آیا فبلت ها همان فرم-فکتور نهایی هستند؟

شیوه معمول تا کنون این بوده است که نسخه های مختلف محصولات به تدریج یکی پس از دیگری ظاهر می شوند تا براساس فناوری در دسترس و نیازهای مردم در زمان خودشان به فرم-فکتور (form factor) کامل و نهایی برسند.

به عنوان مثال به همین دلیل بود که تلویزیون ها مدت مدیدی روی سایز ۵۰ تا ۶۰ اینچ و کیفیت فول اچ دی تمرکز کرده بودند. 4k در راه است، اما هنوز آن اندازه ویدیوی 4k در دسترس نیست که کاربران را به ارتقا دستگاه هایشان ترغیب کند. ممکن است به همین دلیل هم باشد که اکنون ما در دنیای موبایل با چنین کششی به سمت فبلت ها روبرو هستیم. هر روز داده های بیشتر و بیشتری بدست می آیند که نشان می دهند فبلت ها می توانند همان فرم-فکتور نهایی برای دستگاه های قابل حمل باشند.

پیش از این که در داده ها غوطه ور شویم یک نکته اصلی باید ذکر شود: این داده ها به روندهای عمومی در دنیای موبایل نگاه می کنند و لزوما به این معنی نیست که ترجیح شما برای انتخاب یک تلفن هوشمند با صفحه نمایش کوچکتر نادرست است. این داده ها انتخاب شما را نادرست نمی کند و البته انتخاب شما هم این داده ها را نامعتبر نخواهد کرد، در ادامه با دیجیاتو همراه باشید.

Localytics نگاهی به داده های موجود در دنیای موبایل کرده است و به این نتیجه رسیده است که سه روند (Trend) هم اکنون در این دنیا در جریان است. نخست این که فروش تبلت ها کاهش یافته است. دوم این که اندازه تلفن های هوشمند رو به افزایش است و سوم این که میزان استفاده از اپ ها روی تلفن های بزرگتر افزایش یافته است. ما صحبت مان را به نگاهی به موارد اول و سوم شروع خواهیم کرد، چرا که تحلیل آن ها ساده تر است. مورد تلفن های بزرگتر را در آخر کار بررسی خواهیم کرد زیرا نکاتی را آشکار می کند که در تضاد کامل با عنوان این پست هستند.

میزان فروش تبلت‌ ها و استفاده از اپ ها

این نکته که فروش تبلت ها رو به کاهش است، چیز چندان جدیدی نیست. اما در عین حال مسئله ای هم نیست که به درستی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته باشد. تبلت ها با این شکلی که ما اکنون می شناسیم عمری به نسبت کوتاه داشته اند که در چند سال آن رشد بسیار شدیدی را تجربه کردند که اوج این رشد سال ۲۰۱۳ بود. و از آن زمان میزان فروش آن ها در سرازیری افتاده است.

هرچند با توجه به این که این کاهش فقط مربوط به سال گذشته است، به روشنی مشخص نیست که چرا فروش تبلت ها در حال کم شدن است. این موضوعی است که Phonearena‌ در ماه آوریل به صورت مفصل به آن پرداخت که به دلیل پدیده TL:DR (سرنام Too Long, Didn't Read به این معنا که چون طولانی است غالبا از خواندن آن طفره می روند) آن را به صورت خلاصه ذکر می کنیم: تبلت ها موارد استفاده کمی دارند و چرخه های ارتقای آن ها به درستی تعریف نشده است و همچنین تلفن های هوشمند بزرگتر برخی از موارد استفاده ای را که در انحصار تبلت های کوچک بوده است از آن خود کرده اند.

کاربردهای معمول یک تبلت کوچک معمولا بر مصرف محتوا تمرکز کرده اند: مطالعه، تماشای ویدیو، گوش دادن به موسیقی و بازی کردن. این تمام استفاده هایی است که نه تنها به راحتی می توان آن ها را به یک تلفن سایز بزرگ منتقل کرد، بلکه همان جایی است که ما بیشترین میزان افزایش کاربری اپ ها را روی تلفن های سایز بزرگ شاهد هستیم.

Localystics حجم انبوهی از دستگاه ها را زیر نظر گرفته و تحلیل می کند که افراد در اپ های مختلف چقدر زمان صرف می کنند. مشخص شده است زمانی که یک تلفن هوشمند مرز ۵ اینچ را پشت سر می گذارد، میزان ماندن افراد در اپ ها نسبت به تلفن های کوچکتر جهشی قابل ملاحظه می یابد.

جالب آن که وقت صرف شده در اپ های موسیقی افزایشی 142 درصدی می یابد در حالی که وقت بازی ها 116 درصد و اپ های مطالعه 74 درصد افزایش می یابند. این اعداد گوشی های بزرگتر از 5 اینچ را با گوشی های کوچکتر از ۵ اینچ مقایسه می کند. اما واقعیت مسلم این است که صفحات نمایش بزرگ استفاده های خاص خود را دارند و [کارهای قابل انجام با] تلفن های بزرگ تا حدی با تبلت های کوچک همپوشانی دارد.

به این ترتیب این موضوع که گوگل امسال به تولید نسخه ۶ اینچی نکسوس روی آورده و فروش نکسوس ۷ را به نفع نکسوس ۹ قطع کرده است، به هیچ عنوان اتفاقی نیست. همینطور نباید از مورد عجیب آیپد مینی ۳ هم بگذریم. ما فکر می کردیم که اپل میخواهد توجه ها را به فبلت آیفون ۶ پلاس جلب کند و نه آیپد مینی و به همین دلیل است که آیپد مینی ۳ به نسبت ارتقا اندکی محسوب می شود. البته شایعاتی وجود دارد که اپل در سال آینده با معرفی آیپد پرو به صورت کامل خط تولید آیپد مینی را منحل کند.

این موضوع که گوگل امسال به تولید نسخه ۶ اینچی نکسوس روی آورده و فروش نکسوس ۷ را به نفع نکسوس ۹ قطع کرده است، به هیچ عنوان اتفاقی نیست

 و همه این ها ما را به سوی روی دیگر سکه کاربرد تبلت ها هدایت می کند. تا اینجا ما از تبلت های کوچک و همپوشانی آن ها با فبلت ها صحبت کردیم، اما اندازه خود تبلت ها هم با رشد مشخصی همراه بوده است. این همان بخشی است که به چرخه تعریف نشده ارتقا در تبلت ها مربوط می شود.

یکی از اصلی ترین مشکلاتی که تولیدکنندگان با تبلت ها دارند این است که مشخص نیست کاربران کی و چرا باید تبلت هایشان را ارتقا دهند. تلفن ها به یک چرخه ارتقای ۲ ساله رسیده اند و این چرخه برای لپتاپ ها ۵ سال است. اما هیچ کس درباره این که یک تبلت چه زمانی قدیمی شده ایده ای ندارد. دلیل این است که تبلت ها غالبا کاربردهایی مشخص و اندک دارند و چرخه های ارتقا معمولا در سمت بزرگ تر بازار (ابزارهای با کاربرد عمومی تر) جمع شده اند و این روی آمار کلی فروش تاثیری منفی خواهد گذاشت.

البته این میتواند به این معنی باشد که کاهش فروشی که ما در سال گذشته دیده ایم چیزی ادامه دار نخواهد بود. ممکن است میزان فروش تبلت ها در حال پیدا کردن حالت تعادل خاص خود است و کاربران در حال تصمیم گیری برای زمان تعویض تبلت هایشان هستند. اگر این موضوع درست باشد کاهش فروش تبلت ها باید به زودی متوقف شود. یقینا تولیدکنندگان ترجیح میدهند کاری کنند که این زمان زودتر فرا برسد و درست به همین دلیل است که تلاش زیادی انجام می شود تا تبلت ها بخش بیشتری از فضای تولید محتوا و غیره را که مختص لپتاپ ها بود،‌ اشغال کنند.

ایده کلی تولیدکنندگان این است که عده بیشتری از کاربران گاه به گاه لپ تاپ ها را به دنیای تبلت های «کاری» بکشانند، جایی که چرخه های ارتقا و خرید سخت افزار تازه کوتاه تر هستند

سامسونگ، مایکروسافت و ایسوس یقینا با آن تبلت های بزرگ و تبدیل شدنی شان در چنین فضایی سیر می کنند و به نظر میرسد که اپل هم به زودی به قافله ملحق شود. حتی می توان حضور گوگل را هم در این فضا با نکسوس ۹ اینچی احساس کرد.

ممکن است صفحه نمایش نکسوس ۹ به بزرگی سرفس پرو ۳ یا گالکسی تب پرو ۱۲.۲ نباشد، اما گوگل با این محصول ۹ اینچی یقینا حوزه تولید محتوا را هدف گرفته است و در توضیحات دستگاه بارها به انجام «کارها» اشاره می کند و حتی کیبورد مخصوص این تبلت را هم در دست توسعه دارد.

ایده کلی تولیدکنندگان این است که عده بیشتری از کاربران گاه به گاه لپ تاپ ها را به دنیای تبلت های «کاری» بکشانند، جایی که چرخه های ارتقا و خرید سخت افزار تازه کوتاه تر هستند. اما هنوز مشخص نیست که آیا این نقشه جواب خواهد داد یا خیر. یقینا این بخش جایی است که به جای تلفن ها با پی سی ها همپوشانی دارد و تلفن های بزرگتر اهداف اصلی این بخش هستند.

تلفن های هوشمند بزرگتر

جنبه دیگر داده های Localytics این است که تلفن های هوشمند در حال بزرگتر شدن هستند. با این که داده های Localytics به جای کل بازار بر روی محصولات سامسونگ و اپل تمرکز کرده، اما همه ما به درستی این موضوع واقف هستیم. این که تلفن های هوشمند در حال بزرگتر شدن هستند اصلا موضوعی مخفی نیست. همان طور که در نمودار اشاره شده است، آیفون از اندازه ۳.۵ اینچ به ۴ و اکنون به دو گزینه ۴.۷ و ۵.۵ اینچ رسیده است.

در همین حال سری گلکسی اس سامسونگ از ۴ اینچ به ۵.۱ اینچ و سری گلکسی نوت از ۵.۳ اینچ به ۵.۷ اینچ افزایش سایز داشته اند. همچنین می دانیم (البته نه از روی چارت) که سری LG G هم از ۴.۷ اینچ به سایز ۵.۵ اینچ رسیده و سری نکسوس هم از ۳.۷ اینچ اکنون به ۶ اینچ رسیده است.

یقینا در طول این اتفاقی که برای سایز صفحات نمایش رخ داده است، دو روند قابل توجه دیگر هم وجود داشته است. نخست این که در حین افزایش سایز صفحه نمایش، نسبت اندازه بدنه به اندازه صفحه نمایش کاهش یافته است.

به عنوان مثال سری اول گلکسی نوت با صفحه نمایشی ۵.۳ اینچی در بدنه ای به ابعاد ۱۴۶.۸۵×۸۲.۹۵×۹.۶۵ میلیمتر جای داده شده بود و ۱۷۸ گرم وزن داشت. اما LG G3‌ جدید با صفحه نمایش ۵.۵ اینچی ابعادی به مراتب کوچکتر با سایز ۱۴۶.۳×۷۴.۶×۸.۹ میلیمتر دارد و وزن آن تنها ۱۴۹ گرم است. اگر بخواهید به عقب تر و به چیزی که شاید واقعا نخستین فبلت بود (گرچه به عنوان فبلت معرفی نشد) برگردید، Dell Streak 5 صفحه نمایشی ۵ اینچی داشت اما بدنه آن ۱۵۲.۹×۷۹.۱×۱۰ بود و ۲۲۰ گرم وزن داشت.

ایده فبلت بیش از آن که به صفحه نمایش ربط داشته باشد به اندازه بدنه مربوط است

دوم این که همان طور که می بینید مفهوم این که فبلت واقعا چیست در طول زمان دستخوش تغییر بوده است. ۴ سال قبل فبلت ها تنها در محدوده ۵ تا ۵.۵ اینچ وجود داشتند. در حال حاضر فبلت ها اندازه ای حدود ۵.۵ تا ۶.۵ اینچ دارند. اما همین حد پایین این دامنه هم چندان واضح نیست.

برخی از نمونه های ۵.۵ اینچی مانند LG G3 به اندازه ای فشرده هستند که به سادگی توسط همه قابل استفاده اند. اما برخی از همین ابزارهای ۵.۵ اینچی مانند آیفون ۶ پلاس بزرگتر هستند (۱۵۸.۱×۷۷.۸×۷.۱ میلیمتر) و راحتی کار با آن ها کمتر است چرا که سایز آن ها به سایز ابزارهای ۶ اینچی نزدیکتر است (اندازه نکسوس ۶ الان ۱۵۹.۳×۸۳×۱۰.۱ است). از بسیاری جهات به نظر می رسد ۵.۵ اینچ (بواسطه تنوع سایز بدنه ها)‌ همان نقطه گذار از تلفن هوشمند به فبلت باشد. اما در عین حال نشان می دهد که ایده فبلت بیش از آن که به صفحه نمایش ربط داشته باشد به اندازه بدنه مربوط است.

این ها واقعا تلفن نیستند

هرچند زمانی که درباره سایز ابزارها صحبت می کنیم نکته دیگری را هم باید در نظر داشته باشیم: در طی فرآیندهای بزرگ کردن یک دستگاه عوامل بازدارنده ای هم وجود دارند. نخستین نمونه های گوشی های ۴ اینچی بسیار بزرگ به نظر می رسیدند.

غالب مردم فکر می کردند که سایز گلکسی نوت اولیه سایزی ابلهانه است و نخستین نمونه های تبلت های کوچک که قابلیت مکالمه هم داشتند بسیار عجیب و غریب به نظر می رسیدند. اما اکنون تلفن های ۴ اینچی از دید بسیاری از افراد کوچک هستند و گلکسی نوت‌ اولیه اکنون هم اندازه بسیاری از گوشی های پرچمدار کنونی است. و همین طور تبلت های دارای قابلیت های تلفن در بسیاری از مناطق چیزی به شدت معمول هستند.

تلفن های هوشمند مدام بزرگتر می شوند و کاربرد آن ها نیز بیشتر و بیشتر از «برقراری تماس تلفنی» فاصله می گیرد. پس آیا کلمه فبلت اصولا معنای خاصی دارد؟ این دستگاه ها کمتر به عنوان تلفن مورد استفاده قرار می گیرند و تفاوت میان تبلت های کوچک و گوشی های هوشمند بزرگ کم و بیش در حال محو شدن است.

بخشی از دلیل این حرکت به سمت فبلت ها ناشی از سازگاری است. به مردم فرصت کافی برای آشنا شدن با یک دستگاه بدهید و همه چیز خوب پیش خواهد رفت. دقیقا به همین دلیل است که یکی از مدیران گوگل اخیرا گفته است که همه کاربران در نهایت نکسوس ۶ اینچی را دوست خواهند داشت فقط اگر یک ماه با آن کار کنند.

بسیاری از افراد خیلی زود با فبلت ها اخت می شوند چرا که نخستین خواسته کاربران در مورد تلفن های هوشمند عمر باتری است و فبلت ها غالبا عمر باتری بهتری را از خود به نمایش می گذارند. این یکی از آن مزایایی است که باعث می شود مردم از مشکلات ناشی از حمل یک دستگاه بزرگتر چشم پوشی کنند.

۴۰ درصد شرکت کنندگان گفتند که می توانند بدون امکان تماس هم با ابزارهای شان کنار بیایند

اما دلیل عمده تر ممکن است این باشد که استفاده از تلفن های هوشمند به عنوان «تلفن» روز به روز کمتر می شود. یکی از شکایت های معمول درباره فبلت ها و تبلت های کوچک دارای قابلیت مکالمه این است که نگه داشتن آن ها در کنار گوش برای تلفن زدن کمی مسخره به نظر می رسد.

اما تلفن زدن در زمره آخرین کارهایی است که ممکن است شما با این ابزارها انجام دهید. تحقیقات مختلف نشان داده اند که افرادی که از تلفن های بزرگتر استفاده می کنند، معمولا زمان بیشتری را در اپ ها صرف می کنند. تاثیر سایز گوشی ممکن است زمان صرف شده در اپ ها را تا ۳۳ درصد افزایش دهد و مثلا کاربران آیفون ۶ پلاس زمانی تا ۱۳ درصد بیشتر را صرف کار با اپ ها می کنند.

یکی از تازه ترین تحقیقات نشان می دهد که مردم روزانه حدود ۲ ساعت از وقت شان را صرف کار با تلفن هوشمندشان می کنند و از این ۲ ساعت تنها ۲۰ دقیقه صرف مکالمه می شود. در واقع برقراری تماس در میان ۱۰ استفاده برتر تلفن ها در رتبه ۶ قرار داشت و ۴۰ درصد شرکت کنندگان گفتند که می توانند بدون امکان تماس هم با ابزارهای شان کنار بیایند.

افزایش زمان صرف شده در اپ ها و کاهش میزان تماس ها دو علت اساسی دارد. نخست این که غالب ارتباطات برقرار شده از طریق تلفن های هوشمند متنی است و نه صوتی و یک صفحه نمایش بزرگتر به معنای صفحه کلید بزرگتر و تایپ آسان تر خواهد بود.

همچنین چت های ویدیویی بیشتری از طریق اپ هایی مانند اسکایپ، هنگ اوت و فیس تایم صورت می گیرد که قاعدتا صفحه بزرگتر در آن ها یک مزیت محسوب می شود. همان طور که پیشتر هم اشاره کردیم، زمانی که شما به سراغ اپ ها می روید، صفحات بزرگتر مزایایی را در زمینه تماشای ویدیو، خواندن کتاب ها، مرور وب و بازی کردن به همراه خواهند داشت. تلفن های هوشمند همواره تلاش کرده اند تبدیل به یک کامپیوتر قابل حمل کوچک شوند و ما اکنون قطعا در همان دوره به سر می بریم.

نتیجه گیری

این که آیا فبلت ها کامل ترین فرم-فکتور تجهیزات قابل حمل هستند یا خیر یک سوال انتزاعی است و هیچ راهی برای دادن یک پاسخ قطعی به آن وجود ندارد. هرکس شیوه استفاده و ترجیحات خاص خود را دارد. برخی افراد تلفن های هوشمند را ترجیح می دهند چرا که می توانند با یک دست با آن کار کنند و بعد برای مصرف محتوای مالتی مدیا آن را با یک تبلت همراه می کنند.

برخی دستگاه های بزرگتری می خواهند که بتواند از پس تمام الگوهای مصرف محتوا برآید. اما در انتهای کار، دلایل زیادی وجود دارند که ثابت می کنند فبلت ها دستگاه های قابل حمل بهتری هستند. طول عمر باتری بهتری دارند، برای تماشای ویدیو، تصویر، بازی و ارسال پیامک و چت بهتر هستند و حتی در زمینه کاربردهای مربوط به اپ ها هم بهتر ظاهر می شوند.

اما در مقابل تنها یک دلیل وجود دارد که باعث می شود مردم چندان تمایلی به استفاده از آن ها نداشته باشند: دردسرهای احتمالی حمل و استفاده از یک دستگاه بزرگتر به خصوص اگر فرد دست ها و جیب های بزرگی نداشته باشد. بی شک دلیل محکمی است، اما اگر زمان لازم برای عادت کردن به ابعاد و اندازه دستگاه صرف شود، اصلا تعجبی نخواهد داشت که بسیاری احساس کنند از معامله ای که انجام داده اند سود برده اند.