ریاست جمهوری ترامپ با دنیای تکنولوژی چه کرد؟

شب گذشته اعلام شد که «جو بایدن»، چهل‌وششمین رئیس‌جمهور آمریکا خواهد بود. اگرچه وکلای ترامپ کیف‌های خود را به دست گرفته‌اند تا به سراغ دادگاه‌های ایالتی و شاید هم دیوان عالی ایالات متحده آمریکا بروند تا به نتایج اعتراض کنند اما شرایط کنونی حاکی از آن است که شانس ترامپ برای ماندن در کاخ سفید بسیار پایین است. با این حال، نمی‌توان اتفاقاتی که در دوران دونالد ترامپ برای دنیای تکنولوژی رخ داد را نادیده گرفت.

چهار سال حضور او در مسند قدرت تغییرات زیادی در دنیای فناوری ایجاد کرد که نه تنها آمریکا، بلکه مردم سراسر جهان و همچنین کشورمان را تحت تاثیر قرار داد. در این گزارش، نگاهی به نقش رئیس جمهور فعلی آمریکا روی دنیای فناوری خواهیم داشت.

پیش‌دستی اپل

مدت کوتاهی پس از حضور ترامپ، او از برجام خارج شد و شروع به تحریم‌های بیشتری علیه ایران کرد. شرکت‌های مختلفی در طول ۳ سال اخیر دسترسی کاربران ایرانی را به پلتفرم‌های خود قطع کردند اما تلاش اپل رنگ و بوی دیگری داشت. اپل در قدم اول، به تبعیت از تحریم‌ها، برنامه‌های ایرانی را از اپ استور حذف کرد که دردسرهای زیادی برای توسعه‌دهندگان و همچنین کاربران ایرانی به همراه داشت.

درحالی که پس از امضای برجام حتی شایعات تایید نشده‌ای درباره حضور رسمی اپل در ایران هم شنیده می‌شد، با خارج شدن آمریکا از برجام و تشدید تحریم‌های این کشور علیه ایران، شرکت‌های فناوری بیش از همیشه تلاش کردند از کاربران ایرانی فاصله بگیرند. سردمدار این شرکت‌ها نیز قطعا اپل است که به هر شکلی تلاش داشته تا کاربر ایرانی نداشته باشد.

بسیاری از برنامه‌های ایرانی از اپ استور حذف شدند و همچنین استفاده از «گواهی توسعه‌دهنده سازمانی» محدود شد که نتیجه‌ای جز عدم امکان اجرای اپ‌های ایرانی روی محصولات مجهز به سیستم عامل iOS نداشت و توسعه‌دهندگان نتوانستند برای اپ‌های خود درون اپ استور بروزرسانی منتشر کنند.

امروز استارتاپ‌های ایرانی برای رساندن سرویس‌های خود به چند میلیون مشترک آیفون در ایران با مشکلات بسیاری روبه‌رو هستند و هزینه‌های کلانی می‌پردازند تا از روش‌های مختلف بتوانند دانلود مستقیم (روش سازمانی) را مهیا کنند یا از سوی دیگر کاربران ملزم می‌شوند با پرداخت هزینه‌هایی به استورهای ایرانی، به اپ‌ها دسترسی داشته باشند. تصمیمات اخیر اپل که حاصل چیزی جز تشدید تحریم‌ها نیست از سوی دیگر عده زیادی از توسعه‌دهندگان iOS را در ایران با یک بلاتکلیفی شدید شغلی مواجه کرد.

تحریم هواوی

یکی دیگر از مهمترین اقدامات ترامپ، تحریم بزرگترین سازنده گوشی‌های هوشمند چینی یعنی هواوی بود. دولت واشنگتن با تحریم هواوی نه تنها مانع از همکاری گوگل و حذف سرویس‌های گوگل از گوشی‌های هواوی شد، بلکه قطعات سخت افزاری آن را نیز تحریم کرد.

این تحریم‌ها باعث شد که هواوی با کاهش فروش در بازارهای مختلف روبه‌رو شود و همچنین نتواند به توسعه چیپست‌های کرین ادامه دهد، هرچند این کمپانی همواره تلاش کرده تا با راهکارهای مختلف می‌خواهد بر این مشکلات غلبه کند و در بسیاری از موارد موفق هم بوده است.

با وجود تمام این مشکلات هواوی در جدیدترین آمار مربوط به فروش گوشی‌های هوشمند در سه ماهه سوم ۲۰۲۰ همچنان توانسته دومین برند پرفروش در بازار باشد، هرچند سهم آن در مقایسه با بازه زمانی مشابه سال گذشته میلادی کاهش تقریبا شدیدی داشته است.

علاوه بر تاسیس کارخانه برای تولید چیپ‌های مورد نیاز خود و همچنین معرفی سیستم عامل هارمونی که انتظار می‌رود در آینده نزدیک برای گوشی‌های آن منتشر شود، شرکت‌های مختلف موفق به کسب مجوز برای ادامه همکاری با این غول چینی شده‌اند. در این میان گزارش‌ها به احتمال فروش برند آنر نیز اشاره می‌کنند. گفته می‌شود این تصمیم، حاصل فشار‌های مستقیم آمریکا بر هواوی است.

تغییرات اجباری در دنیای 5G

شبکه 5G یکی دیگر از فناوری‌هایی بود که دولت ترامپ توانست با ادعاهایی که مدارکی برای آن‌ها منتشر نکرد، نقش هواوی را در آن کاهش دهد و بسیاری از کشورها برای توسعه زیرساخت‌های خود همکاری با این غول چینی را متوقف کردند که برای مثال می‌توان به انگلستان اشاره کرد که بزرگترین گروه مخابراتی آن یعنی BT با نوکیا همکاری می‌کند. کشور اروپایی سوئد هم بکارگیری تجهیزات هواوی و ZTE را در زیرساخت 5G ممنوع کرد.

دولت واشنگتن در زمینه شبکه 5G برنامه‌ای را با نام «شبکه پاک» راه‌اندازی کرده که قصد دارد شرکت‌های چینی را از زیرساخت‌های 5G حذف کند و به تازگی نیز ۴ کشور اروپایی شامل «اسلواکی»، «کوزوو»، «مقدونیه شمالی» و «بلغارستان» با امضای یک متن شبیه به یکدیگر، از عدم استفاده از تجهیزات چینی در زیرساخت‌های خود خبر داده‌اند.

بایکوت فناوری چینی

هواوی تنها شرکت چینی نیست که عملکردش تحت تاثیر دولت دونالد ترامپ قرار گرفت. پلتفرم اشتراک ویدیو تیک تاک نیز به علت تهدیدهای بی‌شمار رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا و همچنین نقش احتمالی مدیرعامل فیسبوک یعنی مارک زاکربرگ، مجبور به تاسیس یک شرکت جدید با همکاری اوراکل و والمارت در این کشور شد تا اطلاعات کاربران آمریکایی در همین کشور مدیریت شود. علت چنین کاری، ادعاهای دولت واشنگتن مبنی بر جاسوسی دولت پکن از اطلاعات کاربران آمریکایی بود.

وی‌چت، پیام‌رسان محبوب چینی نیز از جنگ تجاری میان دولت واشنگتن و پکن در امان نماند و ترامپ دستور به ممنوعیت استفاده از آن داد که البته دادگاهی در آمریکا از چنین موضوعی جلوگیری کرد.

جدال با غول‌های تکنولوژی آمریکایی

ترامپ در دور اول ریاست جمهوری خود تنها با شرکت‌های خارجی برخورد نکرد، بلکه با کمپانی‌های آمریکایی نیز جدال‌هایی داشت که برای مثال می‌توان به توییتر اشاره کرد. این شبکه اجتماعی چندین بار توییت‌های دونالد ترامپ را برچسب‌گذاری کرد که با واکنش شدید وی مواجه شد و حتی شاهد چنین موضوعی درباره مقاله نیویورک پست برای پسر جو بایدن یعنی «هانتر بایدن» نیز بودیم که مدیران توییتر و فیسبوک درباره آن در مقابل نمایندگان سنا شهادت می‌دهند.

دونالد ترامپ به علت اقدامات توییتر تصمیم به امضای یک فرمان اجرایی جدید با هدف محدود کردن شبکه‌های اجتماعی گرفت و البته مدیران عامل کمپانی‌های فناوری بزرگ درباره ماده ۲۳۰ قانون شایستگی ارتباطات نیز شهادت دادند.

از سوی دیگر در مدت زمان حضور ترامپ در کاخ سفید نمایندگان کنگره شروع به تحقیقات گسترده درباره غول‌های فناوری آمریکایی کردند و وزارت دادگستری آمریکا (DOJ) نیز اخیرا از گوگل شکایت کرده و پرونده جداگانه‌ای برای انحصار طلبی غول جستجوی اینترنتی دنیا باز کرده، پرونده‌ای که اپل را به سمت توسعه موتور جستجوی اختصاصی سوق داده است.

تغییر در زنجیره تامین 

جنگ تجاری میان دولت واشنگتن و پکن باعث شد که شرکت‌های آمریکایی تصمیم به انتقال خط تولید محصولات خود از چین به کشورهای دیگر مانند ویتنام و هند بگیرند. در این میان برخی از بزرگترین تولیدکنندگان محصولات دیجیتال مانند فاکسکان شروع به سرمایه‌گذاری در کشورهای دیگر کردند و همچنین هند با طرح‌های مشوق مالی خود توانست کمپانی‌های زیادی را جذب کند و احتمالا به یکی از قطب‌های ساخت گوشی تبدیل می‌شود.

دونالد ترامپ می‌خواهد شرکت‌های آمریکایی داخل خاک این کشور شروع به تولید محصولات خود کنند تا علاوه بر اشتغال‌زایی، قدرت اقتصادی و استراتژیک آمریکا نیز حفظ شود که برای مثال می‌توان به کارخانه تگزاس اپل اشاره کرد که رئیس جمهور آمریکا از آن بازدید کرد.

تلاش برای استخراج منابع ماه

بد نیست به عملکرد فضایی آمریکا در دوران ریاست جمهوری ترامپ نیز اشاره کنیم که یکی از آن‌ها، فرمان اجرایی برای استخراج منابع ماه توسط شرکت‌های آمریکایی است، البته آمریکا و ۷ کشور دیگر نیز با امضای «پیمان آرتمیس» برای اکتشاف ماه به توافق رسیدند.

ترامپ با صدور فرمان اجرایی، این مجوز را به دولت‌های آمریکایی و شرکت‌های خصوصی فعال در این کشور می‌داد که هر زمان خواستند برای اکتشاف در هر نقطه ای از این قمر وارد عمل شوند و کسی هم جلودارشان نباشد. در متن این فرمان اجرایی نوشته شده بود که آمریکا به هر تلاشی که برای جلوگیری از استخراج ماه توسط آن صورت بگیرد اعتراض خواهد کرد. اما نهایتا ناسا چند هفته پیش اعلام کرد که ۸ کشور شامل ایالات متحده آمریکا توافقنامه‌ای بین‌المللی به نام «پیمان آرتمیس» را امضا کرده‌اند که کشورها را متعهد به اکتشاف استاندارد ماه می‌کند.

اگر ترامپ بازی را تغییر دهد؟

اگرچه بعید است ترامپ برنده رقابت کنونی برای حفظ کاخ سفید باشد، اما بیایید در یک سناریوی فرضی، تصور کنیم چنین اتفاقی رخ می‌دهد. در این صورت دنیای تکنولوژی با چه اثراتی برای چهار سال بعد روبه‌رو می‌شود؟ انتظار می‌رود در دور دوم ریاست جمهوری دونالد ترامپ شاهد افزایش تنش‌ها میان دولت واشنگتن و پکن باشیم و در حالی که برخی کمپانی‌های آمریکایی برای همکاری با هواوی موفق به کسب مجوز شده‌اند، همچنان این غول فناوری چینی به فناوری‌های روز دست پیدا نخواهد کرد و نمی‌تواند برای توسعه زیرساخت‌های 5G با بسیاری از کشورها همکاری کند.

این مسئله از این جهت مهم است که محصولات و سرویس‌های هواوی در ایران جایگاه مهمی دارند؛ از تجهیزات مخابراتی گرفته تا گوشی‌های هوشمند. در واقع یکی از بزرگ‌ترین بازندگان حضور مجدد ترامپ در کاخ سفید بی‌شک هواوی و شرکت‌های بزرگ چینی خواهند بود.

با این حال، اکنون با وجود اینکه آینده چندان برای هواوی درخشان به نظر نمی‌رسد، این احتمال وجود دارد که دولت واشنگتن و پکن با یکدیگر به توافق برسند و هواوی از لیست سیاه خارج شود و دوباره شاهد همکاری گسترده میان آن و کمپانی‌های آمریکایی باشیم. البته این غول فناوری چینی احتمالا به توسعه فناوری‌های خود بدون توجه به حذف تحریم‌ها ادامه خواهد دهد.

در صورت عدم دستیابی به توافق، دولت ترامپ به دنبال شرکت‌های چینی بیشتری خواهد رفت و شاهد تحریم‌های گسترده‌تری خواهیم بود. در این میان شاید در کنار هواوی و ZTE، شرکت «تنسنت» نیز وارد لیست سیاه شود.

یکی از شرکت‌های چینی که اخیرا به علت ارزش بالای خود سر و صدای زیادی بپا کرده، گروه «Ant» یا بازوی مالی «علی بابا» است که در زمینه عرضه اولیه سهام رکوردشکنی خواهد کرد و در بازار بورس شانگهای و هنگ کنگ عرضه می‌شود. عرضه اولیه سهام این کمپانی ارزشی برابر ۳۴ میلیارد دلار خواهد داشت که شاید واشنگتن تصمیم به تحریم آن بگیرد که روی آینده آن تاثیرگذار خواهد بود.

در داخل آمریکا نیز این احتمال وجود دارد که در دور دوم ریاست جمهوری ترامپ و ادامه تحقیقات درباره غول‌های فناوری این کشور، شاهد تجزیه آن‌ها باشیم. شاید اینستاگرام و واتساپ از فیسبوک جدا شوند یا اینکه وزارت دادگستری آمریکا بتواند مرورگر کروم را از گوگل جدا کند که در این صورت حکمرانی آن در بازار جستجوها به خطر خواهد افتاد.

یکی دیگر از احتمالات، برخورد شدیدتر دولت واشنگتن با شبکه‌های اجتماعی به ویژه توییتر است چرا که شبکه اجتماعی تحت مدیریت «جک دورسی»، حتی در روزهای اخیر نیز چندین توییت رئیس جمهور فعلی آمریکا را برچسب‌گذاری کرده که قطعا او را بیش از هر زمانی عصبانی کرده است. نظر شما چیست؟