پژوهشگران از ارتباط میان نحوه توزیع لیتیوم در مغز و افسردگی خبر می‌دهند

دانشمندان برای اولین بار توانسته‌اند به تکنیکی برای اندازه‌گیری غلظت لیتیوم درون مغز دست پیدا کنند. پژوهشگران برای آزمایش این روش، سطح لیتیوم موجود در بافت مغز افرادی که از طریق خودکشی و به دلایل طبیعی مرده بودند را مقایسه کردند و به این نتیجه رسیدند که ارتباطی میان سطح لیتیوم و سلامت روان وجود دارد.

اگرجه لیتیوم یکی از اجزای حیاتی باتری‌ها به حساب می‌آید، اما برای درمان اختلال دو قطبی هم کاربرد دارد. چنین داروهایی می‌توانند حالت افراد را تثبیت کنند، اما از آن سو با مصرف بیش از حد سمی می‌شوند و به بیماران آسیب می‌زنند.

کمتر از یکسال پیش پژوهشگران در مطالعه‌ای به این موضوع اشاره کردند که افزودن لیتیوم به آب آشامیدنی می‌تواند میل به خودکشی را کاهش دهد و موجب افزایش سلامت روان افراد شود.

با این وجود دانشمندان نمی‌دانند لیتیوم چگونه در مغز فعالیت می‌کند و البته یکی از چالش‌های اصلی برای آن‌ها، عدم امکان اندازه‌گیری موثر توزیع لیتیوم در مغز بود چرا که غلظت لیتیوم طبیعی در مغز بسیار کم است. حالا پژوهشگران به تکنیکی برای اینکار دست یافته‌اند.

این تکنیک جدید که دانشمندان آن را «NIK» نامگذاری کرده‌اند، با غرق کردن یک بخش نازک از مغز درون نوترون‌ها کار می‌کند. «رومن گرن هاوزر» از دانشکده فیزیک دانشگاه فنی مونیخ از توانایی بالای جذب نوترون توسط لیتیوم خبر داده:

«یک ایزوتوپ لیتیوم در جذب نوترون‌ها عملکرد خوبی دارد. این ایزوتوپ در ادامه به اتم هلیوم و تریتیوم تجزیه می‌شود.»

در ادامه آشکارسازها محصولات حاصل از تجزیه‌ها را اندازه‌گیری می‌کنند تا بتوانند به داده‌های دقیق از غلظت لیتیوم در نمونه دست پیدا کنند. پژوهشگران برای آزمایش این روش، نمونه‌هایی از ۱۵۰ بخش مختلف مغز افراد مرده برداشتند. اینکار به پژوهشگران اجازه می‌دهد به یک تصویر سه‌بعدی کامل از توزیع و غلظت لیتیوم در مغز انسان دست پیدا کنند.

دانشمندان در پژوهش خود از بافت مغز ۳ فرد مرده استفاده کردند که یکی از آن‌ها در اثر خودکشی جانش را از دست داده و دو نفر دیگر بنابر دلیل طبیعی درگذشته‌اند و نقش کنترل‌کننده را داشتند. هدف اصلی پژوهشگران، بررسی میزان غلظت لیتیوم در ماده خاکستری و سفید مغز بود.

به گفته گرن هاوزر، لیتیوم بیشتری در ماده سفید افراد سالم وجود داشت:

«ما به این موضوع پی بردیم که در افراد سالم، لیتیوم بطور قابل توجهی در ماده سفید بیشتر از ماده خاکستری است. در مقابل بیماری که خودکشی کرده بود، توزیع متعادل لیتیوم را بین ماده خاکستری و سفید مغزش تجربه می‌کرد.»

به نظر می‌رسد غلظت لیتیوم در ماده سفید مغز موجب سلامت روان می‌شود. در گذشته چنین نتایجی در حیوانات هم بدست آمده بود.

اگرچه هنوز نمی‌دانیم چگونه لیتیوم روی سلامت روان انسان تاثیر می‌گذارد، اما هرچه می‌گذرد به شواهد بیشتری دست می‌یابیم که نشان می‌دهند این ماده نقش مهمی در این زمینه ایفا می‌کند. نتیجه کار پژوهشگران در ژورنال Scientific Reports به منتشر شده است.