آرچ لینوکس چیست و مناسب کدام دسته از کاربران است؟

توزیع‌های مختلف لینوکس به سادگی و سهولت در استفاده مشهورند. با این حال آرچ لینوکس استثنایی برای ادعای مطرح شده، محسوب می‌شود که به کاربر اجازه می‌دهد تا در حین یکپارچگی سیستم، اقدام به شخصی‌سازی قسمت‌های مختلف آن کند.

• چگونه روی کامپیوتر یا لپ‌تاپ خود لینوکس نصب کنیم؟
• چگونه اپلیکیشن‌ها و بازی‌های اندروید را در لینوکس اجرا کنیم؟
• چگونه سلامت باتری لپ‌تاپ‌های مجهز به لینوکس را بررسی کنیم؟

قابلیت‌های شخصی‌سازی گسترده در آرچ لینوکس ممکن است برای کاربران مبتدی کمی گیج‌کننده به نظر برسند؛ اما مزیتی بسیار بزرگ برای افراد حرفه‌ای و باتجربه در دنیای لینوکس محسوب می‌شوند. دلایل دیگری نیز برای محبوبیت آرچ لینوکس در میان علاقه‌مندان به دنیای متن باز وجود دارد که در این مقاله به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت.

آرچ لینوکس چیست؟

آرچ لینوکس توزیعی رایگان و متن باز از سیستم عامل لینوکس است که امکانات بسیار زیادی جهت شخصی‌سازی در اختیار کاربران خود قرار می‌دهد و می‌توان جنبه‌های مختلف آن را کنترل کرد. همچنین آرچ توزیع به نسبت سبکی محسوب می‌شود و طبیعت مینیمال از دلایل اصلی افزایش محبوبیت آن به شمار می‌رود. 

از زمان بارگذاری فایل ISO جهت نصب آرچ، کاربر می‌تواند بر جنبه‌های عملکردی مختلف سیستم عامل کنترل داشته باشد.

توزیع‌های مختلف مبتنی بر معماری x86 و x64 به طور معمول براساس قاعده ساده‌سازی (به طور مخفف: KISS) توسعه یافته‌اند؛ اما سازندگان آرچ لینوکس تقریباً‌ سیستم عاملی مشابه با برگه سفید ارائه می‌کنند که وظیفه تصمیم‌گیری درباره جنبه‌های مختلف آن روی دوش کاربر قرار دارد. همچنین اگر از سایر توزیع‌ها به سوی آرچ کوچ کنید، احتمال دارد که تفاوت چندانی را احساس نکنید زیرا از امکانات داخلی خاصی بهره نمی‌برد و تمامی ویژگی‌های مورد نیاز باید توسط کاربر افزوده شود.

مزایای آرچ لینوکس

بدون شک محبوبیت بالای آرچ لینوکس بی‌دلیل نبوده است و دلایل عمده‌ای برای انتخاب آن از سوی کاربران وجود دارد. با این حال برخی از مزیت‌های اصلی آرچ به شرح زیر است.

امکانات مرتبط با شخصی‌سازی

آرچ لینوکس به عنوان یک سیستم عامل DIY (خودتان انجام دهید!) شناخته می‌شود که کاربر امکان شخصی‌سازی کوچک‌ترین جزئیات در آن را دارد. از زمان بارگذاری فایل ISO جهت نصب آرچ، کاربر می‌تواند بر جنبه‌های عملکردی مختلف سیستم عامل کنترل داشته باشد و این مسئله از سوی برخی افراد به عنوان برتری اساسی آرچ شناخته می‌شود.

البته باید اشاره کرد که آرچ لینوکس از محیط دسکتاپ یا ابزار مدیریت پنجره‌ها به صورت پیش‌فرض بهره نمی‌برد. به همین دلیل کاربر باید محیط مناسب خود را به صورت شخصی انتخاب کند و در ادامه اجزای مختلف را به آن اضافه نماید. حذف بسیاری از برنامه‌ها و موارد غیر کاربردی و واگذار کردن اختیار به کاربر دلیل اصلی سبکی و دسترسی بالای آرچ است. 

فناوری به روز و نوین

مدل ارائه آپدیت‌ها در آرچ به صورتی است که دسترسی به جدیدترین نسخه‌ها به صورت مستقیم امکان‌پذیر خواهد بود. در نتیجه کاربرانی که علاقه دارند قابلیت‌های تازه را به محض انتشار تجربه نمایند، می‌توانند تجربه مناسبی را در استفاده از آرچ داشته باشند. برای آپدیت کردن آرچ لینوکس تنها کافی است تا دستور زیر را مورد استفاده قرار دهید. نصب آپدیت‌ها بسیار آسان است و تمامی امکانات نسخه آخر را شامل می‌شود.

pacman -syu

مخزن کاربری آرچ لینوکس (AUR)

مخزن (Repository) کاربری آرچ لینوکس که توسط جامعه استفاده‌کنندگان از آن پشتیبانی می‌شود، محلی مناسب برای پکیج‌های مختلف لینوکس است که توسط افراد مختلف توسعه پیدا کرده‌اند. همچنین تعدادی از پکیج‌ها پیش از افزوده شدن به مخزن اصلی آرچ، در مخزن کاربری آن در دسترس قرار می‌گیرند. به همین دلیل کاربران می‌توانند به دنیای از نرم افزارهای جدید دسترسی داشته باشند که به صورت کلاسیک، به زمان بسیار بیشتری جهت افزوده شدن به توزیع‌ها نیاز خواهند داشت.

راهنمای جامع آرچ (Wiki)

راهنما یا آرچ ویکی، شامل اسنادی است آرچ لینوکس است که به کاربران کمک می‌کند تا اطلاعات مورد نیاز درباره جنبه‌های مختلف سیستم عامل و مشکلات مرتبط با آن را پیدا کنند. بدون شک آرچ لینوکس یکی از بهترین راهنماها را در میان تمامی توزیع‌های لینوکس در اختیار دارد که رفع مشکلات افراد را بسیار آسان می‌کند. همچنین داده‌های مرتبط با تغییرات اخیر، اخبار مرتبط با‌ آرچ، آمارها و درخواست‌ها در ویکی قابل مشاهده خواهد بود.

پُلی میان توزیع‌های مختلف

ابزار pacman وظیفه مدیریت پکیج‌ها را در آرچ لینوکس برعهده دارد. این ابزار از انعطاف بالایی برخوردار است و می‌تواند علاوه بر پشتیبانی از پکیج‌های موجود در مخزن آرچ، اقدام کامپایل کدهای باینری از منبع توسط دستور makepkg نیز کند. در نتیجه pacman به عنوان پلی میان توزیع‌های مختلف عمل می‌کند که امکان نصب پکیج‌ها از مخزن سایر توزیع‌ها را فراهم می‌نماید. به همین دلیل کاربران می‌توانند بدون فدا کردن امکانات، از مزیت‌های بیشتر آرچ بهره ببرند.

افزایش سطح دانش مرتبط با لینوکس

آرچ می‌تواند تجربه‌ای بی‌نظیر از لینوکس را برای کاربران فراهم آورد. افراد در سطوح مختلف می‌توانند با استفاده روزمره از آرچ، نکات جدیدی درباره لینوکس یاد بگیرند. برای مثال استفاده از نتورک منیجر می‌تواند تجربه‌ای جدید برای بسیاری از کاربران باشد که امکان پیکربندی دستی شبکه را ایجاد می‌کند. 

فرایند نصب آرچ نیز نسبت به سایر توزیع‌های لینوکس متفاوت است. خبری از پشتیبانی به شکل قالب رابط گرافیکی در حین نصب آرچ نخواهد بود و تنها راه تعامل با سیستم عامل از طریق خط فرمان است. به طور کلی قابلیت‌های اندکی به صورت گرافیکی ارائه می‌شوند و که این مسئله کاربر را به استفاده از خط فرمان سوق می‌دهد.

در هر جایی که به مشکل برخورد کنید، می‌توانید از مطالب مفید آرچ ویکی جهت حل آن بهره بگیرید. البته توجه داشته باشید که امکان نصب محیط گرافیکی برای آرچ لینوکس وجود دارد؛ اما اگر می‌خواهید تجربه‌ای خالص از لینوکس بدست آورید، توصیه می‌شود تا به سراغ آن‌ها نروید.

آیا آرچ برای کاربران مبتدی هم مناسب است؟

اگر یک کاربر مبتدی هستید اما همچنان به استفاده از آرچ اصرار دارید، بهتر است ابتدا آن را روی یک ماشین مجازی نصب کنید.

به عنوان یک کاربر مبتدی در ابتدا بهتر است کمی بیشتر با دنیای لینوکس و امکانات آن آشنا بشوید و سپس اقدام به گشت و گذار عمیق‌تر در آن کنید. آرچ لینوکس هیچ گونه قابلیت یا انتخاب پیش‌فرضی را در روبه‌روی کاربران خود قرار نمی‌دهد، در نتیجه از زمان شروع فرایند نصب تمامی فرایندها وابسته به کاربر خواهد بود. چنین تجربه‌ای ممکن است برای یک کاربر حرفه‌ای بسیار عالی باشد؛ زیرا افق‌های جدیدی را جهت شخصی‌سازی باز می‌کند. در سوی دیگر احتمال دارد مسیر گفته شده برای کاربران مبتدی فرسایشی به نظر برسد. 

اگر یک کاربر مبتدی هستید اما همچنان به استفاده از آرچ اصرار دارید، بهتر است ابتدا آن را روی یک ماشین مجازی نصب کنید. اگر توانستید مهارت لازم را برای استفاده بدون دردسر از آرچ بدست آورید، آنگاه می‌توانید از این سیستم عامل به عنوان گزینه اصلی و روزمره خود بهره بگیرید. 

استفاده از توزیع‌های ساده‌تر مبتنی بر آرچ، یکی دیگر از روش‌های جایگزین است که به کاربران مبتدی توصیه می‌شود. از میان چنین توزیع‌هایی می‌تواند به آرکولینوکس و مانجارو اشاره کرد. تمرکز اصلی مانجارو روی کاربرپسندی قرار دارد و محیط کاربری آن را برای افراد تازه‌کار ساده‌سازی می‌کند. همچنین انبوهی از نرم افزارهای آماده در این توزیع یافت می‌شوند که جهت انجام امور روزمره به کاربران کمک می‌کنند.

چرا از آرچ لینوکس استفاده کنیم؟

کاربران فنی با دانش بالا، قشر مناسبی برای آرچ لینوکس هستند؛ زیرا می‌توانند از امکانات بسیار فنی و عمیق آن، سود لازم را ببرند. با کمک مهارت کافی می‌توان آرچ لینوکس را برای استفاده‌های مختلف بهینه‌سازی کرد و از جامعه کاربری فعال آن نیز بهره جست. Pacman و AUR تنها برخی از ویژگی‌های منحصر به فرد آرچ هستند که قدرت زیادی را ارائه می‌کنند و در توزیع‌های مبتنی بر آن نیز دیده می‌شوند.

مخزن BlackArch یکی از عناوین مهم و کاربردی است که می‌توانید به سیستم عامل خود اضافه کنید. ابزارهای امنیتی متعددی درون این مخزن در نظر گرفته شده است که آن را به گزینه‌ای مناسب جهت استفاده در امور مرتبط با امنیت سایبری تبدیل می‌کند و از شهرت بالایی میان متخصصین این زمینه برخوردار است. طیف وسیع‌ ابزارها برای امور مختلفی مانند تست نفوذ و تحقیقات امنیتی کاربرد خواهد شد.