امروز در فضا: کلاستر 2 به فضا پرتاب شد

در 3 آوریل 1997، کمیته برنامه علمی آژانس فضایی اروپا پیشنهادی را برای ساخت و راه‌اندازی کلاستر 2 تصویب کرد.

پرتاب ناموفق کلاستر 2 در 1996

مأموریت کلاستر برای اولین‌بار در نوامبر 1982 پیشنهاد شد. این ایده به‌عنوان پیشنهادی برای مطالعه مناطق «مگنتوسفر» و «دم مغناطیسی» کره زمین در مدار قطبی توسعه یافت.

ایده کلاستر بعداً به مأموریت تبدیل شد و در سال 1996، فضاپیما آماده راه‌اندازی بود. پس از چندین تأخیر جزئی، آریان 5 در 4 ژوئن 1996 از کورو، گویان فرانسه بلند شد و محموله آن چهار ماهواره کلاستر بود.

متأسفانه، بارهای سنگین آیرودینامیکی منجر به شکست آن و راه‌اندازی سیستم تخریب خودکار شد.

برای بازیابی برخی از ابزارهای منحصربه‌فرد از این مأموریت، آژانس فضایی اروپا تصمیم به ساخت پنجمین ماهواره کلاستر (به‌نام ققنوس) گرفت.

این هواپیما مجهز به قطعات یدکی پرواز آزمایش‌ها و زیرسیستم‌های آماده‌‌شده‌ برای مأموریت کلاستر بود.

رسیدن‌ به مدار

مشخص شد که اهداف علمی مأموریت کلاستر با یک فضاپیما نمی‌تواند برآورده شود. بنابراین پیشنهادهایی برای بازسازی سه یا چهار فضاپیمای کلاستر در اندازه کامل در کنار فونیکس وجود داشت.

بنابراین مأموریت از چهار فضاپیمای یکسان تشکیل شد که در یک سازند چهار وجهی پرواز می‌کنند.

پس از بررسی اولیه، تصمیم گرفته شد که موشک سایوز بتواند آن را به فضا پرتاب کند. بااین‌حال، مدار بسیار غیرعادی نیاز به مرحله بالایی جدید داشت. دو پرواز در ژوئیه 2000 تکمیل شد.

اولین جفت ماهواره کلاستر توسط پرتابگر سایوز-فرگات از کیهان بایکونور قزاقستان پرتاب شد. جفت دوم هم یک ماه بعد به مدار رسید.

این چهار فضاپیما برای مطالعه ساختار مغناطیسی و مرزهای آن به شکل‌های چهار وجهی مختلف مانور می‌دهند. فاصله بین فضاپیماها قابل تغییر است و از حدود 4 تا 10,000 کیلومتر می‌توانند فاصله برقرار کنند.

پیشران برای انتقال به مدار عملیاتی و مانورهای تغییر فاصله و جداسازی فضاپیما تقریباً نیمی از وزن فضاپیما را تشکیل می‌داد.

چهار ماهواره تأثیر فعالیت خورشید بر محیط فضایی زمین را با پرواز در اطراف زمین مطالعه می‌کنند. برای اولین‌بار در تاریخ فضا، این مأموریت قادر به جمع‌آوری اطلاعات سه‌بعدی در مورد نحوه تعامل باد خورشیدی با مگنتوسفر و تأثیر بر فضای نزدیک زمین و جو آن ازجمله شفق‌ها بود.

در فوریه 2021، کلاستر 2، بیست سال موفقیت علمی در فضا را جشن گرفت. در مارس 2023 هم مأموریت آن تا سپتامبر 2024 تمدید شد.