صادرات خودرو به روسیه ناکام ماند؛ سایپا بدون فروش بازار این کشور را ترک کرد

طی روزهای اخیر شاهد رونمایی از خودروهای روسی لادا در کشورمان بودیم که به‌صورت وارداتی در بازار ایران عرضه خواهند شد. پیش‌ازاین نیز خودروهای یواز در سروش دیزل مونتاژ شده بودند. در سوی دیگر، به‌نظر می‌رسد که خودروسازان ایرانی توفیق چندانی در صادرات خودرو به روسیه نداشته‌اند. براساس گزارش رسانه روسی گازتا، سایپا بازار این کشور را بدون فروش خودرو ترک کرده است.

از رؤیا تا واقعیت صادرات خودرو به روسیه

شهریورماه امسال، سایپا اعلام کرد که قصد ورود همه‌جانبه به بازار خودرو روسیه را دارد. مسئولان این شرکت در گفت‌وگوهای خبری خود اعلام کردند که این شرکت تصمیم دارد 120 هزار دستگاه خودرو به روسیه صادر کند. تنها دو ماه و نیم پس از انتشار این خبر، رسانه‌های روسی خبر داده‌اند که سایپا از حضور در بازار روسیه منصرف شده است.

براساس اعلام گازتا، توزیع‌کننده انحصاری شرکت خودروسازی ایرانی سایپا در روسیه به‌دلیل تغییر شرایط اقتصادی از عرضه محصولات این برند منصرف شده است. این شرکت بست موتورز (Best Motors LLC) نام دارد. «الکساندر استپانوف»، مدیرکل بست موتورز، در گفت‌وگو با خبرنگاران روسی از انحلال این شرکت خبر داد. به گفته آن‌ها، واردات خودروهای ایرانی به روسیه بسیار گران تمام می‌شود و فروش آن‌ها در روسیه توجیه اقتصادی ندارد. به گفته وی، بست موتورز متوجه شد که نمی‌تواند خودروهای سایپا را با قیمتی که از ابتدا پیش‌بینی شده بود به فروش برساند.

طی ماه مارس 2023، یعنی اوایل سال 1402، بست موتورز به مشتریان روسی وعده داده بود که به‌زودی شاهین، ساینا و کوییک را وارد می‌کند. در آن زمان قرار بود خودروهای سایپا با قیمتی بین یک الی 1.7 میلیون روبل (500 الی 900 میلیون تومان) به فروش برسند. در ماه آوریل نیز کاتالوگ و مشخصات فنی خودروهای ایرانی در دسترس مصرف‌کنندگان روس قرار گرفت اما فروش این خودروها هرگز آغاز نشد. افزایش نرخ دلار در بازار روسیه و همچنین افزایش هزینه‌های مربوط به واردات و انبارداری باعث شده است تا قیمت خودروهای ایرانی در روسیه از محدوده مشخص‌شده خارج شود.

کارشناسان اقتصادی از ابتدا این موضوع را می‌دانستند

برخلاف صحبت‌ها و وعده‌های خوش‌بینانه بست موتورز، کارشناسان اقتصادی روسیه از ابتدا شانس موفقیت اندکی را برای سایپا متصور بودند. به گفته آن‌ها، محصولات سایپا باید با خودروهای برند دولتی اتوواز رقابت می‌کردند. این خودروها درواقع همان محصولات لادا هستند که نسبت به خودروهای سایپا ارزان‌تر و گاهی مجهزترند. تیراژ تولید آن‌ها نیز بسیار بالاست، بنابراین دلیلی برای خرید محصولات سایپا وجود ندارد.

«سرگئی بورگازلیف»، مشاور مستقل صنعت خودرو، دراین‌باره می‌گوید: «خودروساز ایرانی برای حضور موفق در بازار روسیه، نیاز به سرمایه‌گذاری عظیمی داشت. همچنین باید سالانه 1500 الی دو هزار دستگاه خودرو را طی سال در بازار روسیه می‌فروخت تا مشتریان روسی با این برند آشنا شوند.»

از ابتدای سال 2023 میلادی، تنها ایران‌خودرو 100 دستگاه خودرو در روسیه فروخته و سایپا نیز حضور چشمگیری در بازار این کشور نداشته است. مشتریان روس خودروهای ایرانی را نمی‌شناسند و البته مشخص نیست که خودروهای ایرانی چه عملکردی در زمستان استخوان‌سوز روسیه به نمایش می‌گذارند.

البته خودروهای ایرانی شانس موفقیت را در بازار این کشور دارند. خودروسازان روسیه پس از تحریم بین‌المللی، توانایی چندانی برای ارائه خودروهای مقرون‌به‌صرفه همراه با سیستم کنترل پایداری و گیربکس اتوماتیک را ندارند. خودروهای چینی نیز بسیار گران‌قیمت هستند. خودروهای ایرانی می‌توانند فاصله بین خودروهای روسی و چینی را در بازار روسیه پر کنند، اما به‌نظر می‌رسد که تمایلی برای سرمایه‌گذاری گسترده در این بازار وجود ندارد.

تنها صادرات خودرو به روسیه متوقف نشده است

علاوه بر روسیه، توزیع‌کنندگان انحصاری خودروهای ایرانی در بلاروس نیز از عدم تمایل خودروسازان ایرانی به پیگیری مراحل قانونی خبر داده‌اند. شرکت بلاروسی Lucky Care تصمیم داشت تا خودروهای سایپا را به بازار این کشور عرضه کند. بااین‌حال، پروسه دریافت OTTS یا گواهی ورود خودرو به بلاروس تا سال 2024 به تعویق افتاده است.

«سرگئی واچینسکی»، مدیرکل Lucky Care، به خبرگزاری گازتا گفت: «ما برنامه‌ای برای ماندن خودروها در محل آزمایش به مدت شش ماه نداشتیم.». بااین‌حال، واچینسکی معتقد است که اسناد گواهی‌نامه به‌زودی تکمیل می‌شود و اولین دسته از خودروها به بلاروس می‌رسند. این شرکت حتی انتظار مونتاژ خودروهای سایپا در بلاروس را دارد؛ موضوعی که نیازمند تأیید مدیران ارشد سایپاست.