گام بعدی برای موزیلا چیست؟

اگر یک مورخ به تاریخ وب و اینترنت در طول ده یا بیست سال گذشته بنگرد و بخواهد در مورد آن صحبت کند قطعاً از مرورگر وب فایرفاکس به عنوان یکی از ۱۰ محصول با اهمیت مرتبط به آن نام خواهد برد. اما این روزها اوضاع در پیرامون این مرورگر چندان خوب نیست و وضعیتش در آینده ی پیش رو مبهم به نظر می رسد.

اوج موفقیت فایرفاکس بر می گردد به حوالی سال ۲۰۱۰، در آن زمان مرورگر یاد شده بیش از یک چهارم سهم بازار مرورگرها در اروپا و آمریکا را در تصاحب خود داشت. امروز ولی آمارهای مرتبط به استفاده از آن در اکثر مناطق جغرافیایی دچار افول شده اند (البته فایرفاکس هنوز محبوب ترین مرورگر در نزد کاربران آلمانی به حساب می آید) و سیر نزولی یکی از برترین محصولات کمپانی موزیلا به وضوح قابل رویت بوده و چندان نیازی به تحلیل های پیچیده و اساسی ندارد.

در ادامه با دیجیاتو همراه باشید.

مرورگر کروم درست زمانی وارد بازار گشت که به نظر می رسید توسعه ی فایرفاکس راکد شده است. در سال ۲۰۰۸ وقتی این محصول گوگل پا به بازار گذاشت کاربرانی که از کندی همیشگی فایرفاکس و تاخیر در اجرایش همواره گله مند بودند با ملاحظه ی سرعت آن به شدت متحیر می شدند(حتی نسخه های اولیه و بتای گوگل کروم نیز از این قاعده مستثنا نبودند).

کروم در مسیر خودش فراز و نشیب های بسیاری پیموده و فایرفاکس که می دانست اگر دیر بجنبد از قافله عقب می افتد سریعاً دست به کار شد و سعی کرد فاصله ی پیش آمده را جبران نماید. راستش را بخواهید موزیلا چندان هم بد عمل نکرد و امروزه حداقل از نظر سرعت می توان یکبار دیگر فایرفاکس را با کروم قیاس نمود و به نتیجه ای تقریباً برابر رسید. نکته در اینجاست موزیلا فقط یک لحظه از گوگل غفلت کرد و غول دنیای جستجو، همین یک فرصت را غنیمت شمرده و بهترین بهره ممکن را از آن گرفته است.

موزیلا فقط یک لحظه از گوگل غفلت کرد و غول دنیای جستجو، همین یک فرصت را غنیمت شمرده است.

در دنیای دسکتاپ اوضاع برای فایرفاکس به یقین جالب به نظر نمی رسد و وضعیت در مورد پلتفرم های موبایل هم خوب نیست. اپل در روزهای اولیه iOS اجازه نمی داد تا موتور سایر مرورگرهای وب بر روی پلتفرم موبایلش اجرا شود و منطقاً در آن زمان راه برای فایرفاکس و ورودش به این بازار ارزشمند بسته بود، اما با تغییر این سیاست نیز آنها هنوز واکنشی از خود نشان نداده اند و به نظر می آید کاملاً موضوع را به فراموشی سپرده اند.

از آن بدتر اینکه موزیلا در روزگاری که اندروید هر روز محبوب تر از قبل می شد بازهم دیر عمل کرد و با تاخیر بسیار زیادی محصولی مناسب برای پلتفرم موبایل گوگل ارائه نمود. پس از این اتفاقات این شرکت چندین سال تمرکزش را بر روی توسعه، تولید و انتشار پلتفرم موبایل خود معطوف کرد، تلاشی که در نهایت به عرضه ی چند تلفن هوشمند نه چندان محبوب در بازار کشورهای در حال توسعه ختم گردید. قسمت بد ماجرا در اینجاست که بازار نه چندان بزرگ کشورهای مورد اشاره هم اکنون با انبوهی از تلفن های ارزان قیمت اندرویدی اشباع شده است.

در حال حاضر وقتیکه از بسیاری از کاربران بپرسید چرا حاضر به استفاده از فایرفاکس نیستند در پاسخ شما می گویند: "به خاطر اینکه بسیار کند است."

از بسیاری جهات به نظر می آید فایرفاکس همواره در حال نبردی سهمگین بوده ولی هرگز اولین اصول پیروزی در جنگ را رعایت نکرده است. در حال حاضر وقتیکه از بسیاری کاربران بپرسید چرا حاضر به استفاده از فایرفاکس نیستند در پاسخ شما می گویند: "به خاطر اینکه بسیار کند است." و البته این مشکل سالهاست که برطرف گشته است. بر خلاف مایکروسافت که همواره سعی می کرد ضعف های مرورگرش را در لابه لای تبلیغات بپوشاند موزیلا به اندازه ی کافی بر روی بهبود یافتن مشکلات قبلی مرورگرش تبلیغ نمی کرد یا می توان گفت بودجه ی کافی برای اینکار را نداشت.

موزیلا این روزها با شریک جدیدی با نام یاهو همراه شده و قصد دارد به زودی خدمات جستجوی این شرکت را به قلب فایرفاکس بیاورد. هر چند برخی از زخم های کهنه یاهو در طول یکی دو سال اخیر التیام یافته اند ولی باید پذیرفت این شرکت قدرتمند ترین سرویس جستجوی حال حاضر بازار را در اختیار ندارد. این پیمان همکاری شاید تعداد بیشتری کاربر را روانه ی یاهو کند ولی در حال و روز کنونی موزیلا تاثیر مثبتی نخواهد داشت و ممکن است حتی شرایط را برایش بدتر نیز بکند، چون بسیاری از ما به گوگل اعتیاد پیدا کرده ایم و هیچکدام به دنبال مرورگری نیستیم که جستجوگر پیش فرضش یاهو است.

شاید موزیلا با آنچه در حال رخ دادن است مشکلی نداشته باشد، این شرکت یک بنیاد غیر انتفاعی به حساب می آید که آرمان بدل کردن وب به مکان و فضایی بهتر را دنبال می کند و بدون اغراق بسیاری از تکنولوژی های مدرن امروزی در سایت های مختلف که کار با آنها را جذاب تر و ساده تر کرده را مدیون موزیلا هستیم.

اما یک بنیاد غیر انتفاعی از کجا کسب درآمد می کند و چگونه اهمیت می یابد؟ پاسخ به این سئوال بسیار ساده است، چنین نهادی زمانی که سهم بزرگی از بازار را در اختیار داشته باشد و بتواند سایرین را قانع کند تا دنباله رو و استفاده کننده ی محصولات و تکنولوژی های او باشند قدرتمند است و درآمد کافی دارد. در غیر اینصورت هر روز تضعیف خواهد شد و رفته رفته دیگران آن را نادیده می گیرند.

اکنون و با تفاسیر یاد شده می توان گفت شاید زمان آن رسیده که موزیلا قدری آرمان گرایی را کنار گذاشته و برای قدرت یافتن در بازار نگاه و دیدگاهی تجاری تر پیدا کند، مسئله ای که در عمل ممکن است برای این شرکت خوشایند نباشد ولی می تواند تنها راه برون رفتش از بحران به حساب آید.