با بیماری قند یا دیابت بیشتر آشنا شویم [بخش دوم]

شب گذشته در مورد دیابت یا بیماری قند برای تان گفتیم. دو هورمون در تنظیم قند خون، سوخت اصلی سلول های بدن نقش دارند که هر دو توسط غدد درون ریز پانکراس، به نام جزایر لانگرهانس تولید و ترشح می شوند. سلول های آلفا مسئول تولید گلوکاگون و سلول های بتا مسئول تولید انسولین هستند.

انسولین، قند اضافه دریافتی از ماده غذایی موجود در سیستم گوارشی را دریافت کرده و در سلول های عضله و کبد به شکل گلیکوژن (پلی ساکاریدی طویل) ذخیره می کند. در عوض، زمانی که معده و روده خالی از هر نوع قندی باشد، گلوکاگون فعال شده و رشته های بلند گلیکوژن را به گلوکز تبدیل می کند تا سطح قند در خون کاهش چندانی نیابد.

تعادل و تعامل میان دو هورمون انسولین و گلوکاگون سبب می شود تا بدن به فعالیت بی وقفه خود ادامه دهد و هیچ گاه سلول های بدن بر اثر نرسیدن سوخت کافی، دچار عملکردی ناقص نشوند. اما اگر این تعادل به هر دلیلی از بین رود، و میزان قند موجود در خون متعادل نباشد، بدن به مشکل می خورد.

در مطلب شب گذشته انواع دیابت را برای تان تشریح کردیم و توضیحات فوق را مفصل تر در آن قسمت خواندید، حالا به سراغ راه های درمان این بیماری می رویم. آیا دیابت درمانی دارد؟ می توان آن را بهبود بخشید یا خیر؟

درمان دیابت

تا به کنون، هیچ درمانی برای دیابت پیدا نشده است. با این حال، مبتلایان به دیابت راه های کنترل بیماری را از طرق مختلف در برنامه روزانه خود دارند. راه جلوگیری از پیشروی بیماری و ایجاد آسیب های ثانویه، زیر نظر داشتن گلوکز خون است. داشتن رژیم غذایی مناسب، ورزش کردن و صد البته اتکا به داروها، دیگر راه های تحت کنترل داشتن دیابت هستند. رژیم غذایی مناسب، بسته به نوع دیابت متفاوت است.

در دیابت نوع 1، عدم حضور انسولین در خون عامل اصلی بیماری است. بنابراین باید روزانه چندین بار میزان قند خون را اندازه گرفت و همزمان با صرف غذا، انسولین تزریق کرد تا بدن به حالت عادی، فعالیت خود را انجام دهد. اندازه گیری مداوم گلوکز و تزریق به هنگام انسولین نقشی موثر در تامین نگه داشتن سلول های بدن دارد و جلوی نوسان شدید و غیر طبیعی میزان گلوکز در خون را می گیرد.

انواع سرنگ ها و مدل های مختلف برای تزریق انسولین وجود دارد که به سادگی میزانی انسولین را به درون رگ ها پمپاژ می کنند. اگر میزان انسولین بسیار باشد و سطح گلوکز در خون به زیر نرمال برسد، هیپوگلیسمی رخ می دهد. این مسئله سبب می شود که فرد دچار سرگیجه و ضعف شود. علت آن، تغذیه نشدن مناسب سلول های مغزی است. البته این ضعف و سرگیجه را می توان به صورت موقت با خوردن شکلات یا نوشیدن آب میوه ای شیرین برطرف کرد.

اگر سطح گلوکز بسیار بالا باشد، ممکن است شوک انسولینی رخ داده و فرد به کما برود. تزریق دیرهنگام انسولین ممکن است قیمتی برابر با جان فرد داشته باشد. این شیوه درمانی تا انتهای عمر ادامه می یابد و فرد باید علاوه بر کنترل مداوم میزان قند خون، به ورزش بپردازد.

اما در دیابت نوع 2، درمان و کنترل بسیار ساده تر است. ورزش، کاهش وزن و رژیم غذایی مناسب می تواند جلوی پیشرفت بیماری را گرفته و تحمل دیابت را برای فرد آسان تر سازد. با این حال، هنوز هم اندازه گیری گلوکز خون به صورت روزانه و یا چند هفته یک بار لازم است. بسته به نوع وخامت بیماری، پزشک راهکارهای مختلفی را برای هر شخص تجویز می کند. برخی صرفا باید در رژیم غذایی خود بیشتر دقت کنند و برخی دیگر حتما به دارو نیازمند اند.

اکثر داروهای دیابت نوع 2 به صورت خوراکی هستند و کاربردهای زیر را دارند:

• تحریک پانکراس به آزادسازی بیشتر انسولین برای مقابله با فشار بالای گلوکز در خون
• مانع جذب گلوکز
• افزایش حساسیت انسولین
• کاهش تولید گلوکز توسط کبد
• کمک به شکست و مصرف گلوکز
• ورود یک باره انسولین به رگ های خونی و توزیع آن

همانند نوع 1، مبتلایان به دیابت نوع 2 نیز باید تا آخر عمر این داروها را مصرف کنند.

علاوه بر تمامی موارد فوق که ذکر شد، چندین راه جایگزین درمانی نیز وجود دارد که از جمله آن ها می توان به طب سوزنی و افزودن یون های خاص به رژیم غذایی اشاره کرد. با این حال، شیوه های خاص این چنینی، به دلیل فقدان بار علمی مورد تایید نیستند.

هر روش درمانی که انتخاب می کنید را حتما باید با پزشک معالج خود در میان بگذارید. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد راه های جایگزین درمان دیابت، می توانید به این لینک مراجعه کنید.