پیوند مغز استخوان توانست مرد آلمانی 53ساله را از سرطان و HIV نجات دهد

به‌تازگی یک مرد آلمانی ۵۳‌ساله مبتلا به HIV با دریافت درمان مبتنی بر سلول‌های بنیادی، توانسته است از بیماری خود رهایی پیدا کند. او سومین فردی محسوب می‌شود که به کمک روش درمانی مذکور می‌تواند این بیماری مهلک را شکست دهد.

آیا HIV کاملاً با درمان سلول‌های بنیادی از بین می‌رود؟

مرد آلمانی مورد‌ِبحث که از او با نام بیمار دوسلدورف (به‌دلیل محل زندگی‌اش) یاد می‌شود، در کنار بیمار برلین و لندن، سومین نفر دریافت‌کننده سلول‌های بنیادی یا یک جهش ژنتیکی خاص است که امکان درمان HIV را فراهم می‌سازد. شایان ذکر است که او به نوع ۱ ویروس HIV آلوده بوده؛ سویه‌ای که بیشتر در جهان شایع است و اغلب موارد ابتلا را به خود اختصاص می‌دهد. البته نوع ۲ این ویروس با عوارض و شدت بیماری‌زایی بیشتری همراه است؛ اما معمولاً ابتلا به آن در نواحی غربی آفریقا گزارش می‌شود.

ویروس HIV حتی پس از دریافت درمان ضدویروس (ART) در بدن باقی می‌ماند و داروهای ضدویروس معمولاً نقش کنترل‌کننده را برای این بیمار دارند. پیوند سلول‌های خون‌ساز آلوژنیک (HSCT) یا همان پیوند مغز استخوان، توانسته است مقادیر ویروس را در بدن بیماران به‌شدت کاهش دهد؛ مقادیری که معمولاً در داخل سلول‌های ایمنی به‌صورت خفته باقی می‌مانند و درصورت توقف مصرف داروهای ضدویروس، می‌توانند دوباره در خون تکثیر شوند. عبارت آلوژنیک در طی این درمان، نشان‌دهنده متفاوت‌بودن سلول‌ها از نظر ژنتیکی با سلول‌های گیرنده است و روی کسب آن‌ها از فرد دیگری تأکید دارد.

بیمار مذکور که در سال ۲۰۰۸ ابتلای خود را به HIV متوجه شده بود، با بیماری لوسمی حاد مغز استخوان هم دست‌وپنجه نرم می‌کرده است که یک سرطان خطرناک خون به‌ شمار می‌رود. او در سال ۲۰۱۱ دریافت داروهای HIV را آغاز کرد و در سال ۲۰۱۳ هم پیوند مغز استخوان برای درمان سرطان را تجربه نمود. سلول‌های بنیادی مورد استفاده در این درمان، دارای جهش خاصی در ژن CCR5 هستند؛ ژنی که سازنده محل چسبیدن ویروس به سلول‌های ایمنی است و جهش در آن می‌تواند از ورود ویروس به سلول جلوگیری به‌عمل آورد.

پایش وضعیت بیمار دوسلدورف برای سال‌های طولانی ادامه داشته و پس از ۱۰ سال همچنان سرکوب شدید فعالیت ویروسی در بدن او مشهود است. همچنین باید ذکر کرد که او ۴ سال است که دیگر داروهای ضدویروس را مصرف نمی‌کند و توانسته است از هر دو بیماری HIV و سرطان خون، بهبودی کامل را به‌دست آورد. پزشکان وی تأیید کرده‌اند که این روش درمانی می‌تواند فرایند تکثیر ویروس را متوقف کند و در بلندمدت، به کاهش چشمگیر ذخایر ویروسی در بدن ختم شود.