چرا ترجمه مقاله علمی را نباید به هوش مصنوعی سپرد؟

ترجمه مقاله علمی با هوش مصنوعی؟ وسوسه‌برانگیز و آسون!

اما آیا آسان و کم‌هزینه بودن آن، به اتفاقات و دردسرهای بعدی و رد مقاله می‌ارزد؟ آیا می‌توان به هوش مصنوعی برای ترجمه یک مقاله علمی کاملاً تخصصی اعتماد کرد؟ پاسخ کوتاه این است: نه، حداقل نه به‌تنهایی.

در این مطلب قرار است درباره این موضوع بیشتر صحبت کرده و بررسی کنیم که چرا نباید ترجمه مقاله علمی و متون با حساسیت بالا را به ربات‌های هوش‌مصنوعی سپرد!

درک ناقص از مفاهیم علمی و تخصصی

هوش مصنوعی ثابت کرده است که در ترجمه واژه‌ها و جملات مهارت دارد؛ اما وقتی پای مفاهیم تخصصی به میان می‌آید، باز هم ما را انگشت به دهان باقی خواهد گذاشت؟ نه!

واژه‌هایی مانند cell یا stress ممکن است در علوم مختلف معانی متفاوتی داشته باشند؛ یک مترجم انسانی با شناخت از زمینه علمی متن، معنای درست را انتخاب می‌کند، چون در این زمینه مطالعاتی داشته، تجربه کسب کرده و شناخت بهتری از این موضوع دارد.

اما AI ممکن است دچار اشتباه شود؛ حداقل در حال حاضر و علمی که در اختیار چنین ابزاری قرار گرفته، برای ترجمه کامل نمی‌توان به آن اعتماد کرد.

بی‌توجهی به بافت و هدف مقاله

لحن علمی نیازمند دقت، اختصار و وضوح است.

بسیاری از ترجمه‌های ماشینی، لحن مقاله را بیش از حد رسمی، غیرطبیعی یا حتی ناپیوسته می‌کنند و گاهی در حین مطالعه، خواننده به سادگی متوجه عدم وجود هماهنگی و انسجام آن می‌شود؛ این موضوع در داوری مقالات بین‌المللی می‌تواند منجر به رد مقاله شود؛ فرقی هم نمی‌کند که محتوای مقاله شما چقدر از نظر علمی باارزش است.

عدم توانایی در بازنویسی علمی و بهبود متن

یکی از وضایف مترجمان مقاله علمی، بازنویسی تخصصی و ویرایش است؛ همه مقالات به این اصلاحات نیاز ندارند اما در مواقعی، لازم است. این ویرایش و بازنویسی به این دلیل انجام می‌شود که زبان مقالات به چیزی که داوران بین‌المللی ترجیح می‌دهند نزدیک شود.

مترجمان حرفه‌ای می‌توانند ضمن وفاداری به متن اصلی، ساختار جملات را علمی‌تر و روان‌تر کنند؛ اما هوش مصنوعی در بازنویسی خلاقانه، همچنان ضعیف عمل می‌کند.

همانطور که پلتفرم ترجمه تخصصی ترنسیس نیز به این موضوع اشاره دارد:

برای ارائه کیفیت خوب ترجمه مقاله تخصصی ISI مترجم نه‌تنها باید به زبان مبدأ و مقصد مسلط باشد، بلکه باید مهارت نویسندگی بالایی داشته و ساختار مقاله تخصصی ISI را حفظ کنید.

عدم انطباق با استانداردهای نگارشی ژورنال‌ها

اگر درگیر نگارش مقاله علمی باشید، می‌دانید که هر مجله علمی قواعد خاصی برای ساختار جملات، نوع واژگان، سبک ارجاع‌دهی و حتی نگارش چکیده دارد.

مترجمان حرفه‌ای با تجربه کاری در زمینه ترجمه مقالات، کاملاً با این استانداردها آشنا هستند؛ اما هوش مصنوعی چنین ظرافت‌هایی را نادیده می‌گیرد و با عدم رعایت چند نکته، از قلب اصلی و درست خارج شود.

ضعف در ترجمه اصطلاحات چندمعنایی و عبارات پیچیده

فرقی نمی‌کند زبان فارسی باشد یا انگلیسی، در بحث ترجمه همیشه با عبارات چندمعنایی روبرو هستیم؛ اگر موضوع علمی هم باشد، حساسیت ماجرا بیشتر می‌شود.

بیاید یک مثال ساده را بررسی کنیم؛ عباراتی مثل significant difference یا case study در زبان علمی معانی مشخصی دارند، اگر هوش مصنوعی این عبارات را به‌صورت لفظی ترجمه کند، مفهوم مقاله دچار اختلال می‌شود.

انتخاب درست و دقیق کلمات، تنها از عهده مترجمی برمی‌آید که هم به زبان مقصد و هم به موضوع مقاله تسلط کامل داشته باشد.

هوش مصنوعی ابزار کمکی شماست، نه مترجم حرفه‌ای!

هوش مصنوعی می‌تواند در ترجمه متون عمومی یا کمک به درک کلی محتوا برای شما واقعا مفید و کاربردی باشد، اما وقتی صحبت از ترجمه تخصصی مقاله علمی باشد، خطر اشتباه بالا می‌رود و این اشتباه می‌تواند به از دست رفتن زحمات چند ماهه شما ختم شود!

اگر به فکر ارسال مقاله خود به مجلات بین‌المللی هستید، پیشنهاد می‌کنیم ترجمه آن را به دست مترجمین متخصص و حرفه‌ای که سابقه طولانی در این حوزه دارند بسپارید، مثل تیم باتجربه ترنسیس.

هوش مصنوعی می‌تواند نقش کمکی داشته باشد، اما نباید جای مترجم انسانی را بگیرد.