دانشمندان برای اولین بار بر فراز قطب شمال «طوفان فضایی» کشف کردند

دانشمندان برای اولین بار به شواهدی از یک «طوفان فضایی» دست پیدا کردند. این طوفان که از ابرهای پلاسمایی در حال چرخش تشکیل شده بود، ساعت‌ها در بخش بالایی اتمسفر زمین در جریان بوده و مقدار زیادی الکترون مانند باران درون سیستمی مشابه یک طوفان معمولی آزاد کرده است.

این طوفان در تاریخ ۲۹ مرداد ۱۳۹۳ (۲۰ آگوست ۲۰۱۴) در یونوسفر بالای قطب شمال رخ داده. ابعاد این طوفان فضایی نزدیک به هزار کیلومتر بوده و از چندین بازوی مارپیچی که در خلاف جهت عقربه‌های ساعت می‌چرخیدند، تشکیل شده بود. این طوفان به مدت ۸ ساعت در جریان بوده و سپس به آرامی از بین می‌رود.

مکانیزم‌ها و ساختار طوفان شباهت زیادی به طوفان‌های آشنایی دارد که در بخش پایینی اتمسفر رخ می‌دهند، با این حال بجای اینکه در آن آب وجود داشته باشد، یک پلاسمای چرخان از الکترون‌ها در آن نقش داشته‌ است. جریان‌ها در لبه‌ها قدرتمندتر از مرکز بوده‌اند و مرکز یا چشم طوفان بسیار آرام‌تر بوده است. تیم کاشف این طوفان به علت چنین شباهت‌هایی، برای آن نام طوفان فضایی را درنظر گرفته است.

یکی از نویسندگان پژوهش اخیر به نام «مایک لاک‌وود» به این موضوع اشاره کرده که تا به امروز قطعیتی درباره وجود طوفان‌های پلاسمایی فضایی وجود نداشته:

«تا به امروز حتی درباره اینکه طوفان‌های پلاسمایی فضایی وجود دارند، قطعیتی وجود نداشت، بنابراین اثبات آن با چنین مشاهده چشمگیری، باورنکردنی است. طوفان‌های گرمسیری با حجم بالایی انرژی در ارتباط هستند و این طوفان‌های فضایی باید توسط انتقال غیرمعمول و سریع مقدار زیادی انرژی باد خورشیدی و ذرات باردار درون اتمسفر بالایی زمین ایجاد شده باشند.»

در حالی که نزدیک به ۶ سال از وقوع این طوفان می‌گذرد، اما حالا یک تیم بین‌المللی با تحلیل داده‌های قدیمی ماهواره‌ها موفق به کشف آن شده است. مشاهدات از چهار ماهواره هواشناسی تحت مدیریت وزارت دفاع ایالات متحده آمریکا جمع‌آوری شدند و سپس یک مدل سه بعدی «مگنتوسفر» برای خلق یک تصویر سه بعدی از طوفان مورد استفاده قرار گرفت. سایر داده‌های ماهواره‌ها و رادار برای تایید جزئیات این رویداد استفاده شدند.

یکی از موارد جالب، رخ دادن این طوفان در دورانی است که فعالیت‌های ژئومغناطیسی کم بوده. به گفته پژوهشگران، این موضوع نشان می‌دهد که چنین طوفان‌هایی می‌توانند تقریبا شایع باشند و نه تنها در اطراف زمین رخ دهند، بلکه سایر سیاره‌ها در منظومه شمسی یا فراتر هم آن را تجربه کنند.

محققان به این موضوع اشاره دارند که درک مکانیزم‌های طوفان‌های فضایی برای بهبود نظارت روی آب و هوای فضا که می‌تواند روی ماهواره‌ها، GPS و سایر دستگاه‌های الکترونیکی تاثیرگذار باشد، اهمیت بالایی دارد.