چرا فیسبوک از اندروید در هراس است؟

در تابستان گذشته، جلساتی جدی میان گوگل و فیسبوک برگزار شد و دست آخر، فرستادگان زاکربرگ با بی اعتمادی و نگران از آینده به شرکت خود بازگشتند.

حال موضوع بحث چه بوده؟ اینکه اهالی مانتین ویو تنها با یک اقدام منطقی می توانند بخش اعظمی از درآمدهای غول شبکه های اجتماعی دنیا را از چنگالش خارج کنند. متاسفانه اما فیسبوک توان مقابله و پیشگیری از بروز این اتفاق را ندارد و تنها می توان اینطور نتیجه گرفت که در حال حاضر گوگل، این شبکه اجتماعی را مورد لطف خود قرار داده که دست به چنین کاری نزده است.

تهدید پیش رو چیست؟

مساله به درخواست های API باز می گردد. هر بار که کاربری اطلاعات مربوط به گوگل مپس را در داخل اپلیکیشن فیسبوک خود مشاهده می کند، اپلیکیشن باید یک درخواست API را از طریق سرورهای گوگل ارسال نماید.

یا در نمونه ای دیگر، هر زمان که شما اعلانی از فیسبوک را روی تلفن هوشمند خود دریافت می کنید، اگر موبایل تان اندرویدی باشد، گوگل باید درخواست API مربوط به آن را مدیریت کند و همه اینها برایش هزینه دارند اما تاکنون فیسبوک مبلغی را از این بابت به اهالی مانتین ویو پرداخت نکرده.

در ادامه این مطلب با دیجیاتو همراه باشید.

اما روشن است که غول جستجوگر دنیا می تواند به این خاطر از فیسبوک طلب وجه نماید. تنها کافیست تصور کنید که شرکت حریص تری در این موقعیت قرار داشت. البته غرض مهربان نشان دادن گوگل یا بد جلوه دادن اوضاع نیست. بلکه کافیست تصور کنید به جای این شرکت، کمپانی دیگری در راس امور قرار داشت که از هر فرصتی برای کسب درآمد بهره می جست.

بگذارید برای این شرکت فرضی یک نام انتخاب نماییم و مثلا آن را Comcast بخوانیم. حال تصور کنید که به جای گوگل با شرکت یاد شده روبرو بودید. اگر آنها برای کسب سود از درخواست های API هم قیمت های خود را بالا نمی بردند، انتظار می رود که، هزینه ارائه خدماتشان را آنقدر بالا ببرند که جبران این هزینه را بنماید.

این مبلغ البته برای توسعه دهندگان اپلیکیشن های کوچک تر (به ویژه آنهایی که به پای سرویس های دیگر نظیر مپس نمی رسند) ناچیز است اما برای فیسبوک، رقم قابل ملاحظه خواهد بود.

اغلب کاربران این شبکه اجتماعی همانطور که احتمالا تایید خواهید کرد، تلفن های هوشمند اندرویدی دارند و این شرکت چهار مورد از محبوب ترین اپلیکیشن های طراحی شده برای پلتفرم یاد شده را در اختیار دارد: فیسبوک، واتس اپ، اینستاگرام و مسنجر که همگی شان هم به درخواست APIهای مدیریت شده توسط گوگل وابسته هستند.

اما خطر دریافت هزینه از سوی گوگل تا چه اندازه برای فیسبوک بالاست؟ بسیار زیاد. گوگل سال ها پیش از وبسایت ها بابت استفاده از سرویس نقشه های خود پول دریافت کرد، بنابراین با وجود آنکه شرکت مورد بحث در مورد این مساله سکوت پیشه کرده، نگرانی های فیسبوک در این رابطه کاملا برحق و به جاست.

در حال حاضر استفاده از روشی غیر از سیستم Cloud Messaging گوگل (سرویسی که درخواست های API را مدیریت می کند) برای این منظور بسیار عقلانی به نظر می آید. بنابراین شاید تا پیش از تابستان امسال فیسبوک امیدوار بود که سیستم خود را برای این منظور راه اندازی کرده و وابستگی اش به گوگل را قطع نماید اما با از راه رسیدن مارشملوی اندروید، ناامیدی از رسیدن به هر گونه موفقیت بر این شبکه اجتماعی چیره گشت.

تشدید اوضاع نامساعد

مارشملو یا در واقع جدیدترین نسخه از اندروید، تغییرات قابل توجهی را در مدیریت اعلان ها توسط این سیستم عامل موبایلی اعمال نمود. به لطف این تغییرات، استفاده از هر چیزی غیر از سرویس Cloud Messaging برای انتقال نوتیفیکیشن ها به اپلیکیشن های مختلف دشوار می گردد و از این لحاظ توسعه دهندگان با مشکل روبرو خواهند شد.

روشن است که گوگل با این اقدام قصد دارد مطمئن شود که اپلیکیشن ها از سیستم های اختصاصی آن برای دریافت اعلان ها (پیش از ارسال شان برای دستگاه های اندرویدی) استفاده خواهند کرد. از نظر امنیت و تجربه پایدار کاربری نیز باید گفت که اهمیت چنین اقدامی کاملا روشن است و نیازی به تفکر در این باره نیست. پس می توان گفت که گوگل کاملا منطقی عمل کرده. اما حالا فیسبوک آینده ای را برای اندروید متصور شده که در آن هیچ راهی جز تکیه زدن بر پشتیبانی APIهای گوگل ندارد.

این تغییرات در اعلان ها، البته انشعابات دیگری هم دارند. در واقع یکی از اهداف اصلی از توسعه مارشملو این بود که عمر باتری دستگاه های بهره مند از سیستم عامل مذکور زیاد شود. گوگل نیز تشخیص داد که بهترین را برای تحقق این امر آن است که به دستگاه ها امکان دهد برای مدت های طولانی تری در حالت doze باشند و اعلان ها را هم به صورت دسته ای مدیریت نمایند.

مارشملو در اصل نوعی سیستم طبقه ای را  معرفی کرد که به توسعه دهندگان امکان می دهد محتواهای دریافتی را در گروه هایی تحت عنوان «اولویت پایین» و «اولویت بالا» دسته بندی کنند.

به این ترتیب، نوتیفیکیشن های دارای اولویت پایین با استفاده از سرویس Cloud Messaging گوگل با یکدیگر جمع شده و با فواصل زمانی برای دستگاه ها ارسال می شوند. اما نوتیفیکیشن های دارای اولویت بالا که به تعاملات آنی و فوری نیاز دارند (نظیر اعلان های فیسبوک) به صورت آنی ارسال می شوند و دستگاه را هوشیار می کنند.

در واقع به همین خاطر است که گوگل قصد دارد مدیریت همه اعلان ها را از طریق سیستم Cloud Messaging خود انجام دهد. با این کار شرکت مورد بحث، ظرفیت لازم را به دست می آورد تا اعلان های غیرضروری را دسته بندی کرده و در یک بازه زمانی طولانی تر ارسال نماید که این کار عمر باتری دستگاه را به میزان زیادی افزایش می دهد.

اما این یک مشکل جدی برای فیسبوک است چراکه همه اپلیکیشن های اندرویدی آن از اعلان های دارای اولویت بالا استفاده می کنند. پس مشکل کار کجاست؟

نبرد باتری ها

مارشملو نقش قابل توجهی در بهبود عمر باتری دستگاه های بهره مند از آن داشته است، با این همه بسیاری از این تغییرات در اپلیکیشن های فیسبوک به کار نمی آیند. وابستگی این اپ ها به نوتیفیکیشن های دارای اولویت بالا بدان معناست که در صدر لیست پرمصرف ترین موارد در تلفن های هوشمند اندرویدی جای می گیرند. فیسبوک اما از این مساله که اپلیکیشن هایش به خاطر مصرف بالای باتری شناخته شوند خشنود نیست. آنها همچنین باور دارند که این سیستم طبقه بندی نوتیفیکیشن ها نخستین گام در جهت کم شدن تعامل کاربرانشان است.

فرضیه آنها هم این است: نوتیفیکیشن ها میزان درگیری کاربران با یک اپلیکیشن را افزایش می دهند. گوگل اما با این شیوه طبقه بندی، توسعه دهندگان را تشویق می کند که هر اعلانی را در زمره موارد دارای اولویت بالا قرار دهند تا تعامل با اپلیکیشن هایشان را بالا ببرند. اگر توسعه دهندگان دست به چنین کاری بزنند، آنگاه این شیوه که در اصل برای کم کردن میزان مصرف باتری طراحی شده بی فایده خواهد بود.

از همین رو، ممکن است که گوگل برای جلوگیری از بروز این امر، تصمیم بگیرد که خود اعلان های دارای اولویت بالا را برچسب گذاری کند. آنها پیشتر چنین کاری را در مورد جیمیل انجام داده بودند.

تب های موسوم به «Promotions» و «Socials» در این کلاینت نتیجه فرایندی مشابه به این هستند و اگر تمامی اعلان های فیسبوک نیز طبقه بندی مشابه به جیمیل را پیدا کنند، این نگرانی به وحود می آید که از میزان تعامل کاربران با این شبکه اجتماعی کاسته و در نتیجه سود کلی این شرکت کم شود.

صحنه ای از جنگ سرد

اما در چنین شرایطی، گزینه های استراتژیکی که پیش روی فیسبوک قرار دارند بسیار محدود هستند. چندی پیش، فیسبوک طرح های تازه ای را برای توسعه یک «واحد جایگزین برای گوگل» کلید زد که به اپلیکیشن هایش امکان می داد بدون نیاز به تعامل با گوگل به فعالیت شان ادامه دهند.

برای این منظور لازم بود جایگزین هایی هم برای گوگل مپس، یوتوب، سرچ گوگل و پلی استور این شرکت ایجاد شوند. در واقع بنا بود که فیسبوک تولیدکنندگان دستگاه های اندرویدی را تشویق نماید که به جای اپلیکیشن های گوگل، اپ های آن را از قبل روی محصولاتشان بارگذاری نمایند.

اما این ایده بنابر دلایل مختلفی گنار گذاشته شد که از جمله اصلی ترین آنها می توان به حجم بالای تلاش ها و زحمات مورد نیاز برای اجرایی کردن آن اشاره نمود. دومین دلیل که انجام چنین اقدام جسورانه ای را غیر ممکن می کرد این بود که چنین حرکتی به مثابه اعلام دشمنی آشکار با گوگل تلقی می شد و این در حالی است که هر دوی این شرکت ها بیش از اندازه برای هم درآمد زا هستند که بخواهند دست به چنین کاری بزنند. حتی آگاهی از این مساله که فیسبوک قصد انجام چنین کاری را دارد می تواند بر میزان خصومت ها میان آنها بیافزاید.

این دو کمپانی همچنان برای هم حکم رقیب را دارند با این همه، تنها شرکت دیگری که غیر از گوگل، پول خوبی از اندروید به جیب می زند فیسبوک است. کاربران اندرویدی اپلیکیشن این شرکت، جمعیتی بالغ بر یک میلیارد نفر دارند و به همین خاطر کاملا عقلانی است اگر فیسبوک بخواهد با خوشرویی با میزبانش برخورد کند. در هر حال شرایط بیش اندازه متغیر و پرخطر است.

تکیه بر دشمن

وجود «پلتفرم ها»ی مختلف چشم انداز کسب و کارهای تکنولوژیکی را بسیار عجیب و غریب کرده است؛ در واقع با محلی روبرو هستیم که مملو از اتحاد، بن بست و دشمنی است. به محض آنکه شرکتی شروع به استفاده از سرویس کمپانی دیگری روی پلتفرم خود نماید، رفتار شرکت های دیگر با آن تغییر کرده و قوانین تازه ای را در موردش اعمال می کنند.

اگر این کار باعث بروز دشمنی میان آنها شود، آنگاه شرکتی که میزبان است دست بالاتر را پیدا می کند. از همین رو، تنها راه برای رهایی از بروز این مساله آن است که نوعی پلتفرم رقابتی مشابه را برای خود طراحی نمایید.

چندی پیش، گوگل نیز چنین وضعیتی داشت. بخش اعظمی از سرچ های این شرکت از طریق اینترنت اکسپلورر مایکروسافت انجام می شد و همین مساله باعث شد که به دنبال راهکاری برای رفع وابستگی خود به پلتفرم این شرکت باشند. برای رسیدن به این راهکار لازم بود که اهالی مانتین ویو، کاری را انجام دهند که پیشتر مرورگر مایکروسافت انجام می داد و حتی بهتر از آن ظاهر شوند.

کروم را می توان نتیجه تلاش گوگل برای رهایی از شرایطی دانست که حالا فیسبوک به آن دچار شده و باید بگوییم که آن تلاش موفقیت آمیز بوده است.

با این همه، سراشیبی که فیسبوک در آن قرار گرفته به مراتب تندتر از چیزی است که زمانی گوگل تجربه کرده. سرویس های گوگل حالا کاملا فراگیر و همه جا حاضر هستند و اگر این شبکه اجتماعی بخواهد از مخمصه ای که به آن دچار شده رها گردد، لازم است کاری فراتر از ایجاد یک مرورگر موفق را انجام دهد.

آنها باید نسخه های بهتری از تمامی سرویس های ذکر شده در بالا نیز بازآفرینی کنند و رقابتشان با گوگل آنقدر نزدیک و تنگاتنگ باشد که جمعیتی وفادار و همیشگی از کاربران را برای خود دست و پا کنند. ایجاد یک جایگزین مناسب برای گوگل خود به تنهایی کاری دشوار است و فیسبوک هم ظاهرا قصد چنین کاری را ندارد.

بنابراین، فعلا این شبکه اجتماعی به گوگل وابسته خواهد ماند و بهترین کاری که می تواند انجام دهد این است که امیدوار باشد گوگل پولی را بابت لطف خود از آن درخواست نکند.