بررسی تاثیر قطع اینترنت و فیلترینگ بر کسب‌وکارهای آنلاین: «می‌خواهیم زنده بمانیم»

یک ماه از فیلتر اینستاگرام و واتس‌اپ، اختلال و قطعی اینترنت گذشته و هیچکس درباره ادامه یا پایان وضعیت فعلی پاسخگو نیست. مدیران کسب‌وکارهای آنلاین در گفتگو با دیجیاتو از آسیب محدودیت‌های اخیر به فعالیتشان سخن گفتند و به نظر می‌رسد موج فیلترینگ، سونامی تعدیل و یا حتی تعطیلی استارتاپ‌های کوچک و متوسط را به همراه خواهد داشت.

عصر 30 شهریورماه بود که کابوس یک سال اخیر فضای مجازی سرانجام رخ داد و دو پلتفرم پرطرفدار اینستاگرام و واتس‌اپ فیلتر شدند. اگرچه پلتفرم‌های متعدد دیگری نیز یکی پس از دیگری فیلتر شدند اما در حال حاضر این دو پلتفرم محبوب در کنار برخی پلتفرم‌های دیگر همچنان فیلتر باقی مانده‌اند.

به گواه آمارهای رسمی، اختلالات اخیر اینترنت و مسدودسازی‌ها بیش از 80هزار میلیارد تومان به کسب‌وکارها خسارت وارد کرده و ادامه آن می‌تواند کشور را با چالش بزرگ بیکاری رو به رو کند. این در حالی است که طی یک ماه گذشته حرف‌های متناقضی درباره ادامه این محدودیت‌ها زده شده و برخی مسئولان از جمله وزیر ارتباطات، شرط محالی برای رفع فیلتر اینستاگرام و واتس‌اپ گذاشته‌اند.

مدیران پلتفرم‌هایی چون زرین‌پال، پادرو، جریان، ایسمینار، آیتول، همراه کارت و بقراط در گفت‌وگو با دیجیاتو، اثرات مخرب ادامه این وضعیت را گوش‌زد کردند تا شاید با تغییر عقیده تصمیم‌گیران این اوضاع، شاهد اخذ تصمیمی به نفع همه مردم باشیم.

ریزش فروش کسب‌وکارها

«مصطفی امیری»، مدیرعامل زرین‌پال در گفت‌وگو با دیجیاتو اثرات منفی قطع اینترنت و فیلترینگ روی کسب‌وکارها را با آمار و ارقام تشریح کرد:

«در هفته‌های اخیر، فیلترینگ و اختلال اینترنت موجب کاهش تقریبا 40 درصدی تراکنش‌ها شده است. قطعی مقطعی سرویس پیامکی نیز تراکنش‌ها را تا 40 درصد کاهش داد که در مجموع به نسبت به ماه‌های پیشین ریزش 64 درصدی تراکنش‌ها را شاهد هستیم.»

او به اثرات مخرب اختلال اینترنت بر کسب‌وکارش اشاره کرد و گفت: «حکایت امروز ما، بدون شرح است. هفته‌های قبل حتی سرویس‌های ارسال ایمیل به بیرون از ایران مشکل داشته‌اند. سرویس‌هایی که از سرویس‌دهندگان ایرانی دریافت می‌کنیم برای لبه CDN دچار اختلال است؛ یعنی یک سری از پاپ‌سایت‌ها یک دفعه به اختلال می‌خورند و کند می‌شوند. حال چطور قرار است کیک اقتصاد دیجیتال شکل گیرد؟ امروز از زمانی که کارگروه اقتصاد دیجیتال شکل گرفته، اوضاع این حوزه در یک سرازیری قرار گرفته است.»

امیری باور دارد هر چقدر بیشتر به درد و دل‌هایی از جنس کسب‌وکاری پرداخته شود، احتمالا از بار موجود در جامعه نیز کاسته خواهد شد.

زنگ خطری که به صدا در آمده است

«پشوتن پورپزشک»، مدیرعامل و‌ بنیان‌گذار پادرو، پلتفرم هوشمند پرداخت و ارسال سفارش‌های اینترنتی، از افت 80 درصدی خبر داد و به دیجیاتو گفت:

«ما به واسطه سرویس پادروشاپ با فروشگاه‌های اینستاگرامی مستقیما در ارتباط بودیم؛ قاعدتا زمانی که آن‌ها امکان فعالیت نداشته باشند، فلسفه وجود کسب‌وکار ما نیز با مشکل مواجه می‌شود. طی یک ماه اخیر و با فیلترینگ اینستاگرام برخی روزها بسته به میزان اختلال اینترنت و عدم اتصال VPNها، مطلقا فروشی نداشتیم و به طور متوسط افت 80 درصدی در فاکتورهای مختلف تجربه کردیم.»

به گفته وی برخی کسب‌وکارهای خرد و فروشگاه‌های اینستاگرامی در این بازه زمانی فروششان صفر بوده که منجر به تعطیلی‌شان شده است.

پورپزشک در پاسخ به سوال دیجیاتو مبنی بر اینکه آیا طی این مدت دست به تعدیل هم زده‌اند یا خیر گفت: «فعلا چنین اقدامی را انجام ندادیم اما این تاب‌آوری برای همه دائمی نیست چرا که وقتی کسب‌وکاری آسیب ببیند و درآمد و هزینه با هم نخواند، درگیر اتقفاقات عجیب و غریبی می‌شود. شاید آن‌هایی که جذب سرمایه کرده‌اند با یک فاصله زمانی به مشکل بربخورند اما سرانجام همه را درگیر خواهد کرد. بایستی دید حاکمیت چه تصمیمی برای اینترنت و اینستاگرام خواهد گرفت.»

او در ادامه با اشاره به محصول دیگرشان با نام «پادروپین» که به فروشگاه‌های آنلاین خدمات لجستیکی ارائه می‌دهد، اظهار داشت این فروشگاه‌ها به واسطه اختلال اینترنت، فیلتر کانال تبلیغاتی مهم اینستاگرام، فیلتر مقطعی گوگل ادز و… نیز با کاهش سفارش 80 تا 90 درصدی رو به رو شده‌اند که حتی با بازگشت شرایط اینترنت به حالت عادی، به راحتی جبران نخواهد شد.

در صورت ادامه یافتن این وضعیت، چه آینده‌ای در انتظار اکوسیستم خواهد بود؟ پورپزشک ارزیابی آینده را با توجه به اینکه هیچ قاعده قابل پیش‌بینی وجود ندارد، کار سختی دانست و گفت: «معمولا منتظریم تا ببینیم چه تصمیمی برای ما می‌گیرند. آینده شفاف نبوده و مشخص نیست آیا قرار است اینستاگرام یا سایر سرویس‌ها برگردند یا خیر. این موضوعی آزاردهنده است و عملا هزینه تصمیم نگرفتن را پرداخت می‌کنیم. در حال حاضر هر مسئولی یک حرفی درباره ادامه فیلترینگ می‌زند که این سردرگمی آسیبش از همه چیز بیشتر است. اما می‌توان مطمئن بود اگر این شرایط ادامه یابد، از آذر ماه شاهد تعدیل قابل توجهی در اکوسیستم خواهیم بود.»

او باور دارد هر مجموعه‌ای به تناسب صدایی که دارد بایستی جنبه‌های اقتصادی شرایط فعلی را منعکس کند: «اکوسیستمی وجود دارد که آخرین پایه‌های امید را نگه داشته، وقتی اکوسیستم نوآوری درگیر ناامیدی می‌شود، یک زنگ خطر را به صدا در می‌آورد. بعضی با توجه به سهم اقتصاد دیجیتال از GDP آن را مهم نمی‌دانند اما از تاثیرگذاری اکوسیستم و پتانسیل رشدی که می‌تواند در اقتصاد ایجاد کند، عافل شده‌اند.»

تعدیل نیرو، بیکاری و دیگر هیچ

پلتفرم تبلیغات شبکه‌های اجتماعی «جریان» هفته گذشته گزارشی از آسیب فیلترینگ اینستاگرام به صنعت تبلیغات و کسب‌وکارها منتشر کرده بود که طبق آن، گردش مالی این حوزه در اینستاگرام با افت حدود به 300 میلیارد تومانی در یک ماه رو به رو شده بود. رقمی که به گفته «مجتبی ابوطالبی» مدیرعامل این شرکت با ادامه یافتن فیلترینگ این پلتفرم، همچنان بیشتر و بیشتر خواهد شد.

او با بیان اینکه فیلترینگ و قطعی اینترنت موجب شده تا فروش جریان به عنوان یک تسهیل‌گر تبلیغات در شبکه‌های اجتماعی به صفر برسد، اعتقاد دارد این محدودیت‌ها سه گروه را تحت تاثیر قرار داده است. نخست اکوسیستم استارتاپی و کسب‌وکارهای بزرگ که از اینستاگرام به عنوان یک کانال تبلیغاتی مهم بهره می‌بردند و اکنون با از دست دادن آن، افت فروش 50 تا 70 درصدی را تجربه می‌کنند: «این موضوع در کنار دیگر شرایط کشور، موجب شده تا کاهش فروش انفجاری رخ دهد و نتیجه نهایی آن نیز اقداماتی همچون تعدیل نیرو و بیکاری تعداد زیادی از آدم‌هاست؛ همچنین ضعف اکوسیستم را به دنبال خواهد داشت.»

اما ابوطالبی معتقد است گروه دوم یعنی کسب‌وکارهای کوچک، بیشترین ضربه را از فیلترینگ یک ماه اخیر خورده‌اند، او در این باره به دیجیاتو گفت:

«ما با کسب‌وکارهای کوچک بسیاری در ارتباط هستیم، کسب‌وکارهای خانگی که فقط روی اینستاگرام فروش داشته‌اند و در حال حاضر شرایط بدی را تجربه می‌کنند. آن‌ها امکان فروش محصولاتشان را ندارند و از سوی دیگر باید پاسخگوی چک، حقوق نیروها و… باشند.»

او در ادامه با اشاره به متخصصین شبکه‌های اجتماعی و اینستاگرام، آن‌ها را سومین گروهی می‌داند که از فیلتر اینستاگرام ضربه خورده‌اند. افرادی که در این روزها کمتر به آن‌ها پرداخته شده است: «با افزایش استقبال از اینستاگرام، کسب‌وکارها این پلتفرم را کانال تبلیغاتی مناسبی برای خود دانسته و طبیعتا نیاز به نیروی متخصص در حوزه سوشال مدیا افزایش یافت. همین نیز موجب شد تا افراد زیادی به سراغ این حوزه رفته و آموزش ببینند. اما این افراد اکنون و پس از چند سال فعالیت و تخصص، حوزه کاری خود را در معرض نابودی می‌بینند که بایستی به 4 سال قبل بازگشته و از صفر شروع کنند. در واقع در حال حذف یک موقعیت شغلی در کشور هستیم.»

مدیرعامل جریان با اشاره به افزایش افراد جویای کار در لینکدین و پلتفرم‌های کاریابی، این موج را ناشی از اتفاقات اخیر دانسته که شغل تعداد زیادی را تحت الشعاع قرار داده و طبیعتا اقتصادشان را با مشکل مواجه کرده است.

وی در پاسخ به سوال دیجیاتو مبنی بر اینکه در صورت ادامه دار شدن فیلترینگ چه آینده‌ای در انتظار کسب‌وکارها خواهد بود، اظهار داشت: 

«به جز تاثیرات مستقیمی همچون تعدیل که به آن اشاره شد، تاثیر غیرمستقیمی هم ایجاد شده که ادامه فعالیت بخش‌های مختلف دیجیتال مارکتینگ را با اما و اگر همراه ساخته است. کسب‌وکاری که طی چندسال گذشته سرمایه و زمان زیادی را برای رشد صفحه اینستاگرام خود به عنوان یک کانال فروش، صرف کرده است، امروز تمام تلاش‌ها و هزینه‌هایش را از دست رفته می‌بیند. همین را می‌توان به سایر فضای دیجیتال مارکتینگ مثل سئو، گوگل ادز و… تعمیم داد که شاید فردا روزی دیگر گوگل هم در دسترس نباشد. همین امر تبلیغات آنلاین را با ریسک و ابهامی رو به رو می‌سازد که هیچکس نتواند تصویر روشنی از آینده این صنعت ارائه کند.»

 ابوطالبی اعتقاد دارد افت فروش قابل توجه استارتاپ‌های بزرگ پس از فیلتر اینستاگرام و قطعی اینترنت، دید سرمایه‌گذاران به اکوسیستم استارتاپی را منفی کرده و می‌تواند ریسک ذاتی سرمایه‌گذاری در فضای استارتاپی را بالا ببرد. 

او در پایان ابراز امیدواری کرد تا شرایط تغییر کرده و تصمیمات به طوری گرفته شود تا کسب‌وکارها ضرر نکنند که در ادامه به ضرر نکردن مردم منجر خواهد شد: «تا به امروز تصمیماتی به ضرر کسب‌وکارها گرفته شده اما جلوی ضرر را هر وقت بگیرید، منفعت است. در حال حاضر اکوسیستم استارتاپی اثرگذاری مستقیمی روی زندگی مردم دارد و تصمیم درست به نفع کسب‌وکارها و همه مردم است.»

امیدی که ناامید شد

«کاوه رعدی»، مدیرعامل اپلیکیشن پرداخت همراه کارت نیز در گفتگو با دیجیاتو در پاسخ این پرسش که اختلالات اینترنتی تاثیر مستقیمی در کسب و کار آنها داشته می‌گوید که این مساله موجب کاهش در آمد آن‌ها شده است:

«بخش مهمی از درآمد ما که مرتبط با بسته‌های اینترنتی و شارژ موبایل است را راکد کرده است. در واقع مردم نمی‌توانند اینترنتی مصرف کنند که بخواهند به دنبال خرید بسته‌های جدید اینترنت باشند و این مساله رسما تبدیل به افت درآمد برای ما شده است و ما تقریبا 30 درصد کاهش فروش را در یک ماه اخیر تجربه کردیم. او تاکید کرد همچنین بخاطر شرایط ناامیدی که در جامعه حاکم شده، مدیریت ثروت مردم و پرداخت قبوض و… کاربران در این اپلیکیشن متفاوت شده و افراد کمتری سراغ این خدمات رفته است. »

به گفته رعدی، برای بسیاری از فروشگاه‌های اینستاگرامی از مکانیزم کارت به کارت استفاده می‌کردند و وقتی تجارت این کسب و کارها خوابیده است، رسما تعداد تراکنش‌های کارت به کارت در اپلیکیشن آن‌ها و سایر اپلیکیشن‌های مرتبط با این حوزه، بسیار کمتر شده است.

او می‌گوید آن‌ها هنوز به مساله تعدیل نیرو نزدیک نشدند و حتی به این مساله هم فکر نمی‌کنند اما درک می‌کند که بسیاری کسب و کارها با چنین بحرانی درگیر شده‌اند. رعدی تاکید دارد که فکر نکردن آنها به مساله تعدیل نیرو به این معنی نیست که چنین بحرانی به آنها نزدیک شده بلکه جنس آن متفاوت است: «واقعیت اینست که تامین سرمایه انسانی آنها بر اساس چشم‌اندازها بوده و زمانی که وضعیت نیروی انسانی و کسب و کار ایران به این شکل مبهم باشد؛ برنامه توسعه خود را باید متوقف کنیم. هرچند تلاش داریم این توقف‌ها منجر به تعدیل نیرو در شرکت نشود ولی قطعا در روند کاری شرکت تاثیر خواهد گذاشت.»

رعدی در پاسخ به این پرسش که تداوم این وضعیت چه تاثیری می‌تواند داشته باشد تاکید دارد که نطفه اکوسیستم استارتاپی با امید و نگاه به آینده و توسعه بسته شده و این اصل فقط در ایران نیست بلکه اساسا راه و روش کسب و کارهای نوآورانه و دانش بنیان چنین چیزی است: «وقتی این امید از جامعه اکوسیستم استارتاپی رفته باشد، نمی‌توان به آینده آن امیدوار بود.»

رعدی ادامه داد: «اکوسیستم استارتاپی در پارادایم آی‌تی و دیجیتال تعریف می‌شود و در حوزه صنایع سنتی نیست. اگر فضای دیجیتال کشور و زیرساخت آن محدودیت‌هایی برای اکوسیستم ایجاد کند، جدا از نابود کردن امید کاری کرده که زیرساخت‌ها برای آینده اکوسیستم استارتاپی نابود شود. وضعیت در حال حاضر اصلا وضعیت مناسبی نیست و باید دید آینده چطور خواهد شد.»

حاکمیت باید اینترنت را یک زیرساخت حیاتی بداند

«امیرحسین عبیری»، مدیرعامل آیتول نیز به دیجیاتو می‌گوید ضرر مالی و کاهش فروش ناشی از قطع اینترنت و فیلترینگ سهم کوچکی از آسیب‌هایی است که به کسب‌وکارها وارد می‌شود:

«از بین رفتن حال خوب در شرکت، ضربه به اعتماد و اینکه آدم‌ها دیگر از امکان استفاده از سرویس‌های مختلف در کسب‌وکارشان مطمئن نباشند، بخش اعظم آسیب‌های فیلترینگ را شامل می‌شود. ما طی یک ماه گذشته بیشتر از آنکه سرویس فروشمان مختل باشد، عملیات داخلی شرکتمان مثل ابزارهای ارتباطی داخل تیم‌ها یا ابزارهای طراحی و توسعه محصول با اختلال مواجه شده است.»

به اعتقاد وی تاثیر بر انگیزه افراد برای مهاجرت یکی دیگر از آسیب‌های قطعی اینترنت است که مساله‌ای بسیار جدی است و در اکوسیستم، افرادی که شاید کمتر به این موضوع فکر می‌کردند، اکنون مهاجرت را به صورت جدی دنبال می‌کنند.

عبیری با بیان اینکه اینترنت در دیدگاه حاکمیت بایستی همچون آب، برق و گاز باشد اظهار داشت فیلترینگ یک اثر مستقیم و یک اثر غیرمستقیم بر کسب‌وکارها دارد:  «اینکه ده‌ها هزار کسب‌وکار اینستاگرامی طی یک ماه گذشته از بین رفتند اثر مستقیم این موضوع است. اما آن‌ها یک کسب‌وکار بالادستی داشتند که کالاهای اولیه خود را از آن‌ها خرید می‌کردند و اکنون به فروش آن‌ها نیز ضربه وارد شده است.»

مدیرعامل آیتول اعتقاد دارد با شرایط موجود عدم اعتماد به آینده شکل گرفته و به طور مثال شرکت‌های تبلیغاتی و آنلاین، نیروهای شبکه‌های اجتماعی خود را تعدیل کرده و می‌کنند.

او با بیان اینکه شواهد نشان می‌دهد وضعیت فعلی کسب‌وکارها برای مسئولان اهمیت ندارد، گفت:

«حاکمیت بایستی بپذیرد که اینترنت ابزاری نیست که امروز وصل و فردا آن را قطع کند. باید آن را همچون آب و برق و گاز، حیاتی بداند؛ اگر این موضوع در قانون ما منعکس شود، احتمالا بسیاری از مشکلات حل خواهد شد.»

تغییر استراتژی استارتاپ‌ها برای زنده ماندن

«مانوئل اوهانجانیانس» بنیان‌گذار و مدیرعامل ایسمینار که مربی و مشاور استارتاپ‌ها نیز هست، باور دارد مهم‌ترین عاملی که طی یک ماه گذشته به کسب‌وکارهای آنلاین از جمله ایسمینار آسیب زده تنها اختلال و قطعی اینترنت بلکه شرایط کشور و جو حاکم بر فضای مجازی هم مزید بر علت شده است: «در حالی که کسب‌وکارهای فیزیکی در حال ادامه فعالیت خود هستند اما همه در فضای آنلاین خواستار توقف فعالیت کسب‌وکارهای اینترنتی هستند.»

او با بیان اینکه ایسمینار پلتفرمی است که برگزارکننده رویداد و شرکت‌کننده‌ها از آن استفاده می‌کنند اظهار داشت: 

«در حال حاضر برگزارکنندگان رویداد به دلیل اینکه حال جامعه خوب نیست و  دل و دماغ آموزش و مهارت آموزی ندارند و جو حاکم بر فضای مجازی این اجازه را نمی‌دهد فعالیتی آنلاین صورت گیرد، رویدادی را خواسته یا ناخواسته برگزار نمی‌کنند. ما در ایسمینار نیز سعی بر همراهی با مردم داشتیم و برخی که به دنبال برگزاری رویداد بودند را راهنمایی و به آن‌ها پیشنهاد کردیم در شرایط فعلی بهتر است ایونتی را برگزار نکنند زیرا هم وجهه منفی پیدا می‌کنند و هم بازخوردی نمی‌گیرند.»

اوهانجانیانس در ادامه اختلال اینترنت را مقصر بعدی آسیب به کسب‌وکارها دانست و به دیجیاتو گفت: «طی این مدت گاه اینترنت داخلی با مشکل مواجه می‌شد یا قطعی اینترنت به کسب‌وکارها آسیب می‌زد؛ البته ایسیمینار با توجه به اینکه سرورهایش در داخل کشور است از این موضوع زیاد متاثر نشد. اما برگزاری برخی رویدادهای بین‌المللی به مشکل خوردند.»

او همچنین باور داد فیلترینگ و اختلال اینترنت، بحث اطلاع‌رسانی و تبلیغات را نیز با مشکل مواجه کرده است و آن دست از افرادی هم که احیانا به دنبال برگزاری رویدادی بودند، با چالش جدی برای تبلیغات و اطلاع رسانی رو به رو بوده‌اند.

مدیرعامل ایسمینار در پاسخ به سوال دیجیاتو مبنی بر اینکه آیا در این مدت مجبور به تعدیل شده‌اند یا خیر، گفت:

«ما استارتاپی هستیم که از سال 1398 کارمان را به صورت جدی با جذب سرمایه آغاز کردیم. طبیعتا طی این فعالیت دو سه ساله، مجبور به هزینه کردن بودیم، درآمد هم به اندازه هزینه نبود و زیان انباشته زیادی داشتیم. این زیان یا بایستی با جذب سرمایه صفر شود یا با درآمد خودمان آن را جبران کنیم. سال 1401 سال بسیار خوبی بود و تا 60 درصد زیان انباشته را توانستیم پوشش دهیم؛ اما طی یک ماه اخیر درآمد ما عملا صفر شد و به 10 درصد متوسط درآمد سه ماهه اخیر رسیدیم. کاهش درآمد در کنار زیان انباشته موجود، هزینه‌هاو اینکه نمی‌توان افق روشن و مشخصی در این زمینه برای آینده متصور شد، ما را مجبور کرد برای بقای کسب‌وکارمان،به صورت رادیکالی هزینه‌ها را موقتا کاهش دهیم. متاسفانه تا جای ممکن بایستی کسب‌وکار را کوچک کرد تا شرایط به حالت عادی بازگردد، پس الان استراتژی فقط زنده ماندن است و مجبور شدیم بخشی از نیروی انسانی را تعدیل کنیم.»

وی تاکید دارد در آینده نزدیک و اگر حداقل تا 6 ماه دیگر این شرایط ادامه یابد، مجبور به تعطیلی کسب و کارشان خواهند شد چرا که شرایط بسیار بحرانی را تجربه می‌کنند: «شرایط بالاخص برای کسب‌وکارهای آنلاین و استارتاپ‌ها بسیار بحرانی است چرا که زیان انباشته و توسعه‌شان وابسته به جذب سرمایه‌گذار است. اما زمانی که برای بار دوم با قطع اینترنت رو به رو می‌شوید، سرمایه‌گذار دیگر دلیلی برای ریسک و سرمایه‌گذاری ندارد. از این پس اگر هم سرمایه‌گذاری صورت گیرد، دولتی یا وابسته به حکومت است که ریسک‌های خاص خود را دارد. به همین خاطر شرایط برای تامین مالی بسیار دشوارتر از قبل و تقریبا غیرممکن می‌شود.»

به گفته مدیرعامل ایسمینار، در این شرایط استارتاپ‌های کوچک و متوسط در معرض تعطیلی قرار گرفته و احتمالا تا سه ماه آینده بیشتر و تا شش ماه دیگر اکثریت را درگیر خواهد کرد؛ موضوعی که باعث می‌شود دیگر اکوسیستم جذابیت خود را از دست دهد: «در حال حاضر ریسک قطعی اینترنت وجود دارد و حال جامعه خوب نیست، فرصت جذب سرمایه نیز در آینده‌ای نزدیک محدود شده و همه این‌ها باعث می‌شود تا استارتاپ‌ها برای زنده ماندن یا به یک بازار بین‌اللمللی روی آورند یا مهاجرت کنند. ما نیز در ایسمینار به دنبال توسعه بازار بین‌اللملی‌مان هستیم و یک سری اقدامات جدی برای آن انجام داده‌ایم.

ما را به خیر شما امید نیست...

«مهرشاد تیموری»، مدیرعامل و هم‌بنیان‌گذار پلتفرم آنلاین سلامت بقراط اثرات قطعی اینترنت و فیلترینگ را در دو وجه فضای درآمدی مجموعه و حوزه سلامت دیجیتال ارزیابی کرده و به دیجیاتو گفت:

«شرایط اخیر موجب کاهش پاسخ‌گویی پزشکان شده و کاهش فروش 50 درصدی را برایمان به دنبال داشته است. اما از حیث تاثیر بر اکوسیستم سلامت دیجیتال نیز با توجه به اینکه پلتفرم ما در تمامی حوزه‌ها مثل مشاوره آنلاین، نسخه‌نویسی، تکمیل پرونده و… به پزشکان و بیماران سرویس می‌دهیم، گزارش دقیقی را در این زمینه ارائه کردیم. محدودیت‌های اینترنت تاثیر زیادی روی مشاوره آنلاین گذاشته است بالاخص پزشکان حوزه روانشناسی روان پزشکی که بیمارانی از خارج از کشور دارند با مشکلات جدی برای ارتباط با آن‌ها رو به رو شدند، اگرچه ما یک سری راهکارهایی در این زمینه ارائه کردیم تا بتوانیم این قضیه را تا حدودی جبران کنیم.»

طبق گزارش اخیر بقراط، کاهش 35 درصدی مشاوره متنی پزشکی آنلاین، افت 20 درصدی بارگذاری مدارک پزشکی و کاهش 6 درصدی نسخه تامین اجتماعی و 15.5درصدی بیمه سلامت از جمله اثرات منفی اختلال در اینترنت طی یک ماه اخیر است.

تیموری در ادامه به قطعی مقطعی سرویس‌های پیامکی و ضربات آن به کسب‌وکار تحت مدیریتش اشاره و عنوان کرد: «با توجه به اینکه برخی از بیماران به پیامک‌های یادآوری عادت کرده‌اند، در این مدت با قطعی پیش آمده، میزان کنسلی قرار مطب‌ها افزایش پیدا کرد. علاوه بر این شاهد مشکلاتی برای ورود کاربر به سایت نیز بودیم و بخش‌های مختلف دیگری را تحت تاثیر قرار داد.»

به گفته وی در بسیاری اوقات، کاربران درک درستی از اختلال‌های پیش‌آمده نداشته و فکر می‌کنند که پلتفرم با مشکل مواجه شده است؛ همین امر موجب وارد آمدن فشار بسیاری به بخش پشتیبانی و مرکز تماس پلتفرم بقراط شد.

هم‌بنیان‌گذار بقراط در پاسخ به سوال دیجیاتو مبنی بر اینکه ادامه این وضعیت چه آینده‌ای را برای کسب‌وکارها رقم خواهد زد، گفت: 

«معمول‌ترین اتفاقی که رخ خواهد داد، تعدیل نیرو خواهد بود که احتمالا بسیاری از شرکت‌ها به سراغ آن بروند. اما ما این کار را هیچ وقت نخواهیم کرد چرا که منابع انسانی شرکت‌مان به عنوان یکی از بزرگترین دارایی‌های ما است و تمام تلاشمان را می‌کنیم تا خانواده خود را از دست ندهیم. ما 5-6سال سابقه فعالیت داریم و به صورت بوت استرپ رشد کرده‌ایم و این روزها ضربه بزرگی به درآمدمان وارد شده است، اما سعی داریم از روش‌های مختلفی این ضررها را جبران کنیم، گرچه ادامه وضعیت فعلی طبیعتا شرایط خوبی را برای مان به دنبال نخواهد داشت.»

اما وضعیت موجود چه تاثیری بر انگیزه نیروی انسانی، به عنوان یکی از ارزنده‌ترین سرمایه‌های کسب‌وکارها و ایران، چقدر تاثیر گذاشته است؟ تیموری در پاسخ به این سوال اظهار داشت با توجه به وضعیت فعلی کشور، انگیزه نیروی انسانی تحت تاثیر قرار گرفته است که در صورت ادامه وضعیت فعلی و مشکلات اینترنت، احتمالا درآمد کسب‌وکارها کاهش و بالتبع حقوق نیروها را متاثر خواهد کرد که بر افت هر چه بیشتر انگیزه‌شان اثر می‌گذارد.

او در پاسخ به این سوال که مسئولان و وزارت ارتباطات چه قدم‌هایی می‌توانند برای حل مشکلات اخیر کسب‌وکارها بردارند، گفت: «در سالیان اخیر با کارهایی که انجام داده‌اند، انگیزه‌مان برای فعالیت را کاهش دادند از همین رو ترجیح می‌دهیم هیچ کار و حمایتی نکنند. تنها نیازهای ساده مثل اینترنت، سرویس پیامکی و… را در دسترس قرار دهند و ما خودمان، مشکلاتمان را حل می‌کنیم.»

---

تعدیل نیرو و تعطیلی کسب‌وکارهای آنلاین در صورت ادامه یافتن شرایط در آینده‌ای نه چندان دور، موضوعی است که مدیران استارتاپ‌ها متفق‌القول به آن باور دارند. گره‌ای که بر کار اقتصاد دیجیتال و فعالین این حوزه افتاده به راحتی و با دست قابل باز کردن است؛ به نظر می‌رسد بهتر است مسئولان با تصمیمی شجاعانه مانع از کورتر شدن گره شوند تا کار به باز کردن با دندان نرسد.