در پنل «اینک زمانی برای بین‌المللی شدن» مطرح شد: تعامل دو سویه منجر به توسعه کشور خواهد شد
مهاجرت نیروی انسانی به فضای بین‌المللی با بیشترین سرعت در حال پیشرفت است و این موضوع خود این پرسش را طرح می‌کند که آیا همچنان زمان آن نرسیده که کسب‌وکارها هم به دنیای بین‌المللی متصل ...
در دیجیاتو ثبت‌نام کنید
جهت بهره‌مندی و دسترسی به امکانات ویژه و بخش‌های مختلف در دیجیاتو عضو ویژه دیجیاتو شوید.
عضویت در دیجیاتوتازههای تکنولوژی
مهاجرت نیروی انسانی به فضای بین‌المللی با بیشترین سرعت در حال پیشرفت است و این موضوع خود این پرسش را طرح می‌کند که آیا همچنان زمان آن نرسیده که کسب‌وکارها هم به دنیای بین‌المللی متصل شوند. «اینک زمانی برای بین‌المللی شدن» پنل دوم رویداد قهرمانان آینده بود که روز جمعه 12 آذر به بررسی این موضوع پرداخت.
کارشناسان این پنل بر این باورند که روند بین‌المللی شدن با بیشترین سرعت در حال پیشرفت است و نمی‌توان با شیوه‌های پیشین و عدم تعامل انتظار بقای کسب‌وکارها را داشت. اما گاهی ریشه عدم حرکت به سمت ارتباطات بین‌المللی نداشتن دانش، آگاهی و حتی تجربه برقراری چنین ارتباطی حتی در مدل‌های کوچک‌تر است.
ژوبین علاقبند، مدیرعامل مجموعه سرمایه‌گذاری لیان، علیرضا کلاهی، رئیس کمیسیون صنایع اتاق ایران، فرزین فردیس، رئیس کمیسیون اقتصاد نوآوری اتاق تهران و البته امیر ناظمی، رئیس سابق سازمان فناوری اطلاعات ایران در دومین پنل رویداد قهارمانان آینده با عنوان «اینک زمانی برای بین‌المللی شدن» چرایی عدم ورود کسب‌وکارهای ایرانی به فضای بین‌المللی را مورد تحلیل و بررسی قرار دادند.
ورود به دنیای بین‌المللی یک نیاز اساسی است
«ژوبین علاقبند»، مدیرعامل گروه مدیریت سرمایه لیان با بیان مثالی مبنی بر اینکه بودن در برکه احساس نهنگ بودن به ماهی‌ها می‌دهد، درباره فضای فعلی جریان کسب‌وکاری کشور به سمت بین‌المللی گفت: «اگر بخواهیم بین‌المللی شدن را تعریف کنیم، به نظر من حوزه وسیعی است که ممکن است انواع و اقسام فعالیت‌ها را در بر گیرد. بحث تحریم‌ها سر جای خود است. به دلیل تحریم‌هایی که علیه ایران وجود دارد راه انداختن کسب‌وکار ایرانی در سایر کشورها کار راحتی نیست و تقریباً غیرممکن است که با یک پاسپورت ایرانی بتوان حساب بانکی بین‌المللی باز کرد و از طریق آن تراکنش انجام داد.»
او افزود: «پس وقتی حرف بین‌المللی شدن پیش می‌آید یعنی شما کسب‌وکار موفقی در ایران دارید و قصد دارید آن کسب‌وکار را در خارج از ایران توسعه بدهید و کشورهایی که در حال حاضر ما میتوانیم آنها را انتخاب کنیم بسیار محدود هستند.»
علاقبند ادامه داد: «اگر کسب‌وکارها در انتخاب کشورهایی که قصد دارند در آنها توسعه پیدا کنند هیچ محدودیتی نداشتند و تصمیم‌ها طبق اصول عادی کسب‌وکاری گرفته می‌شد، قطعاً عراق و افغانستان بالای لیست قرار نمی‌گرفتند. ولی ما ناچاریم و لیست ما دیگر کشورها را حذف می‌کند، این باعث می‌شود که در همین گزینه‌های باقی‌مانده هم چندان موفق نباشیم.»
جمعیتی بزرگ با رشد اقتصادی اندک
«علیرضا کلاهی»، رئیس کمیسیون صنایع اتاق ایران، با اشاره به جریان و شکل توسعه کسب‌وکارها در ایران گفت: «بازار ایران به قدری که ما فکر می‌کنیم بزرگ نیست؛ ما در منطقه با ۸۰ میلیون جمعیت کشور بزرگی هستیم اما واقعیت این است که رشد اقتصادی ما نزدیک به صفر و تولید ناخالص ملی ایران یک‌سوم ترکیه و عربستان است.»
او در ادامه افزود: «کسب‌وکارهای بین‌المللی باید به درجه‌ای از بلوغ رسیده باشند؛ کسب‌وکار بالغ کسب‌وکاری است که فرایند‌های پخته و شفافی داشته باشد و وقتی قصد دارد در جایی دیگر کاری انجام بدهد، فروش داشته باشد. فروش مستقیم کالا به خارج از ایران نیازمند یک بلوغ است. یعنی شما باید کیفیت ثابت، پشتیبانی صحیح و مستندات داشته باشید. عارضه‌ای که در کارآفرینان ایرانی چه سنتی و چه نوین وجود دارد این است که در درون برکه داخلی احساس نهنگ بودن می‌کنند و تا بیرون نروند و محک نخورند نمی‌فهمند چه خبر است.»
کلاهی با اشاره به حضور شرکت‌هایی مثل کاله و گلرنگ در بازار کشورهای همسایه گفت: «چنین حضوری منجر به تضمین بقا خواهد شد. از همین رو باید توجه کرد که داشتن پایگاه بین‌المللی به شکل قابل توجهی روند بقا و حیات یک کسب‌وکار را تضمین خواهد کرد.»
او با نگاهی به جریان مهاجرت و مدیریت مهاجرت نیروی انسانی گفت: «اگر کسب‌وکارها به حدی از توانمندی برسند که در کشورهای دیگر شعبه داشته باشند طبیعتا در صورتی که نیروی انسانی قصد مهاجرت هم داشته باشد، این امکان وجود دارد که باز هم وارد شرکتی ایرانی شود. در این شرایط یک تهدید بزرگ به فرصت تبدیل خواهد شد.»
تجربه مواجه شدن با نژادهای دیگر را نداریم
در ادامه این نشست «فرزین فردیس»، رئیس کمیسیون اقتصاد نوآوری اتاق تهران، گفت: «یکی از مشکلات اساسی در ناتوانی برقراری ارتباط بین‌المللی این است که یاد نگرفته‌ایم با دنیا کار کنیم. ما هنگام تحصیل در مدارس و دانشگاه‌ها هم‌کلاسی غیرایرانی نداشته‌ایم و یاد نگرفته‌ایم که در فرهنگ‌ها، تحلیل‌ها، تصمیم‌ها، اولویت‌بندی‌ها و غیره کشورهای مختلف تفاوت وجود دارد. در حال حاضر هم این فضا را در شرکت‌هایمان نداریم.»
فردیس همچنین در بخش دیگری از توضیحات خود گفت: «این عدم همراهی در روند کاری شرکت‌ها نیز وجود دارد. اصلا امکان همکاری با نیروی خارجی شکل نگرفته است. چند شرکت و مجموعه ایرانی وجود دارند که پرسنل بین‌المللی داشته باشند؟ در چنین شرایطی ما از کجا قرار است تعامل و کار کردن با سایر دنیا را یاد بگیریم؟ پس به جز مسائل مالی و تحریم‌ها، ضعف درونی داریم که آن هم ناشی از تحریم‌های داخلی است.»
به گفته فردیس تغییر ترکیب جمعیتی شرکت‌ها، راهکاری برای این مورد است. از همین رو با این روش فرهنگ جهانی در شرکت‌هایمان گسترش پیدا خواهد کرد. ترس از وجود تضاد در سازمان را باید کنار گذاشت و پیشرفت بین‌المللی بیشتر توجه کرد.
حرکت به سمت تغییر
«امیر ناظمی»، رئیس سابق سازمان فناوری اطلاعات ایران، با اشاره به اینکه باید دید بزرگترین ضعف ما در حوزه نوآوری چیست، گفت: «پاسخ این پرسش نخست روند رگولاتوری است و در مرحله بعد عدم ارتباط بین‌المللی که اتفاقا منجر به سکون سیستم نوآوری در کشور شده است.»
ناظمی در ادامه توضیحان خود با اشاره به گزارشی که هر سال به نام GII منتشر می‌شود و کشورهای مختلف دنیا را بر حسب هفت ستون اصلی و طبق توانمندی‌شان در امر نوآوری تقسیم‌بندی می‌کند گفت: «آخرین رتبه ما در سال ۲۰۲۰، ۶۷ بود.»
او توضیح داد: «در تبیین این مشکلات به دو محور اصلی می‌رسیم، ساختار نهادی یا رگولاتوری و بین‌المللی شدن مهم‌ترین محورها هستند و بدترین شاخص‌های ما در این حوزه‌هاست؛ شرکت‌های بزرگ واحد R&D در ایران ندارند. وقتی شما واحد R&D شرکت‌های بزرگ جهانی ندارید یعنی امکان مشارکت در نوآوری از شما سلب شده و یک فرد توانمند و خلاق نمی‌تواند در بازار جهانی شرکت کند.»
ناظمی در بخش دیگری از توضیحات خود ادامه داد: «ما صادرات کالاهای خلاقانه و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی نداریم، بنابراین ضعف نوآوری ما در این حوزه است. من قبول دارم که تحریم مشکل شماره یک ماست اما اگر تحریم نبود ما به قدری توانمند بودیم که حضور پیدا کنیم؟ ما در جامعه متنوعی زندگی نمی‌کنیم و این باعث شده توانایی برقراری ارتباط‌مان کاهش پیدا کند.»
ناظمی تغییرات چارچوب فکری را موضوع حائز اهمیت در شرایط فعلی دانست و گفت: «وقتی این را نداشته باشیم تنها راه برقراری ارتباط به مهاجرت تبدیل می‌شود و در واقع مهاجرت زاییده فضای فعلی است.»
به گفته ناظمی ما در هر حوزه‌ای که امکان داشت توسعه پیدا کرده‌ایم. حقیقت این است که در حال حاضر دیگر امکان و توان توسعه در بخش‌های دیگر را نداریم.
ناتوانی نیروی انسانی در مهارت‌های نرم
علاقبند با تاکید بر اینکه ریشه اساسی مشکلات به تحریم‌ها بازمی‌گردد، گفت: «به هر حال استفاده از نیروی انسانی و سرمایه خارجی یک نیاز جدی است، که ما در دوران قابل توجهی حتی فعالان اکوسیستم با این ارتباط مخالفت کردند. ما در حال حاضر هیچ ظرفیت مناسبی در شرایط عادی نداریم که بتوانیم نیروی انسانی خارجی را به کشور دعوت کنیم.»
کلاهی هم با اشاره به اینکه سرمایه‌گذاران خارجی ادبیات متفاوتی را وارد کشور می‌کند گفت: «یکی از دلایل توسعه دیجی‌کالا ارتباط با شرکت‌های چند ملیتی است. واقعیت این است که فرهنگ بنگاه‌داری بزرگ همچنان در ایران وجود ندارد. از همین رو این نیاز را باید مورد توجه قرار داد. دسترسی به شرکای بین‌المللی به شکل قابل توجهی توسعه خواهد داد.»
به گفته او در نهایت خروجی بستن درهای کشور چیزی نخواهد بود مگر تبدیل شدن کشور به کره شمالی
فردیس نیز با اشاره به اینکه تخصص‌ها در اعضای هیات مدیره شرکت‌های بین‌المللی به طور جدی مورد توجه قرار گرفته این روند را راهی برای بهود وضعیت شرکت‌ها عنوان کرده و گفت: «برای بهبود شرایط و برقراری ارتباط با نهادهای حاکمیتی این تقسیم وظایف باید به طور جدی مورد توجه قرار گیرد و با نهادها حاکمیتی پیش از دریافت راهکار از طرف حاکمیت، این بخش خصوصی باشد که راهکار ارائه دهد.»
این اظهار نظر او در حالی است که بر این باور است تشکل‌ها و نهادهای صنفی آن طور که باید توانمندی رایزنی با نهادهای حاکمیتی را ندارند.
ناظمی در جمع‌بندی پایانی با تاکید بر اینکه بر اساس مدل اقتدارگرایی امکان توسعه وجود ندارد، گفت: «واژه رقابت پذیری یا مزیت رقابتی با خودکفایی در تعارض است. نمی‌توان مزیت رقابتی همه حوزه‌ها را داشت. از همین رو با تعامل دو سویه باید واردات و صادرات را به شکلی همزمان توسعه داد.»
به باور او تفاوت آلمان با سایر کشورها در این است که پذیرفه واردات و صادرات را به درستی و با جذابیت همکاری با هم پیش ببرد. در نهایت نیز، نمی‌توان واردات را برای استقلال کاهش داد.
برای گفتگو با کاربران ثبت نام کنید یا وارد حساب کاربری خود شوید.