه استفاده کنید. شاید از تجلی تفکرات و ایده‌هایی تازه‌ای که در این شرایط ممکن است به ذهنتان خطور کند غافلگیر شوید.