کشف عجیب هابل: سیاهچاله‌ای که به پهلو کج شده است!

دانشمندان ناسا با کمک تلسکوپ فضایی هابل و رصدخانه پرتو X چاندرا، سیاهچاله‌ای را کشف کرده‌اند که ۹۰ درجه به پهلو چرخیده است. سیاهچاله مذکور در کهکشان NGC 5084 کشف شده که ۸۰ میلیون سال نوری از زمین فاصله دارد و در جهت غیرمنتظره‌ای نسبت به کهکشان اطراف خود دوران می‌کند.

براساس گزارش‌های منتشر شده، دانشمندان زمانی متوجه وجود این سیاهچاله شدند که دو ستون پلاسما را کشف کردند. یکی از این توده‌ها در بالا و پایین صفحه کهکشان امتداد دارد و دیگری در امتداد صفحه آن منتشر می‌شود. این دو ستون پلاسما با عبور از یکدیگر شکل حرف «X» را تولید می‌کنند. این یک ساختار کهکشانی عجیب است که ستاره شناسان تا به حال آن را مشاهده نکرده بودند.

کشف دو ستون پلاسما در طیف پرتو X یک پدیده استثنایی است. ترکیب این دو ستون با ساختار عجیب و طلیبی‌شکل آن‌ها و کج‌شدگی سیاهچاله، باعث می‌شود تا دانشمندان انتظار وقایع منحصربه‌فردی در تاریخ این سیاهچاله و کهکشان NGC 5084 داشته باشند.

آنها می‌گویند داده‌های تلسکوپ هابل حلقه‌ای گرد‌وغباری از مواد را در مرکز NGC 5084 نشان داده که به سمت خود در حال چرخش است. با توجه به این موضوع آنها می‌گویند یک سیاهچاله در مرکز این کهشکان کمین کرده که به‌طرز عجیبی با زاویه ۹۰ درجه به سمت کهکشان چرخیده و محور دوران آن با صفحه کهکشان موازی شده است.

در تصویر تلسکوپ هابل از این کهکشان، می‌توانیم دیسک غبار مرکزی آن را ببینیم که آن نیز زاویه‌ای ۹۰ درجه با صفحه کهکشان دارد. تحلیل‌های دانشمندان نشان می‌دهد که این دیسک در جهتی مشابه با سیاهچاله مرکزی کهکشان در حال چرخش است.

دلیل تغییر رفتار سیاهچاله

دانشمندان ناسا می‌گویند که دلیل رفتار متفاوت این سیاهچاله احتمالاً یک رویداد دراماتیک در تاریخ کهکشان NGC 5084 است. محتمل‌ترین علت نیز برخورد آن با کهشکان دیگری بیان شده است.

آنها تکنیک جدیدی برای تجزیه‌وتحلیل تصاویر گرفته شده توسط چاندرا توسعه داده‌اند که به اختصار SAUNAS نام دارد و میزان انتشار پرتو X با روشنایی کم توسط تلسکوپ فضایی ناسا را نشان می‌دهد. با کمک همین تکنیک آنها موفق به کشف ستون‌های پلاسما شبیه به حرف X شده‌اند.

این ستون‌های پلاسما ظاهری عجیب دارند. وقتی ستاره‌شناسان یک کهکشان بزرگ کشف می‌کنند، همواره انتظار دارند که پرتوهای X منتشرشده از آن یک توزیع یکنواخت داشته باشند. این توزیع یکنواخت منجر به ایجاد یک کره متشکل از نور انرژی بالا می‌شود. اما در کهکشان NGC 5084، پرتوهای X در دو ستون متقاطع متمرکز شده‌اند و خبری از یک کره یکنواخت نیست. این امر نشان می‌دهد که یک رویداد دراماتیک در تاریخ این کهکشان رخ داده است.

کشف این سیاهچاله به‌قدری برای دانشمندان عجیب بوده که آنها همچنین با کمک آرشیو تلسکوپ‌های دیگر و رصد دوباره توسط تلسکوپ‌های قدرتمند زمینی تلاش کرده‌اند آن را تایید کنند. به‌خصوص داده‌های رصدخانه آرایه میلیمتری بزرگ آتاکاما در شمال شیلی، با ۶۶ آنتن رادیویی، و داده‌های تلسکوپ هابل، یافته‌های رصدخانه چاندرا را تأیید می‌کردند و نشان می‌دادند که سیاهچاله مرکز این کهکشان زاویه عجیب و غیرعادی ۹۰ درجه‌ای با صفحه کهکشان دارد.

دانشمندان این کشف را به مشاهده یک صحنه جرم تشبیه کرده‌اند که در گذشته‌ای نزدیک رخ داده است و مجرم پس از این برخورد بزرگ از صحنه فرار کرده. در حال حاضر، مظنون اصلی، یک برخورد کهکشانی است که این رد عجیب پلاسما را از خود به جا گذاشته.

اما هنوز تحقیقات بیشتری باید صورت بگیرد تا دانشمندان بتوانند در مورد دلیل واقعی ساختار عجیب سیاهچاله NGC 5084 توضیح خود را ارائه کنند. نکته قابل توجه دیگر اینکه دانشمندان با کمک داده‌های آرشیو شده از سه دهه قبل در هابل موفق به این کشف شده‌اند. قدرت داده‌های آرشیوی هابل در اکتشافات جدید و منصر‌به‌فرد کمک زیادی می‌کند.