چرا با بالا رفتن سن خوابیدن سخت تر می شود؟

خوابیدن به ما کمک می کند تا رویا پردازی کنیم٬ مهارت های جدید یاد بگیریم و روحیه خود را بهبود بخشیم. اما هر چه بزرگ تر می شویم خواب راحت و عمیق برای ما دست نیافتنی تر می شود.

دانشمندان در این زمینه تحقیقات بسیاری انجام داده اند تا بفهمند چرا با افزایش سن خواب راحت از ما گریزان می شود. دلایل متعددی برای این مسئله تا به اکنون مشخص شده است که شامل تغییرات فعالیت های مغزی و از دست دادن برخی سلول های مخصوص مغز که به ما درباره زمان استراحت فرمان می دهند٬ مرتبط می گردند. مساله کمبود خواب٬ بدون توجه به این که چند سال داشته باشیم عواقب خطرناکی دارد.

در ادامه در مورد ساعت خواب با افزایش سن بیشتر می خوانیم.

خداحافظ خواب عمیق!

هرچه سن بالاتر می رود از ساعت خواب و کیفیت خواب ما کمتر می شود و تعداد دفعاتی که در طول شب بیدار می شویم به مراتب بیشتر می گردد. به همین ترتیب٬ مغز هم زمان کمتری در خواب عمیق به سر می برد. در ساعات خواب عمیق٬ امواج مغزی آرامش پیدا می کنند و با کم شدن زمان وضعیت یاد شده٬ این فرصت کمتر می شود.

یک جوان ۲۵ ساله در طول شب به کرات و با زمان های طولانی به این مرحله از خواب عمیق و آرامش مغزی در طول شب می رسد در حالیکه مغز یک فرد ۷۰ ساله به سرعت و دائم از خواب نیمه عمیق بیدار می شود و شاید فقط چند دقیقه در مرحله عمیق باقی بماند. این تراکنش بین خواب عمیق و بیداری با افزایش سن شدیدتر نیز می شود. به همین دلیل است که افراد عموما خواب خود را "سبک" تعبیر می کنند.

متاسفانه٬ این تغییرات روند خواب اثرات ناخوشایندی بر سلامتی و عملکرد مغزی دارند.

نداشتن استراحت و خواب کافی تاثیرات نامطلوبی بر روی حافظه ما دارد. وقتی ما در مرحله خواب عمیق هستیم٬ امواج به آرامش رسیده مغزی کمک می کنند تا اطلاعات حافظه کوتاه مدت به قشر زیرین پیشانی منتقل شوند، جایی که خاطرات طولانی مدت ذخیره  می گردند. نتیجه‌ی تحقیقات جدید نشان می دهد که اگر خواب کافی و عمیق نداشته باشیم اطلاعات حافظه کوتاه مدت به قسمت بلند مدت منتقل نشده و به زودی با اطلاعات جدید جابگزین می شوند و بدین ترتیب برای همیشه از بین می روند.

سلام خواب نیمروزی

در سال ۱۹۹۰، دانشمندان یک قسمت بسیار کوچک در موش ها پیدا کردند که مانند کلید خاموش و روشن برای خواب عمل می کرد. اوایل امسال٬ همان گروه تحقیقی دریافتند که مغز انسان نیز یک قسمت برای خواب دارد که با افزایش سن سلول های این قسمت از دست می روند.

بعد از کشف اولیه این موضوع٬ دانشمندان با بررسی دیتای جمع آوری شده از روند خواب ۱۰۰۰ فرد ۶۵ ساله که قبول کرده بودند خواب آنها تا آخر عمر تحت نظارت قرار بگیرد٬ دریافتند که  هرچه افراد سلول های بیشتری از این قسمت از مغزشان را از دست داده باشند خواب شکننده تری دارند. بیشتر بیدار می شوند و عمق خوابشان کم است. رابطه بین سلول ها و الگوی خواب بسیار ارزشمند بود: هر چه فرد سلول های کمتری داشته باشد٬ خواب شکننده تر است. و هر چه خواب کسی شکننده تر باشد حافظه اش ضعیف تر است.

راه حل بهبود سیکل نامناسب خواب چیست؟ خواب نیمروزی.

عموما٬ خواب نیمروزی امکان داشتن خواب عمیق را برای ما فراهم نمی کند اما به افزایش هوشیاری و کاهش استرس که ناشی از کمبود خواب هستند کمک می کند.

یک روند زندگی

شما به خاطر نمی آورید اما خانواده شما به خوبی به یاد دارند که از همان لحظه نوزادی که از بیمارستان به خانه آورده شده بودید٬ هرگز بیشتر از چند ساعت به خواب نمی رفتید.

اما٬ حتی با وجود این که نوزاد به دفعات از خواب بیدار می شود ساعت درونی شما به گونه ای تنظیم شده که در طول شبانه روز ۲۰ ساعت خواب باشید. به مرور زمان با جشن گرفتن ۴ سالگی مقدار خواب به ۱۲ ساعت تقلیل پیدا می کند و در نوجوانی زمان خوابتان ۹ ساعت می شود.

این روند کاهش ساعت خواب به مرور باعث می شود که در ۳۵ سالگی ۸ ساعت و در ۷۰ سالگی ۷ ساعت به خواب بروید و این در حالی است که عمق خواب نیز کمتر و کمتر می شود. تفاوت خواب فرد ۳۵ ساله و ۷۰ ساله در این است که شخص پیرتر زمان کمتری از مدت خوابش را در حالت خواب ممتد به سر می برد و هنگام بیداری تعادل کمتری دارا است.

کم شدن خواب فقط به دلیل افزایش سن نیست

در افراد مسن کم خوابی می تواند به دلیل اثرات جانبی افزایش سن نظیر اسپاسم ماهیچه ها٬ افسردگی٬ هیجان، مشکلات تنفسی مانند وقفه تنفسی در خواب٬ نیز باشد.

اگر افراد را فرض را بر این قرار ندهند که کم شدن خواب ناشی از اثرات افزایش سن است٬ این شرایط نامناسب خواب و کمبودش، راه حل هایی نیز دارند و قابل درمان هستند. برخی بیماری های مزمن مانند التهاب مفاصل نیز بر روی خواب اثرات نامطلوب دارند. پس مهم است که بدخوابی از چه ناشی می شود و آن را فقط با افزایش سن مرتبط ندانیم.