دورترین جرم کیهانی شناخته شده؛ ستاره Earendel یا کهکشان HD1؟

کهکشان GN-z11 با فاصله حدود 13.39 میلیارد سال نوری از زمین دورترین جرم کیهانی شناخته شده بود، اما حالا کهکشان HD1 با فاصله حدود 13.5 میلیارد سال نوری دورترین جرم کیهانی است.

چندی پیش خبر کشف دورترین جرم کیهانی توسط تلسکوپ هابل منتشر شد که سروصدای زیادی به پا کرد. اما منجمان در تائید این رکورد دچار تردید بودند.

در مطالعه جدید که در 7 آپریل منتشر شده، نشان می‌دهند یک کهکشان با فاصله حدودی 13.5 میلیارد سال نوری، دورترین جرم کیهانی شناخته شده است. آن‌ها این کهکشان را «HD1» نامیده‌اند. بدین ترتیب، این کهکشان رکورد پیشین دورترین کهکشان یعنی «GN-z11» که حدود 13.39 میلیارد سال نوری از ما فاصله دارد را، می‌شکند.

برخلاف دورترین ستاره که توسط تلسکوپ فضایی هابل رصد شد، این جرم کیهانی توسط تعدادی تلسکوپ فضایی و زمینی از جمله تلسکوپ‌های «Spitzer» ناسا و «Subara» ژاپن واقع در رصدهانه ملی «ماونا کیا» در هاوایی کشف شد. «یوچی هاریکان» ستاره‌شناس دانشگاه توکیو و نویسنده اصلی مطالعه جدید گفت: «ما بیش از هفتصد هزار جرم کیهانی را مورد مطالعه قرار دادیم تا دورترین آن‌ها را شناسایی کنیم.»

این کهکشان در نور فرابنفش فوق‌العاده درخشان به نظر می‌رسد و اطلاعات شگرفی در اختیار اخترشناسان قرار می‌دهد. به عنوان مثال، HD1 مملو از ستارگان با درخشندگی بسیار زیاد است. همچنین سرعت تولید ستاره در این کهکشان حدود 10 برابر بیشتر از حالت معمول است. بنابراین حدس زده می‌شود برخی از این ستاره‌ها، جز اولین ستاره‌های شکل گرفته در عالم باشند.

«فابیو پاکوچی» ستاره‌شناس مرکز اخترفیزیک دانشگاه هاروارد و یکی دیگر از نویسندگان مطالعه مذکور می‌گوید: «اگر فرض کنیم ستارگان تولید شده در این کهکشان از نوع III باشند، می‌توان ویژگی‌های آن‌ها را راحت‌تر مورد مطالعه قرار داد.»

«مایکل براون» ستاره‌شناس دانشگاه «موناش» استرالیا که در این تحقیق مشارکتی نداشت، می‌گوید: « در ارزشمند بودن مطالعات انجام شده هیچ تردیدی نیست. اما محققان باید در تائید یا رد رکوردشکنی اجرام از نظر فاصله بسیار دقت کنند. روشی که امروزه برای محاسبه فاصله اجرام استفاده می‎شود، انتقال به سرخ نام داد و گاهی اوقات یک راه‌حل تقریبی است. از سوی دیگر، باید مطالعات نظری نیز حضور چنین جرمی را در کیهان اثبات کنند تا بتوان آن را به عنوان دورترین جرم کیهانی شناخته شده متصور شد.»

براون در پایان گفت: « برای آنکه از یافته‌های خود اطمینان کامل را پیدا کنیم، باید منتظر داده‌هایی که تلسکوپ فضایی «جیمز وب» در اختیارمان قرار می‌دهد، باشیم. تلسکوپ «گریس رومن» نیز تلکسوپ دیگری است که در سال 2027 به آسمان پرتاب خواهد شد. تا آن زمان فرصت داریم تا به اندازه کافی بر مطالعه میزان فاصله کهکشان HD1 و ستاره «Earendel» تمرکز کنیم. ستاره Earendel به تازگی توسط ناسا به عنوان دورترین ستاره شناخته شده است. اما واقعا کدام یک دورترین جرم کیهانی در عالم ماست؟»