نگاهی به مقوله «رایانش مِه» و اهمیت آن در دنیای اینترنت اشیاء

محاسبات کلاود یا ابری نوعی از پردازش مبتنی بر اینترنت است که در جریان آن، منابع ثالث پردازش رایانه ای و دیتا در اختیار کامپیوترها و دستگاه های درخواست کننده قرار می گیرد. رایانش ابری و راهکارهای ذخیری سازی مبتنی بر آن توانمندی های مختلفی را در راستای ذخیره و پردازش داده ها درون مراکز دیتای شخص ثالث در اختیار کاربران و سازمان های مختلف قرار می دهند.

این مبحث، یعنی رایانش ابری در سال های اخیر اهمیت ویژه ای یافته و بازاری پرسود را برای شرکت های ارائه دهنده آن از جمله آمازون با سرویس های تحت وبش و همچنین مایکروسافت با پلتفرم Azure قرار داده است.

حالا اما از مقوله تازه ای به نام «محاسبات مه» یا Fog Computing سخن به میان آمده که البته آنطور که به نظر می رسد ارتباطی با پدیده های آب و هوایی ندارد و در مقابل به نحوه ذخیره سازی داده و دسترسی به آنها مربوط می گردد.

همانطور که احتمالا می دانید و پیشتر هم گفتیم محاسبات ابری به توانایی ذخیره سازی و بازیابی اطلاعات از موقعیت های خارجی یا اصطلاحا آف سایت اشاره دارد. در واقع هوشمندی بالای تلفن های همراه امروزی را می توان مرهون همین معماری دانست چراکه این دستگاه ها به خودی خود حافظه داخلی لازم برای نگهداری کلیه اطلاعات مورد نیاز اپلیکیشن ها و کارکردهای مختلف شان را ندارند و به همین خاطر به صورت مستمر در حال انتقال و دریافت دیتای تازه هستند تا سرویس هایی را در اختیارتان قرار دهند که می خواهید.

رایانش ابری یک مشکل مهم و جدی دارد [احتمالا پیشتر در مورد آن چیزهایی شنیده اید] و آنها که ارتباطات اینترنتی کندی دارند هم از آن باخبرند: پهنای باند. براساس اعلام مجمع جهانی اقتصاد در میان کشورهای مختلف دنیا ایالات متحده آمریکا جایگاه 35 را از نظر میزان پهنای باند برای هر نفر دارد. شاید به طور کلی این جایگاه خوب به نظر بیاید اما درک واقعی از آن زمانی حاصل می شود که شهروندان این کشور بخواهند دیتای مدنظرشان را به صورت وایرلس منتقل نمایند.

همزمان با رونق یافتن بازار اینترنت اشیاء و اتصال هرچه بیشتر وسایل مختلف به اینترنت به صورت بیسیم و انتقال و دریافت داده از طریق آنها این مساله بغرنج تر از سابق می شود و نمود بیشتری می یابد.

با در نظر داشتن همین مساله، پژوهشگران باب جدیدی تحت عنوان رایانش مِه را گشوده اند.

این معماری که گاهی اوقات هم تحت عنوان محاسبات لبه ای یا Edge Computing از آن یاد می گردد با نزدیک نگه داشتن دیتا به زمین یا به بیان بهتر در کامپیوترها و دستگاه های لوکال مشکل محدودیت پهنای باند را تا حدود زیادی رفع می کند تا دیگر نیازی به اتصال این دستگاه به یک دیتاسنتر مرکزی درون کلاود نباشد.

در عصر کنونی البته بشر توان پردازشی بسیار بالایی را در اختیار دارد؛ تنها کافیست شمار دستگاه هایی که در زمان حضورتان در منزل در اختیار دارید را در نظر بگیرید. هر کدام از اعضای خانواده شما برای خودش یک دستگاه موبایل، تبلت یا دو تبلت دارد و احتمالا باید برای هر کدامشان یک لپ تاپ را هم در نظر بگیرید. حال کامپیوتر دسکتاپی، یخچال و تلویزیون و سایر ابزارهای همراه شامل اسمارت واچ که دیگر جای خود را دارند.

اما آیا تا به حال از خود سوال کرده اید که چه می شد اگر لپ تاپ تان می توانست آپدیت های نرم افزاری را دانلود کرده و آنها را با تلفن های همراه و تبلت های درون منزل به اشتراک بگذارد؟ درواقع به جای آنکه تک تک این دستگاه ها به صورت مستقل و با استفاده از یک پهنای باند محدود اپدیت ها را از کلاود دریافت نمایند امکانی فراهم می شد که از توان پردازشی کلی در منزل استفاده نموده و به صورت داخلی با هم ارتباط برقررار نمایند.

فرایند یا بهتر بگوییم معماری ترسیم شده در بالا پردازش مِه خوانده می شود.

پیش از هر گونه قضاوت و اظهار نظر در این باره بهتر است در نظر داشته باشید که اطلاعات و دیتا مساله اصلی نیست چراکه هم اکنون بیشتر از آنچه برایمان قابل پردازش و استفاده باشد دیتا در اختیار داریم و روز به روز نیز بر میزان آن اضافه می گردد. مشکل در واقع دسترسی و ذخیره سازی به موقع  به اطلاعات در زمان نیاز به آن است.

رایانش مه امکان دسترسی سریع به اطلاعات و پردازش فوری آنها را فراهم می کند.

در واقع رایانش مه امکانی را به وجود می آورد که داده ها با سرعت بیشتری پردازش شده و در اختیار کاربران قرار گیرند، دستیابی به آنها مقرون به صرفه تر باشد و اطمینان پذیری شان نیز بالا رود.

سیسکو سیستم که عبارت رایانش مِه را ابداع کرد و IBM که عبارت رایانش لبه ای را برای آن ترجیح می دهد هردو طرح هایی را برای پیشرفت رایانش و ورود آن به مرز نهایی اش که همانا دستگاه ها، روترها و سنسورهای مختلف است آغاز نموده اند. آنها در واقع تلاش دارند جهانی را پیش رویمان قرار دهند که مه ای از دستگاه های مختلف با توان رایانشی آن را احاطه کرده؛ دستگاه هایی که بر حسب نیاز کاربر می توانند با اتکا به توان پردازشی خود فرایند محاسبات را از سر بگیرند.

از همین جهت کلیه کسب و کارهایی که برای ذخیره سازی دیتای خود از مراکز داده ای ثالث بهره می گیرند بهتر است که نیم نگاهی هم به این شیوه تازه بیاندازند و مزایای این روش و همچنین معایب رایانش ابری در مقابل آن را از نظر بگذرانند.