مدیرعامل دیجی‌نکست از اهداف «نکست انجلز»، بازوی سرمایه‌گذاری VC دیجی‌کالا می‌گوید

دیجی نکست از چند سال پیش به عنوان بازوی سرمایه‌گذاری دیجی کالا شروع به کار کرد و حالا وارد مرحله جدیدی از سرمایه گذاری شده و پای دیجی کالا را به حوزه VC یا همان سرمایه گذاری خطرپذیر باز کرده است. دیجی نکست محصول جدیدی با نام نکست انجلز را راه اندازی کرده که با آن مدیران ارشد دیجی کالا را به عنوان سرمایه گذار و منتور در کنار تیم‌های کوچک در مرحله پیش بذری و بذری استارتاپی قرار می‌دهد و قرار است اتفاق بزرگی را برای گروه دیجی‌کالا و گروه‌های کوچک استارتاپی رقم بزند.

با «امیر صالحی» مدیرعامل دیجی نکست و «سحر منصوری»، صاحب کسب و کار نکست انجلز و کارشناس ارشد تحلیل بیزینس استارتاپ‌ها برای تشریح فعالیت نکست انجلز صحبت کردیم تا بدانیم که دیجی‌کالا در مسیر جدیدش چطور حرکت می‌کند و قصد دارد به کجا برسد. مدیرعامل دیجی نکست معتقد است پیشبرد «نکست انجلز» بعنوان بازوی VC دیجی کالا، سخت‌ترین ماموریتی است که تا امروز به آنها محول شده است.

آرش پارساپور، شیدا ملکی دیجیاتو: برای اولین سوال می‌خواهیم خودتان تعریفی از نکست انجلز ارائه بدهید و اینکه چطور شد این ایده در دیجی نکست پیاده سازی شد.

امیر صالحی مدیرعامل دیجی نکست: ایده نکست انجلز از آنجایی سرچشمه گرفته که در برخی مواقع شاهد این موضوع بودیم که انگیجمنت افرادی که در دیجی کالا کار می‌کنند در سایر استارتاپ‌ها بسیار بالاست. متوجه این شدیم افرادی که در دیجی کالا با تجربه بالا حضور داشتند تجربه‌شان به کار استارتاپ‌های تازه نفس می‌آید و می‌توانند به عنوان منتور با استارتاپ‌ها همکاری کنند.

با توجه به این رویکرد دو برنامه تعریف کردیم که یکی از این برنامه‌ها نکست انجلز بود و برنامه دیگر کارآفرینی درون سازمانی بود. بین این دو موضوع نکست انجلز را خیلی زودتر شروع کردیم. با دیدن فضای استارتاپی متوجه شدیم که سرمایه گذاران فرشته خیلی هم جدی به این فضا ورود نمی‌کنند. در این روند با مطالعات و بررسی‌های انجام شده در دنیا به این نتیجه رسیدیم که این معضل یک معضل جهانی است و ما هم باید به نوبه خودمان آن را حل کنیم.

نکست انجلز هم با این هدف که مدیران و کارشناسان ارشد گروه دیجی‌کالا به طور شخصی هم سرمایه گذاری انجام دهند و هم به عنوان منتور و سرمایه گذاری غیر نقدی در استارتاپی که خودشون علاقه دارند فعالیت داشته باشند، به وجود آمد. نکته دیگر این بود که استارتاپ‌هایی که در مارکت هوش مصنوعی AI (هدف اصلی دیجی نکست در سالهای اولیه کار خود) هستند موقعیت بیشتری برای برقراری ارتباطات با این منتورها داشته باشند.

پس بر اساس توضیحاتی که دادید سرمایه گذارها یا همان انجلزها از دیجی کالا هستند یا از خارج مجموعه هم هستند؟

سحر منصوری: در مرحله اول خواستیم کار را به صورت داخلی پیش بریم که در مرحله اول درگیری افراد دیجی کالا را در این پروژه داشته باشیم. اما در بلندمدت برنامه این شکل است که کم کم پای نکست انجلز به بیرون از دیجی‌کالا باز شود و افراد دیگری را هم درگیر کار کنیم. در رویداد دومی که با کارایا برگزار کردیم هم آغاز این جنس همکاری شکل گرفت. کارایا یا همان گروه نیک اندیش بیش از شش سال است که فعالیت می‌کنند و ما هم تصمیم گرفتیم با این تیم همکاری داشته باشیم. اما در حال حاضر به طور کلی سرمایه‌گذاران فرشته از تیم دیجی کالا هستند؛ آن هم مدیران و مدیران ارشد تیم دیجی کالا.

آیا در نکست انجلز سرمایه گذاری روی حوزه‌های خاصی صورت می‌گیرد؟ چون قبلا دیجی‌نکست روی هوش مصنوعی تمرکز زیادی داشت. می‌خواهم بدانم بیشتر از ایده، خود تیم براتون مهم است؟

منصوری: با توجه به تخصصی بودن حوزه‌های سرمایه‌گذاری دیجی‌نکست، یکی از اهداف راه‌اندازی نکست انجلز، بازتر شدن این حوزه‌ها است. بدین صورت که در نکست انجلز بیشتر از اینکه ایده و زمینه فعالیت مهم باشد، تیم و محصول مهم است. از انجایی که برای نکست انجلز خیلی مهم است که سرمایه‌گذاران حضور فعال در کنار استارتاپ‌ها داشته باشند، پرسش‌نامه‌هایی تدوین شد و افراد حوزه‌های علاقمندی خودشان را اعلام کردند و ما ان را هم به عنوان معیاری جهت بررسی درخواست‌هایی که ارسال می‌شوند قرار می‌دهیم

حجم سرمایه گذاری در استارتاپ‌ها چقدر است و تا امروز با چه تعداد تیم وارد همکاری شدید؟

صالحی: اینکه چه میزان سرمایه در هر تیم انجام شود خیلی به خود استارتاپ بستگی دارد. اما نکته‌ای که وجود دارد، این است که خود دیجی نکست همیشه با استارتاپ‌ها همراه است.

نباید فراموش کنیم که از طرفی هم دیجی نکست تا 5 میلیارد را روی استارتاپ ها سرمایه گذار می‌کند و ممکن است یک استارتاپ ترکیبی از دیجی نکست و انجل نکست سرمایه گذاری جذب کند. نکته‌ای که در این پروژه خیلی مهم و قابل توجه است اینست که یک انجل به لحاظ غیرمادی چه آورده ای می‌تواند داشته باشد و ما بر اساس آن پیش می‌رویم.

پس تمامی انجل‌ها به عنوان منتور کنار تیم‌ها قرار می‌گیرند؟

منصوری: آنها به عنوان منتور کنار تیم قرار می‌گیرند اما باید حتما سرمایه‌گذاری نقدی هم داشته باشند. فرایند این کار خیلی سختگیرانه است و به لحاظ تکنیکال هم بررسی قابل توجه می‌شود. تیم سرمایه گذاری دیجی نکست با همان مدل سختگیرانه خودش ارزیابی موشکافانه‌ای انجام می‌دهد و مطمئن می‌شود که هم منافع استارتاپ تامین شود و هم سرمایه گذار فرشته‌ای که پول نقدی وارد می‌کند. از آنجایی که استارتاپ‌ها هم خیلی سختگیرانه انتخاب می‌شوند خیلی دوست داریم کمک کنیم که همین تیم‌ها بعد از کلی فیلتراسیون که رد شدند و وارد کار با ما شدند، حتما موفق شوند.

در حال حاضر هم نکست انجلز یک ایونت را برگزار کرده و یک تعداد کاندید داریم که می تواند به قرار داد منجر شود، اما هنوز قرار داد رسمی نداشتیم. به هر حال نکست انجلز خیلی جدید و تازه است.

آیا این سرمایه گذاری یعنی در کنار تیم‌ها بودن و یا اینکه این تیم‌ها عضوی از گروه دیجی کالا خواهند شد؟

صالحی: یکی از مزیت های نکست انجلز خروج از تیم و فرستادن آن به سمت دیجی کالا است. البته این به شرطی است که حوزه کاری تیم مذکور با دیجی کالا همخوانی داشته باشد. علاوه بر این باید توجه کرد که همیشه یکی از مشکلات برای استارتاپ‌ها و سرمایه گذاران در ایران روند خروج خوب است. از همین رو داشتن یک نقشه خروج خوب یکی از امتیازهای نکست انجلز است.

همچنین حضور دیجی نکست به عنوان نقطه ای که این شرایط را باهم پیوند می‌زند و تیم را به دیجی کالا وصل می‌کند، این اطمینان و قوت قلب را می‌دهد که این روند یک روند موفق باشد.

قصد همکاری با وی سی‌ها یا صندوق های دیگر دارید؟ یا ترجیح می‌دهید مستقل کار کنید؟

منصوری: قطعا قصد این کار را داریم که در دراز مدت همکاری‌ها را افزایش دهیم اما در هر حال تمرکز ما بر انجل‌ها و سرمایه گذاری شخصی است و نمی‌خواهیم به عنوان مثال مدیرعامل یک شرکت دیگر وارد این پروسه شود. هدف نکست انجلز دقیقا اشخاص است و اگر قرار باشد اشخاص در این پروسه نباشند از هدف خود دور می شویم.

نادیده گرفتن بچه های خارج از تهران را چطور مدیریت می‌کنید؟ اصلا برنامه ای برایشان دارید؟

صالحی: ما در شهرهای مختلف سفیر میگیریم که نمایندگان ما هستند. در این حوزه کمی تلاش کردیم و راستش را بگویم این موضوع کمی سخت بود. اما اگر یک استارتاپ در شهر دیگری باشد که هسته شکل گرفته و محصول و تیم خوب داشته باشد برای ما یک مزیت است. از همین رو در حال حاضر ما به طور فعال با تیم‌های شهرستان‌ها هم ارتباط داریم و تاکید می‌کنم هرکسی از هر شهری می‌تواند سفیر مجموعه ما باشد.

یک برنامه سلسله رویداد به صورت تور داشتیم که به دلیل کرونا هنوز اجرایی نشده اما قرار بود در کل ایران جریان داشته باشد. به هر حال واقعیت اینست که در برخی موارد متاسفانه برخی امکانات متمرکز در تهران شده و گاهی واقعا نمی شود کاری کرد اما واقعا کرونا باعث شد که در آکادمی با این موضوع مواجه شویم که در سراسر ایران چقدر استعداد وجود دارد که نادیده گرفته می‌شوند.

در دیجی نکست اعلام کردید از دانشجوها حمایت می‌کنید، این پروژه چی شد؟

صالحی: هدف آکادمی دیجی نکست بیشتر از هر چیزی لینک سازی بین افراد مستعد و آموزش بود و این مساله گاهی تبدیل شده به ورک شاپ های آنلاین، در مرحله بعد واحد پژوهش ما قرار دارد که این واحد بیشتر با دانشجویان و دانشگاه‌ها ارتباط دارد. بر این اساس 5 مسیر را در پیش رو داریم که به کمک اساتید دانشگاه‌های مختلف برگزار شده و پیش می‌رود. اساتیدی از دانشگاه شریف، امیرکبیر، علم و صنعت، شهید بهشتی صحبت شده و در دانشگاه‌هایی مثل دانشگاه زنجان پل نوآوری داشتیم.

در کمپ‌های استارتاپی ما هم بیشتر دانشجویان حضور دارند و تجربه کاری آنها خیلی هم کم است. جالب است بدانید که یک دوره با نام Zero To Hero هم داشتیم که مختص گروه سنی 16 تا 22 سال است.

یکی از نکاتی که در مصاحبه های قبلی طرح کرده بودید این بود که استارتاپ ها نگاه نوآورانه و مبتنی بر تکنولوژی ندارند. صرفا خدمات را به خدمات آنلاین تبدیل می کنند، برای تکنولوژی محو شدن تیم‌ها چه کردید و در نکست انجلز این مسیر را ادامه می‌دهید؟

صالحی : در دیجی نکست ما چند نمونه داشتیم که دقیقا بر اساس تکنولوژی بودند. یکی از آنها تیم «آپ تایم» است که مساله راه و مسیریابی و بهینه سازی ناوگان حمل و نقل را به عنوان یک مورد پیچیده فرایند لجستیک بهینه کرد. شرکت های بزرگی که حوزه لجستیک برای آنها مهم است، توانستند از این خدمات استفاده کنند. رسیدن به این الگوریتم خیلی سخت بود که انجام شد. همچنین اسپیکر هوشمند ما به عنوان یو سیسنت کارش را تکنولوژی محور ادامه داده است. همچنین چت بات کوونتا از دیگر محصولات ما است که به صورت اتومات و کاملا هوشمند می تواند پاسخگوی پیام‌های باشد. این موارد را گفتم که بدانید در این عرصه تلاش کردیم و تمرکز و پافشاری ما بر این موضوع است.

واقعیت اما اینست که باور دارم افراد زیادی از فعالین استارتاپی در کشور حاضر هستند تکنولوژی محور کار کنند، اما چون سرمایه گذار چیز دیگری از آنها می خواهد، بر اساس خواسته‌ای که سرمایه گذار دارد به آن سمت دیگر می‌روند. در واقع نگاه سرمایه‌گذار در این تیم‌ها اینست که یک خدمتی را آنلاین کند تا اینکه بخواهد کاری را تکنولوژی محور پیش ببرد. متافانه در جریان سنتی کسی نخواسته روی این استارتاپ‌های تکنولوژی محور سرمایه گذاری کند. سرمایه گذارها اغلب یا به دنبال مارکت 80 میلیونی ایران هستند یا به دنبال باز B2C هستند، این در حالی است که ما به تکنولوژی هم نیاز داریم و این مساله در دیجی‌نکست سرلوحه کار ماست.

پس با توجه به آنچه گفتید در نکست انجلز تکنولوژی محور بودن هم خیلی مهم است؟

منصوری: از نظر فنی این موضوع اهمیت زیادی برایمان دارد و کسانی که ارزیابی فنی تیم‌ها را انجام می‌دهند یا از افراد خبره دیجی کالا هستند با از مشاوران فنی در دیجی نکست. باور داریم از آنجایی که دیجی نکست یک هاب تکنولوژی است باید از این پتانسیل همواره استفاده کنیم.

چشم اندازتان از ادامه راه نکست انجلز چیست؟

منصوری: اثری که نکست انجلز می تواند روی اکوسیستم داشته باشد این است که به هر حال ما افراد ارزشمندی با تجربه و دانش در همه گروه‌های دیجی کالا داریم. تجربه این افراد آن هم در شرایطی که گرد ناامیدی روی اکوسیستم ریخته و همه مهاجرت می کنند خیلی کمک کننده است.

از طرفی دیگر در تعاملی که با انجل‌ها داریم این افراد هم از کمک به استارتاپ‌ها احساس رضایت دارند.

برنامه نکست انجل برای سال آینده این است که ارتباط را با بخش بیرونی افزایش دهیم و انجل‌های بیشتری عضو نکست انجلز شوند تا این خانواده بزرگ و بزرگ‌تر شود.

صالحی: در حال حاضر شاهد این هستیم که در ایران پول های شخصی با ملک در ترکیه می شوند یا به بازار رمزارز وارد می شوند. به هر حال جلوگیری از رخداد این موضوع نیازمند یک فرهنگ سازی است. فرهنگ سازی از این جنس که پول‌ها در جایی سرمایه گذاری شود که کنترل و اثربخشی خلق ارزش داشته باشند. همچنین اثرگذاری مثبتی هم روی جامعه داشته باشد. ما در تلاشیم این فرهنگ را تغییر دهیم.

باید توجه کرد در حال حاضر افرادی در حال مهاجرت هستند که قبلا قصد این کار را نداشتند. شاید چنین ابزارهایی کمک کند تا افراد بدانند با پول و دانش خود به خلق ارزش و کارافرینی کمک کنند. در حقیقت می توان گفت سخت ترین کاری که دیجی نکست در حال انجام آن است پروژه نکست انجلز است.