کمربند سیارکها: مقصد بعدی بلندپروازیهای امارات
بعد از مأموریت موفق به مریخ، سازمان فضایی امارات درحال برنامهریزی سفری به یکی از جالبترین اجرام میان مریخ و مشتری است.
در ادامه موفقیت فضاپیمای «امید» که همچنان درحال مدارگردی و مطالعه مریخ است، امارات متحده عربی اعلام کرده که برنامهای جاهطلبانه برای مأموریت بعدی خود دارد: سفری بزرگ به کمربند سیارکی.
«سارا الامیری» (Sarah al-Amiri)، رئیس سازمان فضایی امارات متحده عربی، گفته است: «مأموریت کمربند سیارکی چالشی بهمیزان کافی بود، علمی جذاب مرتبط با جامعه علمی و فرصتهایی خوب برای همکاری.»
فضاپیما که پیرو صحبتهای «شیخ محمد بن راشد آل مکتوم»، حاکم دبی و نخستوزیر امارات، MBR اکسپلورر نامیده شده است، قرار است در سال ۲۰۲۸ پرتاب شود. در فوریه ۲۰۳۰، فضاپیما به وستروالد (Westerwald)، سیارک ۲٫۳ کیلومتری، میرسد و با سرعت ۳۲٬۰۰۰ کیلومتر بر ساعت از آن عبور میکند تا از شش سیارک دیگر در کمربند سیارکی میان مریخ و مشتری دیدار نماید.
«حور المازمی» (Hoor al-Maazmi)، سرپرست علمی مأموریت میگوید: «ما نگاهی دقیقتر به سطح سیارک خواهیم انداخت و چگالی و ساختار درونی سیارک را خواهیم فهمید.»
هفتمین سیارک، عدالت (Justitia)، از همه جالبتر است. با عرض حدود ۵۴ کیلومتر، عدالت بسیار قرمز است – رنگی نامعمول برای یک سیارک.
این باعث شده دانشمندان سیارهای عقیده داشته باشند عدالت در جایی دیگر از منظومه شمسی تشکیل و سپس با تغییرات مداری سیارههای غولپیکر به درون منحرف شده و درنهایت سر از کمربند سیارکی درآورده است.
اگر این درست باشد، دیدار عدالت میتواند مطالعه حضوری یک شیء کمربند کویپر باشد؛ بدون نیاز به سفر تا دوردستهای منظومه شمسی.
قرار است MBR اکسپلورر در اکتبر ۲۰۳۴ با فاصلهای چندصد متری به عدالت بپیوندد و حداقل هفت ماه را با دوربینها و طیفسنجهای شناسایی ترکیب سیارک، ازجمله با توانایی تشخیص آب، به مطالعه آن بپردازد. باور بر این است که رنگ قرمز نشانهای از مولکولهای کربنمحوری هستند که از اجزای سازنده حیات به شمار میروند. فضاپیما همچنین فرودگری کوچکتر را آزاد میکند تا روی سطح عدالت بنشیند.
MBR اکسپلورر با جرم بیش از دو تُن از فضاپیمای امید امارات بزرگتر خواهد بود. در شش گذر ابتدایی از سیارکها، سرعت فضاپیما زیاد خواهد بود و نیاز به مسیریابی دقیقی است تا تضمین شود ابزارها بهسمت سیارکها نشانه رفتهاند.
«محسن العوضی» (Mohsen al-Awadhi)، مدیر برنامه مأموریت، میگوید: «پیچیدگیها انباشته میشوند.»
فضاپیما باید در یک دوره سههفتهای در مارس ۲۰۲۸ پرتاب شود تا بتواند تمام گذرهای برنامهریزیشده را اجرا کند. اگر نتواند آن موقع از زمین بلند شود، کل مأموریت باید از نو برنامهریزی شود؛ احتمالاً با مقاصد سیارکی جدید.
تا به امروز ناسا، آژانس فضایی اروپا، چین و سازمان فضایی ژاپن (JAXA) فضاپیماهایی رباتیک به را سیارکها فرستادهاند.
امارات متحده عربی از تازهواردان سفرهای فضایی است. دو دهه قبل، آنها حتی برنامه فضایی نداشتند.
امروز این کشور فعالیتی روزافزون در فضا دارد؛ بخشی از برنامه جهشی صنایع هایتک در این کشور بهمنظور آمادگی برای آیندهای که در آن نفت دیگر فراوانی سودمندی ندارد. این برنامه شامل فرستادن فضانوردانی به ایستگاه فضایی بینالمللی است و درحالحاضر یکی از آنها، «سلطان النیادی» (Sultan al-Neyadi)، در مدارزمین است.
در سال ۲۰۰۹، اولین ماهواره امارات، DubaiSat-1، به مدار رسید. این ماهواره در کره جنوبی ساخته شده بود، اما مهندسان اماراتی بهعنوان کارآموزانی در کارخانه ماهواره کار کردند. نُه سال بعد، مرکز فضایی محمد بن راشد در دبی بدون کمک خارجی KhalifaSat را ساخت؛ یک ماهواره دیدبانی زمین.
امارات برای مأموریت مریخ، اولین سفر خود به اعماق منظومه شمسی، از کمک خارجی بهره گرفت؛ از آزمایشگاه فیزیک اتمسفری و فضایی در دانشگاه کلرادو بولدر.
امید در تابستان ۲۰۲۰ پرتاب شد و هفت ماه بعد به مدار مریخ رسید. امید همچنان درحال مطالعه این است که چگونه وقایع آبوهوایی مانند طوفانهای غبار در اتمسفر پایینی بر نرخ فرار اتمسفر نازک مریخ به فضا تأثیر میگذارند. اخیراً این فضاپیما تصاویر باکیفیتی از دِیموس، قمر کوچکتر مریخ، گرفته است.
مقامات فضایی امارات ایدههای مختلف را برای مأموریت بعدی خود بررسی کردهاند. الامیری میگوید: «ما درواقع کل منظومه شمسی را از این دید که بعد از مأموریت مریخ امارات چه اتفاقی میافتد، میدیدیم.»
«پیت ویتنل» (Pete Withnell) که بهعنوان مدیر پروژه در مأموریت مریخ امارات نقش داشت، میگوید آزمایشگاه کلرادو مشارکتی حتی بیشتر در مأموریت سیارکی جدید خواهد داشت.
برخی از اماراتیها که بهعنوان شاگردان هوافضا در ساخت فضاپیمای امید شرکت داشتند، حالا در میان رهبران مأموریت سیارکی هستند. ازجمله آقای العوضی، مهندس نگهداری پیشین در هواپیمایی امارات که در مأموریت مریخ نقش مهندس ارشد سیستمها را بر عهده داشت.
آقای ویتنل میگوید که فضاپیمای جدید میتواند دوباره در کلرادو ساخته شود و از نقش دیگر سازمانها نیز نباید غافل ماند. سازمان فضایی ایتالیا یکی از ابزارهای طیفسنجی را مهیا میکند و کمپانی Malin Space Science Systems در سندیگو آمریکا درحال ساخت دو دوربین فضاپیما است.
اما اینبار چیزهای بیشتری در امارات ساخته میشوند. پنجاه درصد از پول مأموریت باید داخل کشور خرج شود.
آقای العوضی میگوید که این الزامی است که برای مأموریت مریخ نداشتند و این تفاوت بزرگی است.
سیارکهای متنوعی که MBR اکسپلورر خواهد دید، مقایسههای علمی مفیدی برای سیارکهای مشابهی فراهم میکنند که دیگر مأموریتها دیدهاند؛ مانند مأموریت لوسی ناسا در سال ۲۰۲۱.
«هال لویسون» (Hal Levison)، پژوهشگر ارشد مأموریت لوسی، درباره مأموریت اماراتی میگوید: «فکر میکنم مأموریت خوبی خواهد بود؛ چیزی منحصربهفرد را اضافه خواهد کرد که ناسا برای آن برنامهای ندارد.»
شاید دانشمندان سیارهای بتوانند بفهمند عدالت واقعاً مهمانی ناخواسته از منظومه شمسی بیرونی است یا نه. اما دیگر اجرامی که متعلق به کمربند کویپر دانسته میشوند و به داخل کشیده شدهاند، بیشتر خاکستری-قرمز هستند. او میگوید: «تفسیر این است که نزدیکی به خورشید مقداری از چیزهای قرمز را میسوزاند.»
بهاینترتیب، عدالت که بهاندازه جرمی در دوردستهای کمربند کویپر قرمز است، گویا برای مکان فعلی خود قرمزی زیادی دارد.
دکتر لویسون میگوید: «این معمایی برای ما فراهم میسازد.»
برای گفتگو با کاربران ثبت نام کنید یا وارد حساب کاربری خود شوید.