همه آنچه باید در مورد اتریوم، ملکه رمزارزها بدانید

اتریوم (Ethereum) به زبان ساده زیر ساخت مبتنی بر فناوری بلاک‌چین است که امکان اجرای برنامه‌های غیرمتمرکز (Dapp) و اجرای قراردادهای هوشمندی (Smart Contracts) که متعلق به فرد خاصی نیست را فراهم می‌کند.

در این مطلب قصد داریم ضمن آشنایی با تاریخچه اتریوم و ارز دیجیتال این شبکه اتر با علامت اختصاری ETH با برخی مفاهیم مانند قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز آشنا شده و به تفاوت بین بیت کوین و اتریوم بپردازیم. همچنین در این مطلب با کیف‌ پول‌های نرم افزاری و سخت افزاری اتریوم آشنا شده و به برخی از سوالات در ارتباط با اتریوم می‌پردازیم.

اتریوم در واقع سیستمی غیرمتمرکز است و در نتیجه توسط یک یا چند نفر خاصی کنترل نمی‌شود. در چنین سیستمی همه می‌توانند در کنترل آن نقش داشته باشند. همچنین هیچ کس نمی‌تواند آن را متوقف یا حذف کند.  یکی از اهداف شکل‌گیری این شبکه حذف واسطه‌ها و انجام امور توسط خود افراد بود. این شبکه شرایطی را فراهم می‌کند تا افراد بدون نیاز به بانک یا نهادهای مربوطه بتوانند خودشان کارها را پیش ببرند.

شبکه بیت کوین با فناوری بلاک‌چین می‌تواند اطلاعات تراکنش‌های مالی را روی کامپیوترهای سراسر جهان توزیع کند و نیازی به سرورهای مرکزی یا سرورهای بانک ندارد. شبکه اتریوم امکان اجرای قراردادهای هوشمند را به صورت غیرمتمرکز فراهم می‌کند و علاوه بر تراکنش‌های مالی، بقیه فرآیندها نیز به صورت غیرمتمرکز مدیریت می‌شوند.

تاریخچه اتریوم

در سال ۲۰۱۳ میلادی ایده اتریوم توسط فردی به نام «ویتالیک بوترین» (Vitalik Buterin) ارایه شد. وی در آن مقطع زمانی در مجله بیت کوین مشغول فعالیت بود. ویتالیک بوترین معتقد بود بیت کوین ضعف‌هایی دارد و این مسایل باید برطرف شوند. به همین دلیل ایده اتریوم را مطرح کرد. وی در نهایت در ابتدای سال ۲۰۱۴ میلادی به همراه چند توسعه دهنده دیگر ایده اتریوم را کامل‌تر کرده و چند ماه بعد در آگوست ۲۰۱۴ با هدف پیاده سازی پروژه اتریوم موفق شدند سرمایه جذب کنند.

ویژگی‌ها و مزایای پلتفرم اتریوم

پلتفرم اتریوم نوعی پلتفرم غیرمتمرکز است و به همین دلیل تمامی ویژگی‌های بلاک‌چین در مورد آن صادق است. از جمله این موارد می‌توان به غیر قابل دستکاری بودن آن اشاره کرد. در این پلتفرم امکان حذف یا تغییر داده‌ها وجود ندارد. در واقع غیر قابل تغییر بودن، یکی از مزایای این پلتفرم است و با این رویکرد هیچ کسی نمی‌تواند تغییری در داده‌ها ایجاد کند.

از نظر امنیت این پلتفرم امنیت بالایی دارد و از این زاویه می‌تواند مزایای خوبی برای سرمایه گذاران داشته باشد. در پلتفرم اتریوم برنامه‌ها به هیچ وجه متوقف نمی‌شوند و هیچ فردی نمی‌تواند از فعالیت آن جلوگیری کند.

توکن اتریوم

ارز «اتر» با علامت اختصاری ETH ارز دیجیتال پایه شبکه اتریوم است. در واقع برای انجام تراکنش در شبکه اتریوم از این توکن استفاده می‌شود. اتریوم دارای واحد‌های کوچکی نیز هست. جالب است بدانید به واحد‌های کوچک اتریوم szabo یا سابو می‌گویند. از نظر محاسباتی هر یک توکن اتر معادل یک میلیون سابو است. بیت کوین نیز واحدهای کوچک‌تری به نام میلی بیت و ساتوشی دارد.

گفتنی است ساتوشی به عنوان کوچکترین واحد بیت کوین شناخته می‌شود. هر بیت کوین معادل ۱۰۰ میلیون ساتوشی است.

قیمت توکن اتر با گذشت زمان

اتریوم در سال ۲۰۲۱ توانست بالاترین سقف قیمت خود یا ATH را در محدوده ۴۹۰۰ دلار ثبت کند. از آن زمان به مدت بیش از ۲۲۰ روز است نتوانسته سقف بالاتری را به نام خود ثبت کند.

ارزش بازار توکن اتر در زمان نگارش این مطلب براساس داده‌های وب‌سایت کوین مارکت کپ 21,816,287,122.88 دلار است.

کیف پول اتریوم

در بازار رمزارزها برای ذخیره و نگهداری دارایی دیجیتالی سرمایه گذاران لازم است کیف پول یا ولت (Wallet) داشته باشند. این کیف پول دیجیتالی به سرمایه گذاران کمک می‌کند تا بتوانند سرمایه خود را ذخیره کنند و هر زمان لازم بود موجودی خود را چک کنند. تعداد ولت‌های اتریوم در بازار کم نیست و در نتیجه تنوع خوبی در اختیار کاربران وجود دارد.

در بین کیف پول‌های شناخته شده اتریوم می‌توان به مای ‌اتر والت (Myetherwallet) اشاره کرد. این ولت متن باز است و تعامل با بلاک‌چین اتریوم را به راحتی فراهم می‌کند. این ولت همچنین به کیف پول‌های سخت افزاری متصل می‌شود. هرچند باید در نظر داشت که کار کردن با این کیف پول نرم افزاری برای افرادی که تازه وارد بازار کریپتو شده‌اند چندان ساده نیست.

یکی  دیگر از ولت‌های شناخته شده اتریوم، متامسک (Metamask) است که استفاده از آن ساده است ولی در زمان اتصال به اینترنت کمی گرم می‌شود.

تراست ولت  (Trust wallet) نیز یکی دیگر از ولت‌های اتریوم است که از هزاران رمزارز دیگر نیز پشتیبانی می‌کند. در این بین کیف پول سخت‌افزاری لجر (Ledger) نیز برای اتریوم قابل استفاده است که امنیت بسیار بالایی دارد. همچنین کیف پول سخت‌افزاری ترزور (Trezor) برای ذخیره اتریوم گزینه مناسبی محسوب می‌شود. در بین کیف پول‌ها می‌توان به سراغ کیف پول انجین (Enjin wallet) نیز رفت که رابط کاربری ساده‌ای دارد و از رمزارزهای مختلفی نیز پشتیبانی می‌کند.  

کیف پول نام آشنای مای‌سلیوم (Mycelium wallet) نیز امنیت خوبی دارد و از بیت کوین نیز پشتیبانی می‌کند. اما مجددا کار کردن با آن برای افرادی که تازه وارد بازار کریپتو شده‌اند چندان ساده نیست. تعداد کیف پول‌های اتریوم به همین جا خلاصه نمی‌شود و می‌توان از گزینه‌های دیگری همچون کیف پول اتمیک (Atomic wallet)، ولت اکسودوس (Exodus wallet) و کیف پول بلاک چین  (Blockchain.com) برای ذخیره اتریوم استفاده کرد.

قرارداد هوشمند یا Smart Contract  چیست؟

در قرارداد معمولی معمولا توافق بین دو یا چند نفر اتفاق می‌افتد و آن افراد طی قرارداد معمولی به یکدیگر بر سر موضوعی متعهد می‌شوند. اما قرارداد هوشمند نوعی کد برنامه نویسی است که روی بلاک چین پیاده سازی می‌شود. در صورتی که شرایطی پیش بیاید، دستوراتی اجرا می‌شود. این دستورات توسط برنامه نویس مشخص می‌شوند.  

آنچه باعث می‌شود قرارداد هوشمند از قراردادهای معمولی و سنتی متمایز شوند، فناوری بلاک چین است. در واقع قرارداد هوشمند نوعی کد است که روی بلاک‌چین فعال می‌شود و موافقت‌نامه‌ها بر همین اساس تبیین می‌شوند.

زمانی که یک قرارداد هوشمند روی بلاک چین اجرایی شود، دیگر نمی‌‌توان آن را متوقف کرد و هیچ فردی نیز نمی‌تواند توافقات آن را تغییر دهد. در این شرایط دیگر واسطه‌ای وجود ندارد و همه چیز را کدهای برنامه نویسی پیش می‌برند. در نتیجه اجازه دستکاری و تغییر آن نیز وجود ندارد و برای همه اعضای بلاک‌چین اجرا می‌شود.

برنامه غیرمتمرکز (Dapp) چیست؟

به زبان ساده بلاک‌چین نوعی دفتر دیجیتالی است که داده‌ها و اطلاعات در بسته‌هایی به نام بلاک روی آن ذخیره و ثبت می‌شوند. در پایگاه داده‌های متمرکز این اطلاعات ثبت شده در یک یا چند محل مخصوص نگهداری نمی‌شوند. در واقع در برنامه‌های غیرمتمرکز این اطلاعات بین افرادی که به بلاک‌چین متصل هستند به اشتراک گذاشته می‌شود. این داده‌ها و اطلاعات در بلاک‌چین قابلیت حذف یا تغییر ندارند و هیچ کس حتی خالق آنها نیز نمی‌تواند کنترلی روی داده‌ها داشته باشد. به این برنامه‌هایی که روی بلاک‌چین ساخته می‌شوند برنامه غیرمتمرکز یا Dapp گفته می‌شود.

از ویژگی‌های اصلی برنامه‌های غیرمتمرکز می‌توان به متن باز بودن آنها اشاره کرد. کدهای این برنامه‌ها در اختیار همه کاربران قرار دارد تا بتوانند در صورت نیز از درستی آن اطمینان حاصل کنند. همه تصمیم‌ها و تغییرات لازم نیز با اتفاق جمعی صورت می‌گیرد. در برنامه‌های غیرمتمرکز همان‌طور که از نامش پیدا است تمرکززدایی صورت گرفته و تمامی عملیات مربوط به برنامه بلاک چین به صورت غیرمتمرکز ذخیره می‌شود.

از نظر امنیت نیز می‌توان گفت این برنامه‌ها امنیت لازم را دارند که همین مساله خود مشوق و انگیزه‌ای برای مشارکت افراد ایجاد می‌کند. توسعه دهندگان و برنامه نویسان در برنامه‌های غیرمتمرکز پروتکلی را تبیین می‌کنند و همه افراد آن پروتکل را می‌پذیرند. درصد پاداش هر بلاک در همین پروتکل مشخص می‌شود.

استخراج اتریوم

اتریوم دومین رمزارز محبوب بازار کریپتو است و طرفداران بسیاری دارد. در نتیجه ماینرهای بسیاری تمایل دارند وارد حوزه استخراج یا ماینینگ اتریوم شوند. گفتنی است استخراج این رمزارز بیشتر با کارت گرافیک انجام می شود. برای انجام این کار ابتدا لازم است سیستم سخت افزاری مناسب و قدرتمندی برای استخراج اتریوم در نظر گرفته شود. در کنار سخت افزار قدرتمند نیاز است تا کیف پول اتریوم نیز برای ماین کردم در نظر گرفته شود تا کوین‌های استخراج شده در آنجا ذخیره شوند. درنهایت برای ماین کردن نیاز به نرم افزار ماینینگ وجود دارد.

در استخراج اتریوم باید برخی موارد مورد توجه قرار گیرد. برای مثال هزینه تهیه سخت افزار یکی از موضوعاتی است که بسیار حایز اهمیت است. همچنین هزینه برق و قیمت کوین مربوطه باید دقیقا بررسی شود تا میزان سوددهی این فرآیند مشخص باشد. در نتیجه شاید از نظر تئوری این طور به نظر برسد که با چند گام ساده می توان به راحتی اتر استخراج کرد ولی در عمل پیچیدگی‌هایی وجود دارد که باید به آنها توجه کرد.

تفاوت بیت کوین و اتریوم

بیت کوین به عنوان پادشاه رمزارزها و اتریوم ملکه ارزهای دیجیتال معروف هستند و در بین سرمایه گذاران و تریدرها از محبوبیت خاصی برخوردار هستند. اما شاید این سوال پیش بیاید که اتریوم و بیت کوین چه تفاوت‌ها و شباهت‌هایی با یکدیگر دارند.

باید گفت اتریوم تنها یک رمزارز نیست. پلتفرم بلاک‌چینی اتریوم کاربردهای مختلفی دارد. یکی از آنها این است که اتریوم می‌تواند برای ایجاد قراردادهای هوشمند به کار گرفته شود. قراردادهای هوشمند به دلیل غیرمتمرکز بودن فناوری بلاک‌چین مزیت‌هایی را به دنبال دارند و از این زاویه مورد توجه هستند.

تراکنش‌های اتریوم سرعت عمل بالاتری نسبت به تراکنش‌های بیت کوین دارند و سریع‌تر انجام می‌شوند. باید گفت در بیت کوین زمان بلاک حدود ۱۰ دقیقه است ولی در اتریوم این زمان بین ۱۴ تا ۱۵ ثانیه است. در نتیجه این سرعت انجام تراکنش می‌تواند یکی از مزیت‌های اتریوم نسبت به بیت کوین باشد.

اتریوم نه تنها سرعت تراکنش بالاتری دارد، بلکه روش محاسبه کارمزد نیز در این بلاک‌چین متفاوت بوده و برای محاسبه کارمزد برخی فاکتورها مانند میزان استفاده از پهنای باند و فضای ذخیره سازی نیز مورد توجه قرار می‌گیرند. حال آنکه برای محاسبه کارمزدهای بیت کوین‌، چنین فاکتورهایی در نظر گرفته نمی‌شود و نسبت به اندازه و زمان انجام تراکنش، کارمزد محاسبه می‌شود.

تفاوت اتریوم و بیت کوین به همین جا خلاصه نمی‌شود. مدل اقتصادی این دو نیز با یکدیگر متفاوت است. تا جایی که بلاک‌های پاداش اتریوم هر سال تقسیم می‌شود ولی برای بیت کوین این اتفاق هر چهارسال یکبار رخ می‌دهد که خبر از تفاوت مدل اقتصادی بیت کوین و اتریوم دارد.

حتی زمان شروع به کار بیت کوین و اتریوم روش‌های آنها متفاوت بود. بیت کوین ابتدا معرفی شد و بعد ماینرها کوین‌ها را در اختیار داشتند. اتریوم با جذب سرمایه کار خود را آغاز کرد و بعد از پنج سال بدین شکل بود که نیمی از اتریوم‌ها به ماینرها تعلق بگیرد.

تفاوت اتریوم و بیت کوین به همین نقطه ختم نمی‌شود و از نظر برخی ساختارهای فنی نیز تفاوت‌های بین آنها وجود دارد که شاید به دلیل تخصصی بودن توضیح آنها دور از هدف این متن باشد.

اتریوم برای سرمایه گذاری بهتر است یا بیت کوین؟

باید این نکته را نیز در نظر گرفت که مقایسه بین اتریوم و بیت کوین چندان کار درستی نیست. چون هر کدام از آنها پروژه‌های مختلفی هستند و بی‌شک اهداف و کاربردهای متفاوتی دارند. ولی به دلیل آنکه ارزش بازار خوبی در بین سایر رمزارزها از آن خود کرده‌اند معمولا مورد توجه بوده و با یکدیگر مقایسه می‌شوند.

بیت کوین محبوبیت بیشتری در بین سرمایه گذاران و تریدرها دارد و ارزش بازار بیشتری را نیز از آن خود کرده است. اما عملکرد بهتر اتریوم را نیز نمی‌توان نادیده گرفت و می‌توان گفت به صورت کلی اتریوم عملکرد بهتری از خود نشان داده است. بیت کوین به دلیل ارزش بازار بالاتری که دارد در نتیجه اعتبار بیشتری را برای خود در بین تمامی ارزهای دیجیتال به دست آورده است. برخی کارشناسان معتقد هستند امنیت بیت کوین بالاتر از اتریوم است ولی این بدان معنا نیست که اتریوم از این زاویه ضعف دارد و باید نگران امنیت اتریوم بود.

آینده اتریوم

در مورد آینده اتریوم و فناوری بلاک‌چینی هیچ اظهار نظر قطعی نمی‌توان مطرح کرد. با وجودی که برخی می‌گویند شبکه بیت کوین قدرت بیشتر بازار را در اختیار دارد برخی دیگر آینده بهتری را برای اتریوم متصور هستند و عملکرد آن را بهتر از بیت کوین می‌دانند. اما اظهارنظر قطعی در چنین شرایطی کمی سخت و پیچیده است.