داستان تولد ادوبی؛ شرکتی که پی‌دی‌اف و فتوشاپ را خلق کرد

شرکت ادوبی (Adobe) یا ادوبی سیستم (Adobe Systems Incorporated) یک شرکت چندملیتی آمریکایی فعال در حوزه طراحی و ساخت نرم‌افزارهای کامپیوتر محسوب می‌شود که در شهر سن خوزه آمریکا مستقر شده است. در این مطلب قصد داریم مهمترین اتفاقات تاریخچه ادوبی از ابتدا تاکنون را بیان کنیم تا ببینیم این غول نرم افزار چگونه به موفقیت امروزی خود دست یافته است.

این شرکت از ابتدای تأسیس خود تاکنون در زمینه طراحی و ساخت نرم‌افزارهای مختص ایجاد محتواهای مختلف ازجمله محتواهای گرافیکی، عکس، نقاشی دیجیتالی، انیمیشن، ویدیو، تصاویر متحرک و محتوای چاپی فعالیت داشته است.

شاخص‌ترین محصولات نرم‌افزاری این شرکت شامل نرم‌افزار بسیار محبوب «ادوبی فتوشاپ» (Photoshop)، «ادوبی ایلاستریتور» (Adobe Illustrator)، «ادوبی آکروبات ریدر » (Adobe Acrobat Reader)، «پی‌دی‌اف ریدر» (PDF reader)، «ادوبی فلش» (Adobe Flash) و چند ابزار طراحی‌شده برای ایجاد محتواهای صوتی و بصری ویرایش و انتشار آن‌ها می‌شود (در ادامه بیشتر با محصولات این شرکت آشنا می‌شویم).

طبق آمار منتشرشده تعداد کارمندان این شرکت در سال ۲۰۲۲، ۲۶ هزار کارمند در سراسر جهان است. این شرکت علاوه بر سن خوزه در شهرهای نیویورک، نیوتن، مینیاپولیس، لحی، سیاتل و آستین آمریکا و شهرهای نویدا و بنگلور هند نیز فعالیت می‌کند.

بر اساس آخرین آمار منتشرشده ارزش خالص ادوبی در سال ۲۰۲۲، ۱۹۶.۷۹ میلیارد دلار و درآمد شرکت در سال مالی ۲۰۲۲، ۱۷.۹ اعلام شده است. منبع اصلی درآمد شرکت، فروش نرم‌افزارهای ایجادشده طراحی‌شده برای ایجاد محتواهای خلاقانه مختلف و همچنین نرم‌افزارهای طراحی‌شده برای اجرای اهداف مرتبط با بازاریابی است. از مهم‌ترین نرم‌افزارهای درآمدزا برای این شرکت می‌توان به نرم‌افزارهای ادوبی فتوشاپ، ادوبی ایلاستریتور، ادوبی آکروبات، «ادوبی مدیا پلیر» (Adobe Media Player) و سرویس ابری «کریتیو کلود» (Adobe Creative Ckoud) اشاره کرد.

داستان تولد ادوبی

ادوبی در سال ۱۹۸۲ به دست «جان وارناک» (John Warnock) و «چارلز گسجه» (Charles Geschke) تأسیس شد. بنیان‌گذاران ادوبی ایده‌های مختلفی داشتند که یکی از آن‌ها ایجاد یک سرویس کپی و یک سیستم مناسب برای ارائه خدمات چاپ در ادارات بود.

هدف اصلی آن‌ها ایجاد یک نرم‌افزار برای پرینتر بود و این تلاش آن‌ها منجر به ایجاد زبان «برنامه‌نویسی پست‌اسکریپت» (Post Script یا PS) بود.

گسچه در آن زمان در شرکت «زیراکس» (Xerox PARC) کار می‌کرد و در آن سال تلاش برای ایجاد و فروش PS را که قصد داشت از آن در حوزه نشر الکترونیک و ایجاد اسناد الکترونیکی در کامپیوتر استفاده کند، آغاز کرد. او موفق به ایجاد این زبان برنامه‌نویسی شد و پس از ایجاد آن از مسئولین شرکت زیراکس خواست آن را به بازار عرضه کنند؛ اما مسئولین شرکت حاضر به انجام این کار نشدند.

به همین دلیل او تصمیم گرفت همراه با وارناک شرکت خود را تأسیس و زبان برنامه‌نویسی خود را عرضه کنند. PS در حال حاضر برای شرح ظاهر یک صفحه چاپ‌شده استفاده می‌شود و مدتی پس از اینکه توسط گسچه ایجاد شد، برای ایجاد یک نرم‌افزار پرینتر مورداستفاده قرار گرفت. این زبان برنامه‌نویسی نخستین زبانی بود که به معنای حقیقی به استانداردهای بین‌المللی برای چاپ تبدیل شد و دارای الگوریتم‌هایی بود که شکل حروف بسیاری از زبان‌ها را شرح می‌‌دهد.

تاریخچه ادوبی؛ از ابتدا تاکنون

در این بخش روند پیشرفت ادوبی از ابتدای تاسیس خود تاکنون در دهه‌های مختلف مختلف را بررسی می کنیم

۱۹۸۲- ۱۹۹۰؛ مشارکت ادوبی با اپل و معرفی ایلاستریتور و فتوشاپ

ادوبی نیز مانند گوگل و مایکروسافت ابتدا در یک گاراژ تأسیس شد. استیو جابز در همان سال تأسیس این شرکت، پیشنهاد خرید آن با مبلغ ۵ میلیون دلار را مطرح کرد؛ اما وارناک و گسچه هر دو این پیشنهاد را رد کردند؛ اما سرمایه‌گذاران این شرکت به آن‌ها توصیه کردند مشارکتی با جابز داشته باشند؛ به همین دلیل مؤسسان ادوبی تصمیم گرفتند ۱۹ درصد از سهام این شرکت را به جابز بفروشند. جابز در آن زمان سهام‌های این شرکت با قیمتی ۵ برابر بیشتر از ارزش واقعی آن‌ها خرید و علاوه بر این سهام‌ها حق استفاده از PS را نیز خرید.

این خرید اپل باعث شد شرکت در نخستین سال تأسیس خود به سوددهی برسد و تا آن زمان هیچ یک از شرکت‌های سیلیکون ولی به چنین موفقیت بزرگی دست نیافته بودند.

PS به موفقیت بزرگی برای شرکت ادوبی تبدیل شد و اپل و مایکروسافت نیز از این زبان برنامه‌نویسی در سیستم‌عامل خود استفاده کرد. پس از موفقیت PS شرکت شروع به ایجاد فونت‌های مختلف کرد.

یک سال پس از تأسیس شرکت، ادوبی خبر درآمد ۱۰۰ میلیون دلاری از فروش نرم‌افزار پرینتر و لایسنس فونت‌های مختلف خود را اعلام کرد. تلاش شرکت برای طراحی و ساخت نرم‌افزارهای دسکتاپ آغاز شد.

ادوبی در سال ۱۹۸۵ PS را برای استفاده در پرینتر لیزری «لیزر رایتر» (Laser Writer) خود به ثبت رساند که اقدام قابل‌توجهی برای توسعه و تکامل ایجاد اسناد دیجیتالی در کامپیوتر بود.

۱۹۸۷

در سال ۱۹۸۷ نرم‌افزار ادوبی ایلاستریتور برای طراحی پوسترها، لوگوها، طرح‌های گرافیکی و سایر آثار هنری ایجاد شد که یکی از مهم‌ترین اتفاقات تاریخچه ادوبی محسوب می‌شود.

وارناک و گسجه در آن سال‌ها تلاش کردند با آغاز مشارکت با یک شرکت حروف‌چینی، اعتبار PS را افزایش دهند. این تلاش‌ها منجر شد PS در سال ۱۹۸۷ به زبان استاندارد چاپ تبدیل شود که ۴۰۰ نرم‌افزار چاپ شخص ثالث از آن پشتیبانی می‌کند و ادوبی توافق مربوط به حق استفاده از این زبان را با ۱۹ شرکت تولیدکننده پرینتر امضا کرد.

۱۹۸۸

ادوبی در سال ۱۹۸۸ ادوبی پشتیبانی از زبان ژاپنی را نیز آغاز کرد.

۱۹۸۹

در سال ۱۹۸۹ اتفاق مهم دیگری در تاریخچه ادوبی رخ داد و نرم‌افزار فتوشاپ برای نخستین بار منتشر شد. این نرم‌افزار در مدت کوتاهی در سراسر جهان محبوب شد.

۱۹۹۱ تا ۲۰۰۰؛ معرفی ادوبی پریمیر و فرمت پی‌دی‌اف

۱۹۹۱

در سال ۱۹۹۱ ادوبی نرم‌افزار ادوبی پریمیر (Adobe Premiere) را معرفی کرد. این نرم‌افزار یک نرم‌افزار ویرایش ویدیو است که با هدف ارتقای طراحی عناصر متحرک و محتوای چندرسانه‌ای ایجاد شد.

۱۹۹۲

در سال ۱۹۹۲ ادوبی شرکت OCR Systems را خرید. این شرکت در زمینه تولید سخت‌افزارها و انتشار نرم‌افزارهای مختص فناوری‌های تبدیل الکترونیکی یا مکانیکی تصاویر دربردارنده متن تایپ‌شده، دست‌نویس یا چاپ‌شده به متن رمزگذاری شده با دستگاه فعالیت می‌کند.

۱۹۹۳

در سال ۱۹۹۳ فرمت بسیار محبوب PDF توسط شرکت معرفی شد و به دنبال این اتفاق مهم نرم‌افزارهای ادوبی آکروبات و پی‌دی‌اف ریدر نیز معرفی و منتشر شدند. فرمت PDF با هدف بهتر کردن ظاهر اسناد دیجیتالی و تسهیل به‌اشتراک‌گذاری فایل بین سیستم‌های مختلف کامپیوتر ایجاد شد.

ادوبی چند فرمت دیگر نیز ایجاد کرده است که شامل فرمت SWF برای ساخت فایل‌های فلش (فایل‌های دربردارنده دربردارنده تصاویر برداری متحرک همراه با صوت)، فرمت FLV برای ایجاد فایل‌های ویدیویی فلش (فایل های قابل‌پخش توسط ادوبی فلش پلیر در اینترنت) و فرمت FLM برای ایجاد فایل‌های ویدیویی می‌شود.

در ضمن زبان برنامه‌نویسی شی‌گرای «اکشن اسکریپت» (ActionScript) که در ابتدا توسط شرکت ماکرومدیا ایجاد شده است و در حال حاضر غالباً برای توسعه وب‌سایت‌ها و نرم‌افزار استفاده می‌شود، نیز متعلق به ادوبی است.

۱۹۹۴

در سال ۱۹۹۴ شرکت «آلدوس» (Aldus Corporation) شرکت فعال در حوزه ایجاد اسناد دیجیتالی را خرید و در همان سال زبان برنامه‌نویسی «پیج‌میکر» (Page Maker)، زبان مختص ایجاد اسناد دیجیتالی و اپلیکیشن «افترافکتز» (After effects) را نیز منتشر کرد.

۱۹۹۵

در سال ۱۹۹۵ نرم‌افزار ادوبی «فریم میکر» (Adobe FrameMaker) نیز به محصولات ادوبی افزوده شد. این نرم‌افزار پس از خرید شرکت سازنده آن توسط ادوبی، به فهرست محصولات آن اضافه شد.

۱۹۹۶

در سال ۱۹۹۶ ادوبی خرید دیگری نیز انجام داد و مالک شرکت «اریس سافتور» (Ares Software Corporation) شد. این شرکت در حوزه ارائه خدمات فناوری و اطلاعات فعالیت می‌کند و خدمات آن شامل خدمات مرتبط با خدمات مهندسی، مدیریت پروژه، تضمین کیفیت و تضمین عملکرد، معماری فناوری و اطلاعات و خدمات امنیتی می‌شود.

یکی دیگر از اقدامات شاخص ادوبی در این سال انتشار ادوبی فلش بود که ابزاری برای مشاهده محتوای چندرسانه‌ای، اجرای اپلیکیشن‌های وب غنی و استریم کردن محتوای صوتی و ویدیویی ایجادشده در پلتفرم ادوبی فلش است. این ابزار که اکنون دیگر استفاده نمی شود، هم به عنوان یک پلاگین در مرورگر ها استفاده می‌شد و هم استفاده از آن به صورت مستقیم در دستگاه‌هایی که از آن پشتیبانی می‌کردند، امکان‌پذیر بود.

۱۹۹۷

در سال ۱۹۹۹ نرم‌افزار «ادوبی این‌دیزاین» (Adobe InDesign) نیز توسط شرکت معرفی شد که محبوبیت بالایی دست یافت و فروش آن به یک میلیارد دلار رسید.

۲۰۰۰ تا ۲۰۱۰: معرفی ادوبی کریتیو سوئیت، برگزاری نخستین دوره رویداد ادوبی سامیت و معرفی ادوبی مدیا پلیر

۲۰۰۰

با آغاز قرن جدید و دهه ۲۰۰۰ ادوبی همچنان برای رشد و پیشرفت تلاش می‌کرد. نخستین اقدام شرکت در دهه ۲۰۰۰ خرید شرکت نرم‌افزاری «جت‌فرم» (Jetform)، شرکت فعال در حوزه ایجاد فرم‌های دیجیتالی ارائه ابزارهای کاری سازمانی، بود. در ضمن در این سال ادوبی در فهرست ۱۰۰ کشور برتر برای کار در آمریکا که توسط «فورچون» (Fortune) ارائه شده بود، نیز قرار گرفت.

۲۰۰۳

در سال ۲۰۰۳، این شرکت نرم‌افزاری «کول ادیت پرو» (Cool Edit Pro)، نرم‌افزار ویرایش صوتی و ضبط کانال‌های صوتی مختلف به‌صورت هم‌زمان، محصول شرکت «سینتریلیوم سافتور» (Syntrillium Software) را با مبلغ ۱۶.۵ میلیون دلار خرید. نام این نرم‌افزار بعدها به «ادوبی آدیشن» (Adobe Audition) تغییر کرد

در ضمن در این سال پلتفرم «ادوبی کریتیو سوئیت» (Adobe Creative Suite) نیز توسط ادوبی معرفی شد که امکان استفاده از تمام نرم‌افزارهای معرفی‌شده توسط ادوبی تا آن زمان در یک پلتفرم را فراهم می‌کرد.

این پلتفرم که در یک فضای ابری ایجاد شده است امکان طراحی گرافیکی، توسعه وب، عکاسی و همچنین ایجاد برخی از اپلیکیشن‌های موبایل و استفاده از قابلیت‌های سرویس ابری تنها از طریق یک سرویس را فراهم می‌کند. مهم‌ترین نرم‌افزارهای این پلتفرم شامل موارد زیر می‌شود:

• فتوشاپ
• ایلاستریتور
• ایندیزاین
• پیریمیر پرو
• افتر افکتز
• اکسپرس (Express)
• دریم ویور (DreamWeaver):
• ادوبی ایکس دی (Adobe XD)
• ادوبی راش (Adube Rush):
• ادوبی دی سی (Adobe DC)
• ادوبی فونت (Adobe Fonts)
• ادوبی کالرز (Adobe Colors)
• ادوبی پورتفولو (Adobe Portfolio)
• بیهنس (Behance)

در ضمن در این پلتفرم مجموعه‌ای آموزشی برای آموزش تمام نرم‌افزارهای موجود در آن وجود دارد و کاربران آن می‌توانند از ۱۰۰ گیگابایت حافظه ذخیره‌سازی ابری نیز استفاده کنند.

یکی دیگر از اتفاقات شاخص تاریخچه ادوبی در سال ۲۰۰۳، برگزاری نخستین دوره رویداد ادوبی سامیت (Adobe Summit) است. این رویداد که هر دو سال یک‌بار برگزار می‌شود، کنفرانسی است که با حضور مهندسان، توسعه‌دهندگان، طراحان و پژوهشگران ادوبی در سانفرانسیسکو برگزار می‌شود و شرکت‌کنندگان آن ایده‌های خود را با دیگران به اشتراک می‌گذارند، آثار خود را در معرض نمایش قرار می‌‌دهند و از ایده‌های یکدیگر الهام می‌گیرند.

۲۰۰۵

ادوبی مدتی بعد با خرید شرکت ماکرومدیا (Macromedia) در سال ۲۰۰۵ با مبلغ ۳.۴ میلیارد دلار فعالیت خود را در حوزه تولید انیمیشن و محتوای چندرسانه‌ای توسعه داد. این شرکت رقیب ادوبی محسوب می‌شد.

در ضمن در این سال نرم‌افزارهای جدیدی به محصولات شرکت افزوده شد که نام آن‌ها به شرح زیر است:

• فیوژن کلد (Fusion Cold)
• ادوبی کپتیویت (Adobe Captivate)
• ادوبی کانکت (Adobe Connect)
• ادوبی فلش (Adobe Flash)
• ادوبی فلش پلیر (Adobe Flash Player)
• اپاچی فلکس (Apache Flex)
• ادوبی جی.ران (AdobE J.run)
• ادوبی پرزنتر (Adobe Presenter)

۲۰۰۶

در سال ۲۰۰۶ شرکت موفق به دریافت سه گواهینامه فروش موسیقی‌های ضبط‌شده شد و اولین شرکتی بود که به چنین موفقیت قابل‌توجهی دست یافت. در ضمن این شرکت در این سال توانست استاندارد Energy and Environmental Design LEED را که توسط «شورای ساختمان سبز آمریکا» (United States Green Building Council) ابداع‌شده است، برای ساختمان‌های خود در سن خوزه از آن خود کند.

۲۰۰۸

در سال ۲۰۰۸ «ادوبی مدیا پلیر» (Adobe Media Player) توسط این شرکت منتشر شد که به رقیبی جدی برای اپل آیتیونز و ویندوز مدیا پلیر تبدیل شد. این مدیا پلیر امکان پخش فایل‌های صوتی و تصویری در کامپیوتر را فراهم کرد و بسیاری از شبکه‌های تلویزیونی هم برای پخش برنامه‌های خود در اینترنت از آن استفاده کردند.

 در ضمن در این سال ادوبی وب‌سایت «Acrobat.com» را نیز راه‌اندازی کرد که مجموعه‌ای از اپلیکیشن‌های وب طراحی‌شده برای مشارکت کاری گروهی بود. این سرویس که با نام «ادوبی داکیومنت کلود» (Adobe Document Cloud) نیز معرفی می‌شود، در حقیقت یک سرویس ذخیره‌سازی ابری برای ذخیره‌سازی و به اشتراک‌گذاری فایل‌های پی‌دی‌اف در فضای ابری و دسترسی به آن‌ها از راه دور است.

یکی دیگر از اقدامات ادوبی در سال ۲۰۰۸، راه‌اندازی سرویس Creative Suite 4 Design بود که مجموعه‌ای از نرم‌افزارهای ادوبی شامل فتوشاپ، این‌دیزاین، ایلاستریتور، آکروبات پرو، مدیا پلیر و بریج (Adobe Bridge) است. نرم‌افزار ادوبی بریج برای مدیریت و سازمان‌دهی فایل‌های ایجادشده توسط نرم‌افزارهای مختلف ادوبی طراحی‌شده است.

انتشار نسخه ۶۴ بیتی فتوشاپ برای ویندوز یکی دیگر از اقدامات حائز اهمیت در سال ۲۰۰۸ بود.

۲۰۰۹

در سال ۲۰۰۹ ادوبی شرکت «آمنیچر» (Omniture)، شرکت فعال در حوزه تحلیل بازاریابی آنلاین و وب را با قیمت ۱.۸ میلیارد دلار خریداری کرد.

۲۰۱۰ تاکنون: معرفی ادوبی کریتیو کلود و ادوبی کاراکتر انیمیتور، تغییر نام و همکاری با انویدیا و راه اندازی پلتفرم تجارت الکترونیکی

۲۰۱۰

در سال ۲۰۱۰ شرکت «دی سافتور» (Day software) با مبلغ ۲۴۰ میلیون دلار توسط ادوبی خریداری شد. این شرکت پس از اینکه به مالکیت ادوبی درآمد، فناوری زیربنایی نرم‌افزار «ادوبی اکسپرینس منیجر» (Adobe Experience Manager) که در سال ۲۰۱۲ برای نخستین بار منتشر شد، ایجاد کرد

۲۰۱۱

در سال ۲۰۱۱ شرکت «دمدکس» (DemDex)، شرکت فعال در حوزه جمع‌آوری داده‌های رفتاری از سوی وب‌سایت‌ها و تبلیغ‌کنندگانُ را خرید.

رونمایی از سرویس «کاروسل» (Carosel) برای دستگاه‌های آیفون، آیپد و مک به‌منظور استفاده از فناوری پردازشی فتوشاپ لایت روم (photoshop lightroom) برای تنظیم و ویرایش تصاویر در تمام پلتفرم‌ها به بهترین شکل، یکی دیگر از اقدامات قابل‌توجه ادوبی در این سال بود.

خرید شرکت «نیتوبی سافت‌ور» (Nitobi software)، شرکت فعال در حوزه تولید اپلیکیشن‌های موبایل و تمرکز برای استفاده از HTML 5 برای ایجاد و نمایش صفحات وب در دستگاه‌های موبایل از دیگر اقدامات حائز اهمیت این شرکت در سال ۲۰۱۱ بود

۲۰۱۲

در سال ۲۰۱۲ علاوه بر انتشار نرم‌افزار ادوبی اکسپرینس منیجر یک سرویس ابری تحت عنوان «ادوبی اکسپرینس کلود» (Adobe Experience Cloud) نیز توسط ادوبی ایجاد شد که دربردارنده محصولات قابل‌استفاده برای تحلیل اطلاعات، بهینه‌سازی رسانه‌ها، شیوه‌های تبلیغاتی، شبکه‌های اجتماعی و همچنین محصولات مرتبط با مدیریت تجربه وب و مدیریت محتوا است.

۲۰۱۳

در سال ۲۰۱۳ سرویس ابری «ادوبی کریتیو کلود» (Adobe Creative Cloud) نیز توسط ادوبی به عنوان جایگزینی جدید برای ادوبی کریتیو سوئیت راه‌اندازی شد که دربردارنده مجموعه‌ای از نرم‌افزارهای قابل‌استفاده برای طراحی گرافیکی، ویرایش ویدیو توسعه وب و عکاسی بود.

۲۰۱۵

ادوبی در این سال دست به اقدام مهمی زد و نرم‌افزار ساخت انیمیشن خود «ادوبی کاراکتر انیمیتور» (Adobe Character Animator) را برای نخستین بار منتشر کرد. این نرم‌افزار برای جان‌بخشی به کاراکترهای ایجادشده در فتوشاپ و ایلاستریتور و پویانمایی آن‌ها استفاده می‌شود.

۲۰۱۶

در سال ۲۰۱۶ پلتفرم تجارت الکترونیک ادوبی با نام «مجنتو» (Magento) راه‌اندازی شد. این پلتفرم تجارت الکترونیک ادوبی ویژگی‌های منحصربه‌فرد زیادی در اختیار کاربران که غالباً تجار و بازرگانان هستند، قرار می‌دهد که آن‌ها با استفاده از این ویژگی‌ها می‌توانند با مشتریان خود ارتباط برقرار کنند و کالاهای خود را بفروشند.

کاربران این پلتفرم حتی درصورتی‌که در زمینه توسعه وب دانشی پایه و ابتدایی داشته باشند، می‌توانند با بهره‌مندی از ویژگی‌های آن یک فروشگاه آنلاین ایجاد و برای رشد آن تلاش کنند.

۲۰۱۸

در سال ۲۰۱۸ شرکت رسماً نام خود را از ادوبی سیستمز به ادوبی اینک (Adobe inc) تغییر داد. در این سال یکی از اتفاقات مهم تاریخچه ادوبی رقم خورد. این شرکت مشارکتی را با انویدیا آغاز کرد که هدف آن ارتقای عملکرد سیستم هوش مصنوعی خودروهای خواران و تقویت عملکرد یادگیری عمیق در این خودروها بود.

در ضمن این شرکت بیش از ۱۰ سال است که با انویدیا همکاری می‌کند. هدف این همکاری تقویت عملکرد کارت گرافیک برای افزایش سرعت پردازش گرافیکی در نرم‌افزارهای گرافیکی شرکت در مواردی مثل ویرایش صورت، هماهنگی بین لب و سخنان در حال بیان یا «لیپ سینک» (Lip sync) همچنین افزایش سرعت پردازش گرافیکی در موارد مرتبط با هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی است.

از دیگر اقدامات شاخص ادبی در سال ۲۰۱۸ می‌توان به خرید شرکت نرم‌افزاری مارکتو (Marketo)، شرکت فعال در حوزه اتوماسیون بازاریابی (ارسال پیام خصوصی برای مشتریان)، اشاره کرد

۲۰۱۹

ادوبی در سال ۲۰۱۹، شرکت «الگوریتمیک» (Allegorithmic)، شرکت فعال در حوزه ایجاد بافت سه‌بعدی (ایجاد پوشش دوبعدی در اطراف یک عنصر گرافیکی سه‌بعدی)، را خریداری کرد.

۲۰۲۰

غول نرم‌افزار در سال ۲۰۲۰ تصمیم خود برای خرید شرکت ورک‌فرونت (Workfront)، شرکت نرم‌افزاری فعال در حوزه ساخت نرم‌افزار وب‌محور مدیریت کار و مدیریت پروژه، با مبلغ ۱.۵ میلیارد دلار را اعلام کرد.

از دیگر اقدامات قابل‌توجه ادوبی در سال ۲۰۲۰ انتشار نسخه پایدار «ادوبی دیجیتال ادیشن» (Adobe Digital Editions) بود.

۲۰۲۱

این شرکت در سال ۲۰۲۱ خبر توافق قطعی خرید شرکت «فریم. آی. اُ» (Frame.io)، شرکت ارائه‌دهنده یک پلتفرم ویدئوکنفرانس ایجادشده بر پایه فضای ابری با مبلغ ۱.۲۷۵ میلیارد دلار را اعلام کرد.

در ضمن شرکت در این سال دست به اقدام بسیار مهمی زد و به‌صورت رسمی اعلام کرد به‌زودی سرویس‌های پرداختی را به مجنتو اضافه خواهد کرد و امکان پرداخت با کارت‌های اعتباری مختلف و کارت‌های پی‌پال را برای افراد فراهم خواهد کرد.

ریشه‌یابی نام ادوبی

کلمه Adobe بخشی از نام جویبار Adobe Creek (ادوبی کریک) است که از پشت خانه وارناک می‌گذشت. در ضمن این کلمه در زبان اسپانیایی به معنای خشت خام است؛ بنابرین نام ادوبی به‌نوعی نشان‌دهنده ماهیت نرم‌افزارهای این شرکت است.

طراحی لوگو

لوگوی این شرکت یک حرف A طراحی‌شده با سبک خاص است که به دست نام «ماروا وارناک» (Marva Warnock)، همسر جان وارناک که در حوزه طراحی گرافیکی فعالیت می‌کرد، طراحی شد. لوگوی این شرکت در سال ۲۰۲۰ تغییر کرد و تنها با رنگ قرمز باز طراحی شد که باعث شد گیرایی بیشتری داشته باشد.

نرم‌افزارهای ادوبی

تا به اینجای مقاله تا حدودی با محصولات ادوبی آشنا شدیم. در این بخش نرم‌افزارهای این شرکت را به‌صورت فهرست‌وار را در هشت دسته نرم‌افزارهای طراحی گرافیکی، نرم‌افزارهای طراحی وب، نرم‌افزارهای ویرایش ویدیو، ساخت انیمیشن و جلوه‌های تصویری، نرم‌افزارهای آموزش الکترونیک، نرم‌افزارهای سرور، نرم‌افزارهای ویرایش فایل‌های صوتی، نرم افزارهای تولید محتوا و نرم‌افزارهای متفرقه معرفی می‌کنیم

نرم‌افزارهای طراحی گرافیکی

• ادوبی فتوشاپ (Adobe Photoshop): نرم‌افزار ساخت تصاویر , ویرایش آن‌ها به‌صورت تعاملی
• ادوبی فتوشاپ المنتس (Adobe Photoshop Elements): نرم‌افزار ویرایش تصویر برای عکاسان، ویراستاران تصویر و افرادی که برای سرگرمی تصویر ویرایش می‌کند این نرم‌افزار ساختاری شبیه به فتوشاپ دارد؛ اما ویژگی‌های آن کمتر و ساده‌تر هستند.
• ادوبی ایلاستریتور (Adobe Illustrator): نرم‌افزار ویرایش تصاویر برداری
• ادوبی فریم میکر (Adobe FrameMaker): نرم‌افزار پردازنده اسناد که توسط شرکت «فریم تکنولوژی» (Frame Technology Corp) ایجاد و برای نوشتن ویرایش اسناد حجیم و پیچیده مثل اسناد دارای ساختار طراحی شده است.
• ادوبی ایندیزاین (Adobe InDesign): نرم‌افزار طراحی صفحه دیجیتالی و طرح آن جهت ایجاد سند دیجیتالی و چاپ آن ایجاد طرح‌های گرافیکی جذاب و به اشتراک‌گذاری سریع نظرات و بازخوردها در فایل‌های PDF نیز با استفاده از این نرم افزار امکان‌پذیر است.
• ادوبی لایت‌روم (Adobe Lightroom) یا ادوبی فتوشاپ لایت‌روم (Adobe Photoshop Lightroom): نرم‌افزار ویرایشگر و پردازشگر تصویر قابل‌استفاده برای روتوش و سازمان‌دهی تصاویر
• ادوبی این‌کپی (Adobe InCopy): یک نرم‌افزار پردازشگر کلمه قابل‌استفاده برای انتشار مطالب چاپی ازجمله روزنامه‌ها و مجلات که امکان نگارش، ویرایش و طراحی اسناد را نیز فراهم می‌کند.
• ادوبی کالرز (Adobe Colors): یک پالت رنگ با تنوع بالا جهت ایجاد ترکیب‌های متفاوتی از رنگ‌ها
• ادوبی دایمنشن (Adobe Dimension): نرم‌افزار طراحی گرافیکی و رندرینگ سه‌بعدی
• ادوین سابستنس 3D استیجر (Adobe Substance 3D Stager): نرم‌افزار ترکیب مدل‌ها و عناصر مختلف با یکدیگر و نوردهی به آن‌ها در یک صحنه سه‌بعدی جهت ایجاد تصاویر مجازی با کیفیت خیره‌کننده
• ادوبی ارو (Adobe Aero): نرم‌افزار ایجاد و انتشار محتوای واقعیت افزوده
• ادوبی دایمنشن (Adobe Dimension): نرم‌افزار طراحی گرافیکی و رندرینگ سه‌بعدی
• ادوبی کپچر (Adobe Capture): نرم‌افزار ایجاد تم رنگی، تصویر یا بافت بر اساس هر نوع تصویر که تنها برای اندروید و iOS منتشر شده است.
• ادوبی دایمنشن (Adobe Dimension): نرم‌افزار طراحی‌شده برای افزودن مدل‌های سه‌بعدی به تصاویر دوبعدی برای واقعی‌تر کردن این تصاویر
• ادوبی فایرورک (Adobe Firework): یک ابزار طراحی گرافیکی برای طراحان وب

نرم‌افزارهای طراحی وب

• ادوبی دریمور (Adobe Dreamweaver): نرم‌افزار ایجاد و انتشار صفحات وب در محیط‌های مختلف با استفاده از زبان‌های برنامه‌نویسی CSS ،HTML، جاوا اسکریپت و... که توسط طیف وسیعی از توسعه‌دهندگان وب، از مبتدی تا حرفه‌ای استفاده می‌شود.
• ادوبی فلش (Adobe Flash): نرم‌افزاری چندرسانه‌ای برای ایجاد انیمیشن و اپلیکیشن‌های وب، اپلیکیشن‌های دسکتاپ، اپلیکیشن‌های موبایل، بازی‌های موبایل و ویدیو پلیرهای قابل امبد در مرورگرها
• ادوبی پورتفولو (Adobe Portfolio): نرم‌افزاری با رابط کاربری ساده جهت ایجاد وب‌سایت در مدت کوتاه
• آپاچی فلکس (Apache Flex): کیت توسعه نرم‌افزار برای توسعه و به‌کارگیری اپلیکیشن‌های وب غنی برای پلتفرم‌های مختلف بر اساس پلتفرم فلش
• ادوبی اکسپرینس منیجر (Adobe Experience Manager): نرم‌افزار ایجاد وب‌سایت‌ها، اپلیکیشن‌های موبایل و فرم‌های دیجیتالی. مشتریان می‌توانند فرم‌های دیجیتالی تهیه‌شده توسط این نرم‌افزار را به‌راحتی تکمیل و امضای دیجیتالی خود را با امنیت بالا در آن ثبت کنند
• ادوبی ایکس‌.دی (Adobe XD): نرم‌افزاری برای ایجاد طرح صفحات وب، نمونه‌های اولیه، طراحی نحوه نمایش عناصر مختلف برای ایجاد صفحات وب، اپلیکیشن‌های موبایل و موارد این‌چنینی
• ادوبی روبروهلپ (Adobe RoboHelp): نرم‌افزار ساخت و مدیریت صفحات وب طراحی‌شده برای کمک به کاربران و ارائه اطلاعات لازم به آن‌ها در زمینه‌های مختلف (Help pages)

نرم‌افزارهای ویرایش ویدیو، ساخت انیمیشن و جلوه‌های بصری

• ادوبی پریمیر المنتس (Adobe Premiere Elements): نرم‌افزار ویرایش ویدیو که نسخه ساده‌تر ادوبی پریمیر پرو (Adobe Premiere Pro) محسوب می‌شود و برای کاربران مبتدی و تازه‌کار طراحی شده است.
• ادوبی اسپارک ویدیو (Adobe Spark Video): نرم‌افزار داستان‌سرایی تصویری با آیپد و آیفون که برای ترکیب عناصر گرافیکی متحرک، تصویر، موسیقی، متن و ایجاد انیمیشن‌هایی کوتاه با محوریت داستان‌سرایی قابل‌استفاده است
• ادوبی پریمیر پرو (Adobe Premiere Pro): نرم‌افزار ویرایش ویدیو بر پایه تایم‌لاین (ترکیبی از وقایع بر اساس زمان رخداد آن‌ها)
• ادوبی افتر افکتز (Adobe After Effects): نرم‌افزار طراحی جلوه‌های بصری، گرافیک متحرک و ترکیب چند تصویر برای ایجاد یک تصویر که در مرحله پس‌تولید ساخت فیلم، بازی و برنامه‌های تلویزیونی قابل‌استفاده است. استفاده از این نرم‌افزار برای ترکیب تصاویر ویدیوها و پویانمایی نیز امکان‌پذیر است.
• ادوبی پریلود (Adobe Prelude): نرم‌افزار پویانمایی شخصیت برای کنترل عناصر دوبعدی و ویرایش ویدیو
• ادوبی انیمیت (Adobe Animate): نرم‌افزار ساخت انیمیشن و طراحی گرافیک‌های برداری و انیمیشن برای سریال‌های تلویزیونی و همچنین ساخت انیمیشن آنلاین، وب‌سایت و اپلیکیشن‌های وب غنی
• ادوبی پریمیر راش (Adube Rush): اپلیکیشن رایگان ویرایش ویدیو برای پلتفرم‌های دسکتاپ و موبایل
• ادوبی مدیا انکودر (Adobe Media-Encoder): ادوبی مدیا انکودر (Adobe Media-Encoder) نرم‌افزار طراحی‌شده برای انجام پردازش‌های مرتبط با رندر کردن ویدیوهای تهیه‌شده در پریمیر پرو یا افتر افکتز مثل فشرده‌سازی ویدیو ها، تبدیل فرمت آن‌ها و تغییر رزولوشن آن‌ها
• ادوبی میکسامو (Adobe Mixamo): نرم‌افزار ایجاد شخصیت‌های سه‌بعدی و انیمیشن‌ها و همچنین جان‌بخشی به شخصیت های طراحی‌شده
• ادوبی اسپیدگرید (Adobe Speedgrade): نرم‌افزار تصحیح رنگ ویدیوها

نرم‌افزارهای آموزش مجازی

• ادوبی کپتیویت (Adobe Captivate): نرم‌افزار قابل‌استفاده برای ایجاد محتوای آموزشی جهتآموزش مجازی در حوزه‌های آموزش ساخت دموی نرم‌افزار، شبیه‌سازی نرم‌افزار، بررسی میزان دانش افراد با به چالش کشیدن آن‌ها و واداشتن آن‌ها به تصمیم‌گیری و نشان دادن واکنش، طراحی کوئیزهای دیجیتالی در وب و فرمت HTML
• ادوبی کانکت (Adobe Connect): نرم‌افزاری برای آموزش از راه دور، برگزاری وب کنفرانس، ارائه مطلب و دسترسی به کامپیوتر از راه دور و همکاری‌های از راه با استفاده از این روش

نرم‌افزارهای سرور

• ادوبی فیوژن کلد (Fusion Cold): نرم‌افزار محاسباتی تجاری برای توسعه سریع اپلیکیشن‌های وب
• ادوبی کانتنت سرور (Adobe Content Server): نرم‌افزاری جهت افزودن قابلیت مدیریت حقوق دیجیتال به کتاب‌های الکترونیکی و توزیع کتاب‌های الکترونیکی با فرمت PDF و EPUB و محافظت از آن‌ها از طریق «ادوبی دیجیتال ادیشنز» (Adobe Digital Editions)، نرم‌افزار طراحی‌شده برای مطالعه کتاب‌های الکترونیکی
• ادوبی جی.ران (Adobe J.run): یک سرور کاربردی

نرم‌افزارهای ویرایش صوتی

• ادوبی آدیشن (Adobe Audition): نرم‌افزار ویرایش صوتی با قابلیت تفکیک اصوات و قرار دادن آن‌ها در کانال‌های مختلف

نرم‌افزارهای پلیر

• ادوبی فلش پلیر (Adobe Flash Player): نرم‌افزاری جهت مشاهده محتوای چندرسانه‌ای، اجرای اپلیکیشن‌های اینترنتی غنی وب و استریم کردن صوت و تصویر روی پلتفرم فلش

نرم افزارهای ایجاد محتوا

• اکسپرس (Express) اپلیکیشنی جهت انتشار پست‌ها و استوری‌های اجتماعی، تبلیغات، بنرها، لوگو تراکت تنها در عرض چند دقیقه
• ادوبی دی‌سی (Adobe DC): اپلیکیشنی برای نمایش، چاپ، علامت‌گذاری، به‌اشتراک‌گذاری و حاشیه‌نویسی فایل‌های PDF
• ادوبی فونت (Adobe Fonts): مجموعه‌ای از فونت‌ها جهت استفاده در صفحات وب و اسناد دیجیتالی
• ادوبی پرزنتر ویدیو اکسپرس (Adobe Presenter Video Express): نرم‌افزار ضبط فیلم از نمایشگر کامپیوتر و ویرایش ویدیو
• بیهنس (Behance) شبکه‌ای اجتماعی متعلق به ادوبی است که با هدف نمایش و کشف آثار خلاقانه هنری در زمینه‌های مختلف ایجاد شده است و یکی از محبوب‌ترین پلتفرم‌ها برای نمایش و به اشتراک‌گذاری چنین آثاری در فضای وب محسوب می‌شود.
• ادوبی آکروبات دی‌.سی (َAdobe acrobat DC): نرم‌افزار ذخیره‌سازی و به‌اشتراک‌گذاری فایل‌های PDF در فضای ابری و کنترل آن‌ها از راه دور
• ادوبی آکروبات ریدر (Adobe Acrobat-reader): نرم افزار مشاهده ، چاپ و علامت‌گذاری تمام انواع اسناد پی‌دی‌اف
• ادوبی آکروبات پرو (Adobe Acrobat-Pro): نرم افزار ایجاد، ویرایش و مدیریت اسناد پی‌دی‌اف
• ادوبی اسکن (Adobe Scan): نرم افزار تبدیل متون دست‌نویس یا چاپی اسکن‌شده به فایل پی‌دی‌اف
• ادوبی تایپ (Adobe Type): مجموعه‌ای از فونت‌های مختلف

نرم‌افزارهای متفرقه

• ادوبی استوک (Adobe Stock): نرم‌افزار طراحی‌شده برای خرید تصاویر، ویدیو ها و مدل های سه بعدی آرشیوی
• ادوبی فرسکو (Adobe Fresco): اپلیکیشن هنرهای دیجیتالی برای آیفون و آیپد

اتفاقات بد و شکست‌های تاریخچه ادوبی

این شرکت در طول تاریخ خود با مشکلات و شکست‌هایی نیز مواجه شده است که مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر هستند:

سرقت اطلاعات میلیون‌ها کاربر در سال ۲۰۱۳

در سال ۲۰۱۳ ادوبی خبر سرقت اطلاعات شخصی و حساس ۲.۹ میلیون کاربر شامل اطلاعات رمزگذاری‌شده کارت‌ها به دلیل وجود یک نقص امنیتی را اعلام کرد مدتی بعد شرکت پذیرفت که وجود یک نقض امنیتی بزرگ باعث شده هکرها به اطلاعات هویتی و رمزهای عبور رمزگذاری‌شده بیش از ۳۸ میلیون کاربر ادوبی کریتیو کلود دسترسی پیدا کنند.

به دنبال این اتفاق یک شرکت امنیتی ادوبی را به دلیل عدم به‌کارگیری بهترین روش‌ها برای محافظت از رمزهای عبور کاربران مقصر دانست. مسئولان یک شرکت امنیتی دیگر نیز معتقد بودند روش مورداستفاده توسط ادوبی برای رمزگذاری داده‌ها، روش ضعیفی است و به دلیل استفاده از این روش هکرها می‌توانند با تلاشی اندک به حجم گسترده‌ای از اطلاعات دست پیدا کنند.

در کل هکرها حفره‌های امنیتی زیادی را در نرم‌افزارهای ادوبی ازجمله ادوبی ریدر کشف کرده‌اند. این حفره‌ها می‌توانند دسترسی هکرها به کامپیوتر کاربران و تحت کنترل گرفتن این دستگاه‌ها را برای آن‌ها امکان‌پذیر کند.

این موضوع باعث مطرح‌شدن انتقادات بسیار زیادی در مورد شرکت شده است. مدتی پیش پژوهشگران امنیتی و آزمایشگاه امنیتی مطرح «کسپرسی لب» (Kaspersy Lab) با انتشار گزارشی اعلام کردند تاکنون ۱۰ حفره امنیتی در نرم‌افزارهای ادوبی کشف شده است.

در ضمن ادوبی به جاسوسی از کاربرانش از طریق مجموعه نرم‌افزار کریتیو سوئیت و دسترسی به اطلاعات کاربران و ارسال این اطلاعات به شرکت آمنیچر نیز متهم شده است. کاربران این مجموعه نرم‌افزار به این اقدام ادوبی پی بردند و ادوبی در واکنش به این رسوایی تنها پذیرفت که راهکارهای امنیتی این شرکت در سطح مناسبی نیست و از این پس برای رفع این مشکل تلاش خواهد کرد!

مدتی بعد در فتوشاپ CS5 نیز یک نقص امنیتی یافت شد که ادوبی آن را برطرف نکرد! کاربرانی که متمایل به رفع این نقص امنیتی و دریافت آپدیت امنیتی جدید این نرم‌افزار بودند، به‌ناچار باید هزینه آن را پرداخت می‌کردند! سوءآستفاده ادوبی از ترس‌افزار برای ترساندن کاربران و تحمیل ذهنی لزوم استفاده از ابزارهای برطرف‌کننده مشکلات سیستم (repairs) که استفاده از آن‌ها ضرورتی نداشت، یکی دیگر از اقدامات غیراخلاقی ادوبی است.

درخواست هزینه لغو اشتراک بسیار زیاد از یک کاربر در سال ۲۰۲۱

در سال ۲۰۲۱ یکی از کاربران سرویس ادوبی کریتیو کلود با انتشار توییتی اذعان کرد پس از ثبت درخواست لغو اشتراک این سرویس، متوجه شده ۲۹۱.۴۵ دلار هزینه لغو اشتراک برای او منظور شده است! مدتی بعد تعدادی از کاربران دیگر نیز گزارش کردند که چنین هزینه سنگینی به آن‌ها نیز تحمیل شده است. این رویکرد ادوبی باعث سرازیر شدن سیلی از انتقادات به سمت این شرکت شد و بسیاری از افراد این کار شرکت را نوعی اخاذی می‌دانند.

انحصارطلبی

ادوبی به دنبال کردن رویکرد انحصارطلبانه نیز متهم شده است. این شرکت با خرید شرکت آلدوس کورپ، که نرم‌افزار «فری‌هند» (FreeHand)، نرم‌افزار رقیب ادوبی ایلاستریتور را می فروخت، به‌صراحت نشان داد که واقعاً چنین رویکردی را دنبال می‌کند.

پس از اینکه ادوبی آلدوس کورپ را خرید و این شرکت را از آن خود کرد، کمیسیون فدرال تجارت به این موضوع ورود کرد و ادوبی را به فروش فری‌هند به شرکت دیگری به نام «آلتسیس» (Altsys)، وادار و آن را از خرید مجدد این نرم‌افزار و سایر نرم‌افزارهای مشابه تا ۱۰ سال آینده منع کرد؛ البته آلتسیس مدتی بعد توسط شرکت ماکرومدیا خریداری شد و ادوبی هم با خرید شرکت ماکرومدیا در سال ۲۰۰۵ و متوقف کردن توسعه فری‌هند در سال ۲۰۰۷ که منجر به منسوخ شدن آن شد، به‌سادگی مجازات خود را زیر پا گذاشت و به این صورت ایلاستریتور به تنها نرم‌افزار طراحی گرافیک برداری برای کاربران سیستم‌عامل مکینتاش تبدیل شد.

در سال ۲۰۱۱ عده‌ای از طراحان که از فری‌هند استفاده می‌کردند، با تنظیم یک شکوائیه مدنی ضد انحصار در مورد زیر پا گذاشتن مجازات تعیین‌شده از سوی کمیسیون فدرال تجارت توسط ادوبی، به دادگاه ناحیه ایالات متحده آمریکا شکایت کردند؛ اما شرکت هیچ پاسخی برای این شکایت ارائه نکرد و درنهایت پرونده بسته شد.

پس از این اتفاق عده‌ای از افراد در سال ۲۰۱۱ برای حمایت از نرم‌افزار فری‌هند جامعه‌ای تحت عنوان جامعه فری‌هند (FreeHand community) تشکیل دادند و درخواست کردند اگر ادوبی خود نمی‌تواند این نرم‌افزار را آپدیت کند، آن را در اختیار جامعه متن‌باز قرار دهد.

لازم به ذکر است که یک سال قبل از ارائه این درخواست، یعنی در سال ۲۰۱۰ ادوبی در یک صفحه وب مختص فری‌هند که خود آن را ایجاد کرده بود، کاربران وفادار به این نرم‌افزار را به روی آوردن به سمت استفاده از ایلاستریتور تشویق و اذعان کرد کاربران سیستم‌عامل‌های ویندوز XP و ویستا و کامپیوترهای مک دارای پردازنده اینتل. نیز می‌توانند از این نرم‌افزار استفاده کنند. سرانجام در سال ۲۰۱۶ فعالیت صفحه اختصاصی فری‌هند کامل متوقف شد و از آن زمان مراجعان به این صفحه به صفحه ایلاستریتور هدایت می‌شوند.

شکست سخت ادوبی فلش در ۲۰۲۱

انحطاط و زوال ادوبی فلش در سال ۲۰۱۰، چند سال پس از انتشار آن در سال ۱۹۹۶ با انتشار گزارشاتی در مورد آسیب‌پذیری آن در برابر هک و حملات سایبری آغاز شد. در ضمن در همان سال استفاده از آن در آیفون ها و آیپد ها متوقف شد و استیو جابز با انتشار توضیح‌نامه‌ای اعلام کرد این دستگاه ها از این پس از فلش پشتیبانی نخواهند کرد.

در سال ۲۰۱۱ خود ادوبی استفاده از HTML 5 به جای فلش در تمام دستگاه های موبایل را آغاز و یک سال بعد اعلام کرد نسخه ۴.۱ اندروید دیگر از فلش پشتیبانی نخواهد کرد. در سال ۲۰۱۵ فایرفاکس اعلام کرد که این ابزار در حالت پیش‌فرض در مرورگر این شرکت مسدود است. سرانجام در سال ۲۰۲۱ فلش به پایان راه خود رسید

ادوبی در سال ۲۰۲۱ با انتشار خبری اعلام کرد قصد دارد از این پس محتوای فلش را مسدود کند و حتی از مدتی قبل کدهایی را برای جلوگیری از اجرای فلش در پلاگین مرورگر ایجاد کرد. این شرکت حتی به تمام کاربران توصیه اکید کرد برای محافظت از سیستم‌شان فلش پلیر را حذف کنند؛ زیرا شرکت آپدیت امنیتی جدیدی برای این نرم افزار خود منتشر نکرده بود.

این ابزار در حال حاضر در مرورگرهای فایرفاکس، گوگل کروم و اج، به دلیل آسیب‌پذیر بودن و عدم برخورداری از امنیت لازم، به‌صورت خودکار مسدود می‌شود اکنون زبان نشانه‌گذاری HTML 5 در مرورگرهای محبوب گوگل کروم، فایرفاکس و اج، به منظور ایجاد ساختار برای صفحات وب و نمایش محتوا در فضای مجازی جایگزین فلش شده است.

سؤالات متداول در مورد تاریخچه ادوبی