اظهارات روسیه و ترکیه در مورد جت جنگی سرنگون شده توسط دو فیزیکدان بلژیکی نقض شد

به ندرت پیش می آید که از علم فیزیک به عنوان ابزاری موثر برای اظهار نظر در مورد رویدادهای در جریان استفاده شود، اما تام ون دورسلار و جیووانی لاپنتا دو اخترفیزیکدان دانشگاه KU Leuven بلژیک هستند که با استفاده از برخی قوانین نیوتن نشان دادند توضیحات ترکیه و روسیه در مورد جت جنگی سرنگون شده نمی تواند درست باشد.

این دو نفر با استفاده از ویدئوی ضبط شده از رویداد و نقشه هایی که توسط مقامات رسمی ترکیه و روسیه ارائه گردید، اثبات کردند اتفاق آنطوری که هر دوی این کشورها اعلام کرده اند، روی نداده است و نتایج حاصل از بررسی های خود را در وبسایت دانشگاه KU Leuven منتشر کردند.

نخست بهتر است نگاهی به حقایق بیاندازیم. جت روسی روز سه شنبه هفته گذشته توسط ارتش ترکیه سرنگون شد و علت هم این بود که خلبان آن جت به چندین پیام هشدار صادر شده در مورد ورودش به حریم هوایی ترکیه بی توجهی کرده است.

در ادامه این مطلب با دیجیاتو همراه باشید.

مقامات رسمی ترکیه می گویند که ارتش در یک بازه زمانی 5 دقیقه ای ده مرتبه به خلبان آن جت هشدار داده است و زمانی که این هشدارها از سوی او نادیده گرفته شدند، نخست وزیر ترکیه شخصا دستور شلیک به جت را صادر کرده. آنها همچنین اعلام کرده اند که هر دو جنگنده روسی به مدت 17 ثانیه در محدوده هوایی این کشور بوده اند.

حالا بهتر است نگاهی داشته باشیم به علم. در ویدئوی ضبط شده از این رویداد که در فضای آنلاین نیز منتشر گردید می توان مشاهده کرد که یکی از دو جت جنگنده مورد اصابت قرار می گیرد و به تدریج روی زمین سقوط می کند. حدودا 30 ثانیه طول می کشد که این جت با زمین برخورد کند.

این دو فیزیکدان در مقاله خود اینطور نوشته اند: چون حرکت عمودی صرفا به گرانش و جاذبه وابسته است (g=9.81m/s²، z=gt²/2) می توان اینطور محاسبه کرد که هواپیما دست کم در ارتفاع 4500 متری در حرکت بوده است. این در حالی است که طبق اعلام مقامات ترکیه، هواپیما در ارتفاع 5800 متری از زمین در حال حرکت بوده است.

در نقشه ای که توسط مقامات رسمی ترکیه ارائه گردیده، اینطور به نظر می آید که هواپیما 2 کیلومتر آنطرف تر از محلی که مورد اصابت قرار گرفته، روی زمین افتاده است. در واقع جت از لحظه ای که هدف قرار گرفته تا زمانی که روی زمین افتاده 2 کیلومتر را طی کرده  است. با یک تقسیم ساده می توان نتیجه گرفت که در این صورت سرعت جنگنده مذکور برابر با 980 کیلومتر بر ساعت بوده که سرعتی قابل قبول برای هواپیمایی است که در آن ارتفاع حرکت می کرده. تا اینجای کار مشکلی وجود ندارد.

در مرحله بعدی این دو فیزیکدان سرعت به دست آمده را با مسافتی که جت طبق نقشه ارائه شده از سوی مقامات ترکیه در آسمان این کشور حرکت کرده (حدودا 2 کیلومتر) مقایسه کردند.

وقتی یک شی با سرعت 980 کیلومتر بر ساعت در حرکت باشد، می تواند این مسافت را ظرف 7 ثانیه طی کند نه 17 ثانیه ای که مقامات ترکیه اعلام کرده اند. به بیان دیگر، آن جنگنده برای اینکه دو کیلومتر را ظرف 17 ثانیه طی کند باید سرعتی معادل با 420 کیلومتر بر ساعت می داشت. ویدئوی منتشر شده نیز نشان می دهد که این مساله صحت ندارد و هواپیمای روسی تنها هفت ثانیه در حریم هوایی ترکیه بوده نه 17 ثانیه. تا اینجای کار فیزیک یک امتیاز و ترکیه صفر.

نیروی هوایی ترکیه می گوید که ظرف بازه زمانی 5 دقیقه ای، ده بار به خلبان این هواپیما در مورد ورودش به حریم هوایی خود هشدار داده. در بازه زمانی 5 دقیقه ای، هواپیمایی که با سرعت 980 کیلومتر بر ساعت حرکت می کند می تواند مسافت 80 کیلومتر را طی کند.

کارشناسان با استناد به همین حقایق اینطور نتیجه گرفتند: نیروی هوایی ترکیه چطور پیش بینی کرده که جت های روسی قصد ورود به حریم هوایی اش را داشته اند؟ جت های نظامی بسیار سریع و چابک عمل می کنند و به لحاظ نظری، جت های روسی می توانستند در لحظات آخر از ورود به حریم هوایی خودداری کنند. در واقع هشدارهای ارائه شده به خلبانان روسی صرفا ارزیابی هایی بوده اند که در آن لحظه انجام شده اند.

لذا براساس حقایق، آن هشدارها در زمان حضور جت های جنگی روسی در خاک ترکیه ارائه نشده اند. صادر کردن 10 هشدار در هفت ثانیه نیز امکان پذیر نیست مگر آنکه نیروهای هوایی ترکیه قادر باشند با سرعت بسیار بالایی حرف بزنند. تا اینجا دو امتیاز به نفع فیزیک و ترکیه همچنان صفر.

در مسائلی مانند این معمولا نمی توان تقصیر را بر گردن یک طرف انداخت. اینجا حرف از ژئوپلیتیک بین المللی به میان می آید، دیسیپلینی که در آن، حقیقت همچون خمیر بازی انعطاف پذیر است.

همانطور که در نقشه ارائه شده از سوی روسیه می توانید ببینید، هواپیما بعد از آنکه مورد اصابت قرار می گیرد یک دور 90 درجه می زند که این مساله کاملا غیر ممکن است. براساس اظهار نظر این دو فیزیکدان، این مساله تنها در صورتی امکان پذیر خواهد بود که تکانه راکت برخورد کننده با جت به مراتب بیشتر از تکانه جت باشد و در نتیجه بتواند مسیر آن را تا این اندازه تغییر دهد.

این دو فیزیکدان اینطور می نویسند: تغییر زاویه 90 درجه در حرکت تنها در صورتی رخ می دهد که شی اصابت کننده چندین برابر سنگین تر و سریع تر از هواپیما بوده باشد. از این نکته می توان نتیجه گرفت که این دو جت فعالانه تلاشی برای عدم ورودشان به خاک ترکیه نکرده اند.

تا اینجا سه امتیاز به نفع فیزیک در برابر ترکیه و روسیه با صفر امتیاز.

نتیجه گیری های سیاسی در مورد این رویداد کاملا به خود شما وابسته خواهد بود چراکه این دو کارشناس حرفی در مورد کلیت شرایط سیاسی موجود به میان نیاورده اند و صرفا تلاش دارند حقایق را از اطلاعاتی استخراج کنند که کاملا قابل رویت هستند.