قانون حمایت از مصرف‌کنندگان خودرو: امید خریداران یا قانونی بی اهمیت برای خودرو سازان

خرداد ماه سال 86 جمعی از نمایندگان تصمیم بر تصویب قانون جدیدی در مورد حمایت بیشتر از مصرف‌کننده کنندگان بازار خودرو گرفتند. این قانون با 11 ماده و 9 تبصره پس از تایید شورای نگهبان اماده ابلاغ به خودرو سازان شد.
اما به دلیل عدم تدوین ایین نامه اجرایی برای آن در وزارت صنعت، معدن و تجارت به مدت چهار سال نادیده گرفته می شد تا پاییز سال 90 مسوولین ان را به خودرو سازان ابلاغ کردند.

آیین نامه اجرایی این قانون دارای 5 فصل و 43 ماده بود اما با گذشت زمان سطح خدمات پس از فروش چه از نظر کیفی و چه کمی هیچ تغییری نکرد و دریافتیم که امید به اجرای این قانون، سرابی بیش نبوده و هیچ تاثیری در دنیای واقعی نداشته است.

عمل نکردن به این قانون صرفا به کم کاری و بی توجهی خودرو سازان و وارد کنندگان محدود نمی شد بلکه وجود نقص و کم و کاستی در مفاد قانون نیز مزید بر علت اجرایی نشدن آن شده بود.
در دولت یازدهم وزارت صنعت، معدن و تجارت تصمیم به اصلاح در آیین‌ نامه اجرایی و اضافه کردن چند تبصره جدید (به نفعه مصرف کنندگان) گرفت.

بر این اساس، محمدرضا نعمت زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت در اواخر سال ۹۳، اصلاحیه آیین نامه قانون حمایت از مصرفکنندگان خودرو را امضا کرد و آن را برای تصویب نهایی به دولت فرستاد.

دولت نیز در نهایت طی فروردین ماه امسال، اصلاحیه آیین نامه اجرایی قانون حمایت از حقوق مصرف کنندگان خودرو را تصویب و آن را به مراجع ذیربط از جمله وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان ملی استاندارد، ابلاغ کرد.
از مهم ترین اصلاحات انجام شده می توان به تعویض خودرو های معیوب برای جلب رضایت بیشتر مشتریان اشاره کرد.

بر اساس ماده 9 اصلاحیه حمایت از مصرف کنندگان خودرو «عرضه کننده (اعم از خودروساز و واردکننده) موظف است در زمان تحویل، خودروی درخواستی مصرف کننده را در حضور وی کنترل کرده و پس از حصول اطمینان از نبود عیب، خودرو را تحویل دهد.»

تبصره بسیار مهم در این باره نیز بدین شرح است «عرضه کننده موظف است در صورت وجود عیب احتمالی در خودرو، عیب مربوطه را مطابق زمان استاندارد تعمیراتی رفع کند، مشروط بر آنکه رفع عیب، موجب کاهش ارزش قیمتی خودرو نشود.»

در ادامه این تبصره نیز این گونه بیان شده است که در صورت بر طرف نشدن مشکل، عرضه کننده موظف به تعویض خودرو و یا جلب رضایت کتبی از مشتری (به هر نحوی) است.
ابلاغ این اصلاحیه در شرایطی است که به گفته خودروسازان، خودروهای معیوب قبل از ابلاغ این قانون جدید نیز تعویض می شدند. طبق معمول آمار و ارقام ارائه شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت با آمار جاده مخصوصی ها متفاوت است.

به طوریکه خودروسازان، خبر از تعویض چند هزار خودرو خبر می دهند و وزارتخانه، از تعویض چند ده هزار خودروی معیوب خبر می دهند.

تنها چیزی که می توانیم به آن امیدوار باشیم این است که روند تعویض خودروهای معیوب شروع شده است که از این پس مشتریان می توانند در صورت واجد شرایط بودن اقدام به تعویض خودرو معیوب خود کنند.
تعویض خودرو معیوب مشروط به موارد زیر است:

به گفته یکی از مقامات مسئول خودروسازان سه روش برای جلب رضایت مشتریان پیش روی خود دارند.
اگر ایراد خودرو موتوری باشد اقدام به تعویض خودرو می کنند وی اینگونه بیان کرد: اگر خودرویی که تحویل مشتری دادهایم دارای عیب موتوری جدی باشد، اقدام به عوض کردن موتور نخواهیم کرد و بلافاصله محصولی جایگزین تحویل خواهیم داد.

در روش دوم، اگر مشتری برای یک عیب واحد، بیش از سه بار به نمایندگی مراجعه و نمایندگی موفق به رفع عیب نشود، باز هم نسبت به تعویض خودرو معیوب اقدام خواهد شد.

اما در نهایت دو راهکار جانبی برای تعمیرات طولانی مدت نیز وجود دارد. یا خسارت خواب خودرو به مشتریان داده می شود و یا یک خودرو جایگزین به صورت موقت در اختیار مشتری قرار می گیرد.

این مقام مسوول توضیح می دهد:به عنوان مثال، اگر خودرویی بیش از یک مدت مشخص در قانون (احتمالا بین پنج تا هفت روز)، در نمایندگی بماند و تعمیر نشود، خسارتی مشخص (مثلا در قالب هزینه آژانس مشتری در روزهایی که خودرو وی در نمایندگی خوابیده) پرداخت خواهد شد.

همچنین ممکن است به جای پرداخت خسارت، خودرویی به طور موقت و تا زمانی که خودرو معیوب تعمیر میشود، در اختیار مشتری قرار بگیرد.

هرچند بیشتر این خدمات در دوره گارانتی ارائه میشود، با این حال خارج از این دوره نیز اقداماتی برای جلب رضایت مشتریان صورت می گیرد؛ به عنوان مثال، موردی بوده که مشتری پس از پنج سال استفاده از خودرو، تقاضای دریافت خسارت به خاطر وجود عیب در این محصول را داشته و خودروسازان نیز به نحوی (مثلا پرداخت مبلغی تحت عنوان خسارت) رضایت وی را جلب کرده اند.

در آخر نیز از شما درخواست می کنیم که اگر جز عده ای هستید که خودرو معیوب خود را تعویض کرده اند، در قسمت نظرات نوع مشکل و چگونگی خدمات دهی را مطرح کنید.

شما تا چه میزان اجرایی شدن چنین قوانینی را توسط خودروسازان یا شرکت های وارد کننده محتمل می دانید؟