مروری بر زندگی تیم کوک، مدیرعامل اپل

تیم کوک در تاریخ یکم نوامبر 1960 میلادی در آلاباما متولد شد و در سال 1982 مدرک کارشناسی‌اش را در رشته مهندسی صنایع از دانشگاه Auburn دریافت کرد.

او در اواخر دهه 80 میلادی مدرک MBA خود را از دانشکده کسب و کار دانشگاه دوک دریافت نمود و بعد از 12 سال کار در شرکت IBM، سرانجام در سال 1994 میلادی سمت مدیر ارشد عملیاتی در بخش خرده فروشان شرکت Intelligent Electronics را به دست آورد.

وی در ادامه به عنوان نایب رئیس بخش خرید و مدیر واحد انبار شرکت Compaq مشغول به کار شد و پس از 6 ماه، از سمتش استعفا داد و به اپل ملحق گردید. در اوت سال 2011 میلادی کوک سمت مدیرعامل این شرکت را به دست آورد و استیو جابز بنیان‌گذار اپل نیز بعد از مبارزه‌ای طولانی با سرطان سرانجام تسلیم بیماری شد و در اکتبر همان سال دیده از جهان فرو بست.

سال های نخست زندگی تیم کوک

تیم کوک در تاریخ یکم نوامبر سال 1960 میلادی با نام اصلی تیموتی دونالد کوک در شهر کوچکی به نام Robertsdale واقع در آلاباما متولد شد. او فرزند وسط خانواده بود و دو برادر دیگر هم داشت. پدرش «دونالد» کارگر یک شرکت کشتی‌سازی و مادرش «جرالدین» خانه‌دار بود.

کوک دوران دبیرستانش را در مدرسه Robertsdale سپری کرد و در سال 1978 میلادی به عنوان شاگرد دوم کلاس، دیپلم خود را دریافت کرد. وی در ادامه برای ورود به دانشگاه Auburn آلاباما اقدم کرد و در سال 1982 میلادی با مدرک لیسانس در رشته مهندسی صنایع فارغ‌التحصیل شد. در سال 1988، کوک مدرک MBA خود را از دانشکده کسب و کار دانشگاه دوک دریافت نمود و در آنجا موفق به دریافت عنوان Fuqua Scholar شد؛ نوعی مدرک افتخاری که تنها به ده درصد از برترین دانش آموختگان دانشگاه کسب و کار داده می‌شد.

سال های نخست کاری تیم کوک

کوک که تازه از دانشگاه فارغ التحصیل شده بود به سرعت شغلی را در رشته تکنولوژی کامپیوتر به دست آورد: IBM او را استخدام کرد و در آنجا پله‌های موفقیت را یکی پس از دیگری طی کرد تا به عنوان مدیر واحد تحویل سفارشات بخش آمریکای شمالی انتخاب شد و همزمان مدیریت واحد تولید و همچنین توزیع شرکت کامپیوترهای شخصی IBM در آمریکای شمالی و لاتین را هم بر عهده گرفت.

بعد از 12 سال کار برای IBM، کوک در سال 1994 میلادی به Intelligent Electronics رفت و سمت مدیر ارشد عملیاتی (واحد فروش) آن را به دست آورد. سه سالی را در آنجا سپری کرد تا برای قدم بعدی‌اش آماده شود: Compaq پست معاونت ابزارهای سازمانی خود را به کوک داد و به این ترتیب مسئولیت خرید و مدیریت انبار محصولات این شرکت بر عهده کوک قرار گرفت.

کوک حضور کوتاهی در Compaq داشت و بعد از تنها 6 ماه، آن را برای استخدام شدن در اپل رها کرد.

حضور در اپل

در سال 2010 و تقریبا 15 سال بعد از پیوستنش به اپل، کوک ضمن سخنرانی در جشن فارغ التحصیلی دانش آموختگان دانشگاه Auburn اینطور گفت: «مهم ترین چیزی که تا به حال در زندگی به دست آورده‌ام نتیجه تنها یک تصمیم بود: پیوستن به اپل.»

اما تصمیم گیری برای پیوستن به اپل چندان هم ساده نبود: اوایل سال 1998 میلادی بود که او کار در این شرکت را آغاز کرد؛ درست زمانی که هنوز خبری از آی مک، آیپاد، آیفون یا آیپد در میان نبود و سوددهی اپل به میزان قابل توجهی کم شده بود. کوک تنها یک سال پس از ورود مجدد استیو جابز به اپل به این شرکت پیوست و شاهد شرایطی بود که چشم‌انداز جالبی نداشت.

کوک بعدها در رابطه با این تصمیم خود اظهار داشت که قبل از پذیرفتن پیشنهاد کار در اپل، از این کار منصرف شده بود و دیگران او را از آینده مبهم شرکت ترسانده بودند. او در سخنرانی سال 2010 خود برای دانش آموختگان دانشگاه Auburn اینطور گفته است:

اپل گرچه در آن زمان کامپیوترهای مک را تولید می‌کرد اما سال‌ها بود که محصولاتش فروش موفقی نداشت و در لبه پرتگاه نابودی قرار داشت. تنها چند ماه قبل از آنکه پیشنهاد کار در اپل را قبول کنم از مایکل دل مدیرعامل و بنیانگذار شرکت دل سوال شده بود که برای نجات اپل چه راهکاری را پیشنهاد می‌دهد و او نیز صراحتا گفته بود، اگر من جای مدیران این شرکت بودم، آن را تعطیل می‌کردم و پول سهامداران را به آنها باز می‌گرداندم.

اعمال تغییرات جدی در اپل

کمی بعد از آنکه کوک به اپل ملحق شد، او به هیئت مدیره هم راه پیدا کرد و در آن برهه اوضاع گویی اندکی بهتر شده بود. وی که به عنوان مدیر ارشد عملیاتی شرکت فعالیت می‌کرد سرپرستی کلیه فرایندهای فروش و عملیات‌های اپل در سطح جهانی را عهده‌دار شد که از آن جمله می‌توان به فروش، خدمات و پشتیبانی اشاره نمود.

او همچنین مسئولیت واحد مکینتاش و تدوین استراتژی‌های ارتباطی میان فروشندگان و توزیع‌کنندگان را هم بر عهده داشت و کمتر از یک سال بعد از ملحق شدن وی به اپل نیز شرکت بار دیگر به سوددهی رسید (سال مالی 1998)؛ تغییری شگرف نسبت به سال مالی 1997 میلادی که در آن شرکت با زیان خالص یک میلیارد دلاری روبرو شده بود.

تیم کوک نقش مهمی در ساماندهی وضعیت زنجیره تامین و خط تولید اپل ایفا کرد. او هوشمندانه تامین‌کنندگان را هدایت می‌کرد و تولید محصولات این شرکت را از کارخانه خود اپل به پیمانکاران خارجی واگذار نمود. کوک معتقد بود که مدیریت انبار ذاتاً امری شرورانه است و می‌گفت محصولات اپل مانند مواد لبنی هستند که باید به شکل تازه به فروش بروند.

او مدت نگهداری محصولات اپل در انبار را از چندین ماه به چندین روز کاهش داد. به همین واسطه، اپل توانست با عرضه محصولات جذاب و حفظ راندمان زنجیره تامین، حاشیه سود خود را بیشتر کند، چرا که هزینه‌ها پایین آمده بود اما قیمت محصولات همچنان بالا بود.

یکی از نیازهای مهم اپل پیش‌بینی مقدار فروش محصولات بود تا بر اساس آن شرکت بتواند موجودی انبارها را تامین کند. این مسئله در اپل چنان با اهمیت تلقی شد که کوپرتینویی‌ها واحدی را به طور ویژه به این کار گماشته‌اند. موضوع فقط این نبود که اپل چه تعداد آیفون می‌فروشد، مسئله مهم این بود که شرکت بداند چه زمان به چه فناوری‌هایی نیاز دارد.

اپل در دوران تیم کوک با افزایش ثبات اقتصادی شرکت سرمایه‌گذاری‌های دراز مدت بیشتری در حوزه‌های مختلف از جمله حافظه‌های فلش انجام داد. در نتیجه، تلاش‌های او در زمینه سامان‌دهی فرآیندهای اپل و گسترش فعالیت‌های این شرکت باعث شد کوپرتینویی‌ها از سال 2009 اثر این کوشش‌ها را به وضوح مشاهده کنند.

او در سال 2004 به‌صورت موقت سمت مدیرعاملی اپل و مدیریت واحد مکینتاش را در دست گرفت تا استیو جابز جراحی سرطان پانکراس خود را پشت سر بگذارد. پس از بازگشت هم‌بنیان‌گذار اپل، کوک در سال 2005 به مدیر ارشد عملیاتی این شرکت تبدیل شد. در سال 2009، جابز دوباره مدتی به مرخصی استعلاجی رفت و تیم کوک را به عنوان مدیرعامل موقت اپل بر صندلی خود نشاند.

مدیرعاملی تیم کوک در اپل

در ماه اوت سال 2011 میلادی، کوک بر کرسی مدیرعاملی اپل تکیه زد و به جای استیو جابز هم‌بنیانگذار این شرکت قرار گرفت که در اکتبر همان سال و بعد از یک دهه مبارزه با سرطان دیده از جهان فرو بست. اما کوک علاوه بر پست مدیرعاملی در هیئت مدیره اپل نیز حضور داشت.

در ماه می سال 2014 میلادی، اپل Beats Music و Beats Electronics را با عقد قراردادی به ارزش 3 میلیارد دلار خریداری کرد. طبق قرارداد، Dr. Dre و Jimmy Iovine (هم بنیانگذاران Beats) نیز با حفظ سمت به اپل ملحق شدند و اینگونه شد که کمپانی تحت مدیریت کوک بزرگ‌ترین خرید تاریخ چندین ساله‌اش را انجام داد.

کوک بعدها در نامه ای که برای کارکنان شرکت ارسال نمود اینطور نوشت: «امروز بعد از ظهر خبر دادیم که اپل Beats Music و Beats Electronics را خریداری کرده است؛ دو کسب و کار تازه که قطعا در تکمیل محصولات شرکت موثر هستند و آن را در توسعه اکوسیستم اپل یاری می‌دهند. با حضور این دو شرکت در کنار ما، مسیر برای پیشرفت‌های باورنکردنی دیگری هموار می‌شود که مطمئنا مشتریانمان نیز آنها را دوست خواهند داشت.»

بعد از ارسال این نامه در ژوئن سال 2014 میلادی و در جریان کنفرانس جهانی توسعه دهندگان، کوک از آخرین نسخه سیستم عامل اپل به نام OSX Yosemite برای برای سیستم‌های دسکتاپی پرده برداشت. در سپتامبر همان سال نیز او آیفون 6 و آیفون 6 پلاس را رونمایی کرد که هر دویشان به نمایشگرهای بزرگ‌تری نسبت به نسل های قبلی آیفون مجهز بودند و امکانات جدیدی نظیر اپل‌پی و Burst Selfies را با خود همراه داشتند.

در این برهه همچنین نخستین محصول جدید اپل زیر چتر مدیریتی کوک معرفی شد؛ نوعی دستگاه پوشیدنی هوشمند که فاکتورهای مربوط به تناسب اندام و سلامت کاربر را اندازه می گرفت و در سال 2015 میلادی با نام اپل واچ رسما وارد بازار شد.

کوک زمان زیادی را صرف جذب نیروهای کلیدی و بااستعداد کرد. برای مثال، او «آنجلا آرندتز» را به کوپرتینو آورد که به مدت پنج سال مدیریت خرده‌فروشی‌های اپل را برعهده داشت. او همچنین نشان داد که از کنار گذاشتن نیروها در مواقع لزوم ابایی ندارد.

تیم کوک، حامی حریم خصوصی؟

کوک در سال 2015 به دنبال حملات تروریستی سن برناردینوی آمریکا که در آن 14 نفر کشته شدند، در مقابل درخواست اداره تحقیقات فدرال (FBI) برای شکستن قفل آیفون مهاجم این حادثه ایستادگی کرد. در شرایطی که وزارت دادگستری از اپل خواسته بود تا فرم‌وری برای iOS بسازد که به بازرسان اجازه دسترسی به گوشی‌های این شرکت را بدهد، کوک در نامه‌ای سرگشاده درخواست دولت را رد کرد و مدعی شد که این کار نقض حریم خصوصی است و تبعات ناگواری را به دنبال خواهد داشت.

اپل تحت هدایت کوک بیش از 100 شرکت دیگر را تصاحب کرد. این کمپانی استودیوی فیلم‌سازی خود را تشکیل داد که چند وقت پیش برنده جایزه بهترین فیلم اسکار شد. او همچنین محصولات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری اپل را توسعه داد و تمرکز شرکت را روی ارائه خدماتی گذاشت که استفاده از آن‌ها نیاز به پرداخت حق اشتراک دارد. در دوران تیم کوک اپل موزیک، اپل نیوز پلاس، اپل پادکستس و اپل فیتنس پلاس به وجود آمد که همه آن‌ها بخش مهمی از درآمدهای جدید اپل را شکل می‌دهند.

اگرچه شیوه مدیریت تیم کوک با استیو جابز فرق می‌کند و به باور عده‌ای او روح اپل را از بین برده و حتی باعث جدایی نیروهای سرشناسی مثل «جانی آیو»، طراحی ارشد اپل از این شرکت شده، اما به لحاظ مالی عملکرد فوق‌العاده درخشانی داشته و در دی ماه 1400 توانست ارزش بازار این کمپانی را به 3 تریلیون دلار برساند. بسیاری از تحلیل‌گران معتقدند که او با قدرت روابط و زنجیره تامین خود به این موفقیت دست یافته و جدایی‌اش از اپل می‌تواند صدمه سنگینی به این شرکت وارد کند.

با این حال، نباید فراموش کرد که اپل در دوران مدیرعاملی تیم کوک با پرونده‌های ضدانحصار گوناگونی روبرو بوده است. اگرچه رهبر کنونی اپل تاکنون بارها از حریم خصوصی به عنوان حق بشری ما صحبت کرده، اما قابلیتی که سال گذشته برای اسکن تصاویر در دستگاه‌های اپل معرفی شد، انتقاد بسیاری از طرفداران حریم خصوصی را به دنبال داشت. این شرکت همچنان با پرونده‌های مختلفی در حوزه‌های قضایی گوناگون روبرو است و باید دید که تیم کوک بالاخره چگونه می‌تواند کمپانی خود را از گزند این دادگاه‌ها در امان نگه دارد.

اثر جهانی و  دارایی شخصی

در نوامبر سال 2011 میلادی، کوک عنوان یکی از «قدرتمندین ترین افراد جهان» را از سوی مجله فوربس دریافت کرد و در مقاله‌ای که به سال 2012 در نیویورک تایمز منتشر شد از وی تحت عنوان فردی یاد گردید که بالاترین میزان حقوق را در میان کارکنان شرکت‌های سهامی عام دریافت می‌کند.

البته حقوق او در اپل برابر با 900 هزار دلار عنوان شده اما طبق گزارشات، وی همه ساله چندین میلیون دلار را نیز تحت عنوان پاداش دریافت می‌کند که شامل پاداش و سهام می‌شود. در سال 2011 او مجموعا 378 میلیون دلار پاداش از شرکت متبوعش دریافت کرد.

کوک پیش‌تر 50 میلیون دلار به بیمارستان استنفورد و 50 میلیون دلار به خیریه Product Red کمک مالی کرده بود. اما در سال 2015 در مصاحبه‌ای گفته بود که پس از پرداخت شهریه دانشگاه برادرزاده‌اش، بقیه ثروت خود را صرف امور خیریه می‌کند. در سال 2018، اندکی پس از تبدیل شدن اپل به اولین شرکت آمریکایی که ارزش آن از مرز 1 تریلیون دلار فراتر رفته، گفته شد که کوک تقریبا 120 میلیون دلار در قالب سهام پاداش گرفته است.

زندگی خصوصی تیم کوک

کوک از طرفداران ورزش است و از پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و حضور در باشگاه‌های ورزشی لذت می‌برد. این مسئله در تاکید بر ارائه قابلیت‌های ورزشی در اپل واچ هم دیده می‌شود. البته او آدم توداری است، بنابراین باشگاه ورزشی مخصوص خودش را دارد و معمولا چیزی از زندگی شخصی خود را با رسانه‌ها به اشتراک نمی‌گذارد. با این حال، پس از تکیه زدن بر سمت مدیرعاملی اپل با اعتماد به نفس بیشتری درباره برخی از جنبه‌های شخصی زندگی خود حرف زد.

کوک در سال 1996 به اشتباه مبتلا به بیماری ام‌اس تشخیص داده شد و معتقد است که همین تشخیص اشتباه باعث شد دیدگاهش نسبت به زندگی تغییر پیدا کند. او از آن زمانی تاکنون مشارکت فعالی در امور خیرخواهانه داشته است.

او مدعی است که در سال 2009 پیشنهاد داد بود تا بخشی از کبد خود را برای پیوند به استیو جابز اهدا کند چون هر دوی آن‌ها گروه خونی یکسانی داشتند. ولی این پیشنهاد با واکنش شدید جابز همراه شده و او پاسخ منفی داده بود.

رئیس ارزشمندترین شرکت جهان در سال 2015 به آکادمی افتخارآفرینان ایالت آلاباما پیوست که بالاترین افتخار برای شهروندان این ایالت محسوب می‌شود. او در همان سال از دانشگاه جورج واشنگتن و در سال 2017 از دانشگاه گلاسگو دکترای افتخاری گرفت.

تیم کوک در ماه اکتبر 2019 به عنوان رئیس هیئت مدیره دانشکده اقتصاد دانشگاه سینگهوای چین انتخاب شد. مدیرعامل کنونی اپل در سال 2021 دوباره به فهرست سالانه 100 چهره برتر مجله تایمز راه یافت و به عنوان یکی از اثرگذارترین افراد دنیا معرفی شد.

سوالات متداول درباره تیم کوک

این مطلب توسط «مریم موسوی» نوشته شده و در تاریخ 6 تیر 1401 توسط «ایمان صاحبی» بروزرسانی شده است.