اخترشناسان یک شیء کیهانی بسیار نادر را در کهکشان راه شیری شناسایی کردند

عضو جدیدی از یک گروه بسیار نادر از ستارگان که مجموع تعداد آن‌ها از انگشتان دست و پا فراتر نمی‌رود، به‌تازگی در کهکشان راه شیری کشف شده است. این ستاره که حدود 30 هزار سال نوری با ما فاصله دارد، یک اخترتپ است که در واقع یک ستاره نوترونی چرخان به حساب می‌آید.

رصدها و بررسی‌های اولیه پیرامون MAXI J1816-195 نشان می‌دهند که این ستاره یک اخترتپ پرتو ایکس برافزایشی است که تاکنون فقط 18 مورد دیگر از آن‌ها شناسایی شده است. نور پرتو ایکس این ستاره اولین بار 17 خرداد توسط تلسکوپ MAXI سازمان فضایی ژاپن در ایستگاه فضایی بین‌المللی رصد شد.

گروهی از دانشمندان به رهبری «هیتوشی نگورو» از دانشگاه «نیهون» ژاپن نخستین بار در اطلاعیه‌ای در این باره گفتند آن‌ها بالاخره توانسته‌اند یک منبع ناشناخته از پرتو ایکس را که در صفحه کهکشان بین صورت فلکی کمان، سپر و مار قرار گرفته، ببینند. آن‌ها اعلام کردند که نور این ستاره نسبتا زیاد است اما نتوانسته‌اند با داده‌های MAXI به‌صورت قطعی آن را شناسایی کنند.

ولی در ادامه سایر اخترشناسان هم وارد کار شدند. «جیمی کنی»، اخترفیزیکدان دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا و همکارانش با استفاده از داده‌های تلسکوپ فضایی «سوئیفت» شناسایی این اخترتپ را تایید کردند. سپس نوبت تلسکوپ NICER ناسا بود که باز هم از روی ایستگاه فضایی این اکتشاف را تایید کند.

نکته جالب درباره این بخش از مشاهدات این بود که NICER پالس‌های پرتو ایکس را در فرکانس 528.6 هرتز شناسایی کرد. این یعنی این اخترتپ 528.6 بار در هر ثانیه چرخش می‌کند. از این رو، دانشمندان نتیجه گرفتند که MAXI J1816-195 یک ستاره نوترونی و یک اخترتپ جدید برافزایشی با پرتو ایکس میلی‌ثانیه‌ای است.

اخترتپ چیست؟

اخترتپ‌ها به لحاظ مبنایی یک نوع ستاره نوترونی هستند. ستاره نوترونی خودش هسته فروپاشیده یک ستاره مرده غول‌پیکر به حساب می‌آید که به ابرنواختر تبدیل شده. این پدیده‌ها بسیار کوچک و متراکم‌اند. گاهی اوقات جرمی به اندازه 2.2 برابر خورشید درون یک کره 20 کیلومتری فشرده می‌شود.

کدام ستاره‌های نوترونی به عنوان اخترتپ طبقه‌بندی می‌شوند؟ ستاره‌هایی که پالس دارند. این پالس‌ها در قالب پرتوهایی از قطب‌های ستاره پرتاب می‌شوند و با توجه به زاویه ستاره می‌توانند به زمین برسند. برخی از اخترتپ‌ها صرفا از طریق چرخش نیرو می‌گیرند، اما نیروی برخی از آن‌ها از برافزایش می‌آید. وقتی ستاره نوترونی در یک منظومه دوتایی با یک ستاره دیگر قرار دارد، آن‌ها چنان نزدیک به یکدیگر گردش می‌کنند که مواد ستاره همراه درون ستاره نوترونی می‌ریزد. این مواد از خطوط میدان مغناطیسی به قطب‌ها می‌رود و روی سطح ستاره سقوط می‌کند. در نتیجه نقاط مشخصی به وجود می‌آید که به‌صورت پرتو ایکس می‌درخشند.