انتشار گزارش ارزیابی ساترا از رسانه‌های کاربر محور: آپارات بهترین شد

سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر(ساترا)، جزئیاتی از گزارش ارزیابی و رتبه‌بندی رسانه‌های کاربرمحور را منتشر کرد. طبق این گزارش، پلتفرم‌های فوق در دو حوزه محتوا و سرویس ارزیابی شده و امتیاز گرفته‌اند؛ بر این اساس آپارات بهترین نمره قبولی را گرفته و نماشا بدترین وضعیت را در بین سایر پلتفرم‌های پرکاربر دارای مجوز داشته است.

این روزها با گسترش اینترنت و فضای مجازی، رسانه‌های کاربر محور نیز رونق گرفته‌اند؛ این نوع رسانه‌ها در واقع پلتفرم‌هایی که امکان بارگذاری، اشتراک‌گذاری و ارائه محتوای صوتی و تصویری توسط کاربران را برای عموم فراهم ساخته‌اند.

رسانه‌های کاربرمحور انواع مختلفی داشته که از جمله نمونه‌های آن در ایران می‌توان به پلتفرم‌های اشتراک محتوای صوتی و ویدئویی مثل «آپارات» و «شنوتو»، شبکه‌های اجتماعی همانند «روبینو»، پلتفرم رسانه‌ای همچون «سروش پلاس»، استخر محتوای «4321 ایرانسل» و «کست باکس» و «دیدئو» به عنوان واسطه‌ها و تجمیع کننده‌ها اشاره کرد.

به اعتقاد این سازمان، با توجه به اینکه رسانه‌های مذکور جایگاه مهمی در مصرف رسانه‌ای کاربران ایفا می‌کنند و افراد می‌توانند بدون نظارت پیشینی محتوای خود را بارگذاری کنند، لزوم تنظیم‌گری در این حوزه حس می‌شود.

در همین زمینه سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر اقدام به انتشار گزارش «ارزیابی رسانه‌های کاربرمحور» کرده است.

این گزارش دارای سه بخش اصلی با عناوین «چیستی رسانه کاربرمحور و مداخلات تنظیم‌گری»، «ارزیابی محتوایی و سرویس در رسانه‌های کاربرمحور» و «گزارش رسیدگی به پرونده صدور مجوز نماشا» است. هر یک از این بخش‌های اصلی، حاوی توضیحات و جزئیاتی از نحوه عملکرد و ارزیابی ساترا از رسانه‌های کاربرمحور است.

سهم بالای پلتفرم‌های اشتراک محتوا

بنابر گزارش ساترا در مجموع 71 رسانه کاربرمحور در کشور فعال بوده که در دو تقسیم‌بندی گونه‌ها و نوع ارتباطات با ساترا نمایش داده شده‌اند.

نیمی از این رسانه‌های کاربر محور از نوع پلتفرم اشتراک محتوای صوتی یا ویدئویی هستند. در هریک از زمینه‌های استخر محتوایی و پلتفرم اشتراک‌گذاری ارزش افزوده نیز تنها یک رسانه کاربرمحور فعال حضور دارد.

اما از حیث نوع ارتباط با ساترا، 19.5 درصد رسانه‌های مذکور پلتفرم خارجی بوده و 18 درصد آن‌ها نیز ثبت نشده‌اند. سایرین نیز در دسته‌های متقاضی مجوز قطعی یا غیر قطعی و دارنده مجوز غیرقطعی تقسیم‌بندی شده‌اند.

ارزیابی محتوایی رسانه‌ها؛ آپارات با کمترین تخلف

در راستای اجرای سیاست تنظیم‌گری و لزوم نظارت مستمر، اندیشکده مطالعات و سیاست‌گذاری رسانه «مسیر»؛ با حمایت و پشتیبانی ساترا، سیستمی تعاملی، دانش‌محور، مبتنی بر فرآیند و جریان‌های اطلاعاتی طراحی کرده است.

ساترا نیز از نتایج این ارزیابی‌ها در برنامه‌ریزی، تصمیم‌گیری، صدور و لغو مجوز و نظارت عملکردی بر رسانه‌ها استفاده می‌کند.

دو مدل ارزیابی در این زمینه وجود دارد که «کاوش سریع» با هدف ارزیابی منظم و با صرف زمان و هزینه کمتر طراحی شده است. هدف از این کاوش برآورد شاخص «سهولت دسترسی به تخلف»، در رسانه‌های کاربر محور است.

آنچه در این کاوش مدنظر است، تعداد و شدت تخلفات محتوایی است. پس از اتمام زمان کاوش، محتواهای نمونه‌گیری شده مورد ارزیابی قرار می‌گیرند و نمره نهایی تخلفات هر رسانه کاربر محور محاسبه می‌شود.

بدیهی است هیچگاه نمی‌توان انتظار داشت تخلف محتوایی در رسانه‌های کاربر محور اشتراک ویدئو به صفر برسد؛ از همین روی براساس چارچوب‌های تعیین شده، تعداد تخلف نمونه گیری زیر 200 مورد قابل قبول بوده و در صورت اینکه بیش از 301 مورد باشد، رسانه مذکور در ارزیابی مردود خواهد شد.

در ارزیابی «فراوانی تعداد تخلفات محتوایی در رسانه‌های کاربرمحور»، شش رسانه کاربرمحور «آپارات»، «دالفک»، «تماشا»، «نمایش»، «روبیکا»(بخش روبینو) و «نمایش» مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند و طبق آن، «آپارات» کمترین و «نماشا» بیشترین تعداد تخلف را داشته‌اند.

همچنین در ارزیابی امتیاز منفی نهایی رسانه‌های کاربرمحور، 6 رسانه کاربرمحور آپارات، دالفک، تماشا، نمایش، روبیکا (بخش روبینو) و نماشا بررسی شده‌اند که در نتیجه آپارات پایین‌ترین امتیاز منفی و نماشا بالاترین امتیاز منفی را داشته‌اند.

در ادامه گزارش، ساترا پیشنهادهای سیاستی برای بهبود وضعیت رسانه‌های کاربر محور ارائه کرده است. یکی از این موارد بازگذاری محتوا در پلتفرم با استفاده از OTP یا همان رمز یک بار مصرف است؛ در واقع پیشنهاد شده است تا کاربران این پلترم‌ها احراز هویت شوند. موضوعی که پیش از این نیز بر آن تاکید کرده بودند.

همچنین یکی دیگر از راهکارهای پیشنهادی، بهبود فرایند رسیدگی به گزارش تخلفات مردمی است.

حذف روبیکا از ارزیابی سرویس

بخش دیگر این گزارش به ارزیابی سریع رسانه‌های کاربرمحور از منظر سرویس می‌پردازد. در این قسمت، رسانه‌هایی ارزیابی شده‌اند که دارای مجوز فعالیت از ساترا هستند.

معیارهای ارزیابی در این حوزه شامل 5 معیار کلی و 16 زیرمعیار شده که از جمله آن‌ها می‌توان به مواردی همچون بررسی تخلفات، تبلیغات، شرایط استفاده، سهولت دسترسی به خدمات و رابط کاربری اشاره کرد.

در زمینه رتبه‌بندی رسانه‌های کاربرمحور از منظر سرویس، 13 رسانه کاربرمحور دارای مجوز «ام‌پی‌فور»، «ارمغان راه طلایی»، «آپارات»، «تماشا»، «دالفک»، «دیدستان»، «راش تی‌وی»، «آی‌فیلو»، «مهر»، «نمایش»، «نماشا»، «ویدانه» و «یوزیت» ارزیابی شده‌اند.

نتایج ارزیابی این 13 رسانه براساس 5 معیار را می‌توانید مشاهده کنید. طبق نمودار بالا آپارات و تماشا توانسته‌اند در تمامی دسته‌ها بیشتر از میانگین کلی، امتیاز کسب کنند.

لازم به ذکر است «روبیکا» (بخش روبینو) به دلیل نداشتن مجوز، از این ارزیابی حذف شده است.

نتایج کلی رسانه‌های کاربرمحور از منظر سرویس نیز حاکی از قرار گرفتن آپارات در رتبه اول و ارمغان راه طلایی در رتبه آخر است.

آپارات در صدر و نماشا در قعر

ساترا در بخش دیگر گزارش خود به تجمیع نتایج ارزیابی سریع رسانه‌های کاربر از حیث محتوا و سرویس پرداخته است.

در بخش ارزیابی کلی، پنج رسانه مشترک در هر دو ارزیابی محتوا و سرویس، مورد بررسی قرار گرفته‌اند که روبیکا به علت نداشتن مجوز، حذف شده است.

طبق نتایج منتشر شده، آپارات با بیشترین امتیاز در ارزیابی کلی انجام شده در صدر قرار گرفته و نماشا نیز کمترین امتیاز را کسب کرده است.

شما می‌توانید گزارش کامل ساترا درباره ارزیابی رسانه‌های کاربرمحور را از اینجا مطالعه کنید.