آوردگاه سرمایه؛ نقطه اتصال استارتاپ با سرمایه گذار در الکام استارز

۴۰۰ استارتاپ در الکام استارز امسال حضور پیدا کرده‌اند و مشخصاً بخشی از همین استارتاپ‌ها، به دنبال جذب سرمایه و یافتن سرمایه‌گذار هستند. «آوردگاه سرمایه» که در واقع قسمتی VIP در الکام استارز است، خلق شده تا همین نیاز را برطرف کند، کسب‌وکار را در کنار سرمایه‌گذار قرار دهد و آنها را شکلی صحیح به هم متصل نماید

این اتصال در سال‌ گذشته داستان‌های پرحاشیه کم نداشت و البته انتقاد هم به آن کم نبود. به همین دلیل با «جعفر محمدی» و «سجاد جهانگرد»، اعضای کمیته اجرایی الکام استارز و مسئولین آوردگاه سرمایه به گفتگو نشستیم تا اهداف آوردگاه سرمایه را به شکل مشخص‌تر زیر ذره‌بین قرار دهیم. 

امیر مستکین - دیجیاتو: آوردگاه سرمایه دقیقاً قرار است چه کند و امسال با چه تغییراتی همراه شده است؟

جعفر محمدی، عضو کمیته اجرایی الکام استارز - مسئول آوردگاه سرمایه: بخش VIP امسال با عنوان آوردگاه سرمایه برگزار می‌شود و سعی شده تا نقطه ضعف‌های سال گذشته را برطرف کنیم. در این آوردگاه، سرمایه‌گذارها حضور دارند و استارتاپ‌ها نیز ارائه خود را خواهند داشت. در نتیجه مفهوم کلی تغییری نداشته اما از نظر اجرا اما امسال یک تفاوت وجود دارد. قبل از شروع مراسم، ارائه‌های استارتاپ‌ها را می‌گیریم و آنها را در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهیم. اینطور سرمایه‌گذار از قبل با موضوع آشنا می‌شود و جلسه هدفمندتر پیش می‌رود.

نقطه ضعف‌های سال‌ گذشته به نظر خودتان چه بودند و امسال چگونه حل شده‌اند؟

حالا لیست سرمایه‌گذارها ویژه‌تر شده است. سرمایه‌گذارهایی که بیشتر با فضا آشنا هستند و احتمال سرمایه‌گذاریشان هم بالاست امسال در این رویداد شرکت می‌کنند. در نتیجه تصور می‌کنیم امسال سرمایه‌گذاری‌ها هدفمندتر در این بخش اتفاق بیفتد.

از طرفی استارتاپ‌های حوزه ICT در بیشتر مواقع به دنبال سرمایه‌های غیرنقدی هستند. برای مثال استارتاپی که در حوزه رایانش ابری فعال است، اگر بتواند با کسی به تفاهم برسد که دیتاسنتر دارد، هم به مشتریان جدیدی دسترسی پیدا می‌کند و هم هزینه‌هایش کاهش پیدا می‌کند. در نتیجه امسال تعدادی از سرمایه‌گذاران را در این بخش داریم؛ شرکت‌های بزرگ و بالغی که از نظر وضعیت مشتری، سرمایه و اعتبار در بازار جایگاه خوبی دارند و علاقمند به همکاری با استارتاپ‌ها هستند.

گروهی از همین شرکت‌ها را به آوردگاه سرمایه دعوت کرده‌ایم تا با استارتاپ‌ها همکاری داشته باشند و امکان سرمایه‌گذاری غیرنقدی نیز وجود داشته باشد. تصور می‌کنیم با اضافه شدن این گروه از سرمایه‌گذاران به آوردگاه سرمایه، ضریب موفقیت در آغاز همکاری میان استارتاپ‌های حاضر در این بخش با سرمایه‌گذاران نقدی و غیرنقدی افزایش پیدا خواهد کرد.

سال گذشته استارتاپ‌ها با توجه به هزینه‌ای که باید پرداخت می‌شد، ابتدا دیدگاه چندان مثبتی به بخش VIP نداشتند اما به نظر می‌رسید که در پایان الکام استارز نظرات تغییر کرد. امسال استقبال از این قسمت چگونه بود؟

استارتاپ‌ها سال گذشته چندان با این فضا آشنا نبودند. اکنون دیگر استارتاپ‌ها با ظرفیت‌های موجود در این قسمت آشنا شده‌اند. خیلی از استارتاپ‌ها در جریان الکام استارز اصرار داشتند تا به این قسمت ورود پیدا کنند. تصور می‌کنم که امسال به صورت آماده‌تری برای شرکت در این قسمت حاضر شده‌اند و انتظار داریم که کیفیت ارائه‌ها هم بالاتر باشد.

گفته شده که نماینده معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در این بخش حضور دارد. دلیل این حضور چیست؟

با ستاد فناوری اطلاعاتِ معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری مذاکره‌هایی داشته‌ایم و قرار است تسهیلات غیر نقدی در این قسمت ارائه دهند. نماینده عملی و فناوری ریاست جمهوری در این بخش حضور دارد تا نیازهای استارتاپ‌ها را برطرف کند. برای مثال فرض کنید مشکلی از نظر رگولیشن وجود دارد که استارتاپ با آن درگیر است؛ سعی می‌کنند نیازها را متوجه شده و در جهت حل آنها حرکت کنند.

البته کمک‌های نقدی این معاونت هم وجود داشته. برای مثال کل سالن VIP با اسپانسری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تشکیل شده است. هم بحث زمین آن و هم بحث غرفه‌سازی.

در مجموع تفاوت اصلی الکام پیچ با آوردگاه سرمایه در چیست؟

در الکام پیچ استارتاپ‌ها با معیارهای دیگری سنجیده می‌شوند؛ با توجه به بازار، نوآوری و محصولی که ارائه می‌شود. در آوردگاه سرمایه، کسب‌وکاری که نیاز به سرمایه دارد با سرمایه‌گذار آشنا می‌شود. شاید استارتاپی در پیچ باشد که نیاز به سرمایه نداشته باشد. طبیعتاً این استارتاپ در آوردگاه سرمایه نیازی به حضور ندارد و جامعه هدف آنها متفاوت است. در آوردگاه سرمایه ۴۵ استارتاپ شرکت کردند و در الکام پیچ هم ۸۰ استارتاپ حضور دارند.

استارتاپ‌ها برای حضور در آوردگاه سرمایه باید ۷۵۰ هزار تومان پرداخت کنند. این رقم چگونه محاسبه شده است و در مجموع این فضا برای حضور چه استارتاپ‌هایی است؟

سجاد جهانگرد، عضو کمیته اجرایی الکام استارز - مسئول آوردگاه سرمایه: باید به این نکته توجه کرد که استارتاپی که در مراحل اولیه کار خود است، لازم نیست در چنین بخشی حاضر شود. در واقع رقم ۷۵۰ هزار تومان هم برای همین تعیین شده است. بهترین کسی که می‌تواند تشخیص بدهد که باید در یک جایی وارد شود یا خیر، خود استارتاپ است. اینجاست که اشخاص باید از خود بپرسند که آیا کسب‌وکارشان انقدر می‌ارزد؟ آیا اصلاً نمایشگاه برای من فضای مناسبی است که ۲۵۰ هزار تومان برای گرفتن یک میز پایه پرداخت کنم؟ حالا آیا ارزش دارد که ۷۵۰ هزار تومان برای ورود به آوردگاه سرمایه هزینه کنیم؟ خود استارتاپ باید چنین تصمیمی را بگیرد و باید دید برایش برنامه دارد یا خیر.

در نمایشگاه، یکی از مهم‌ترین نکات این است که وقتی می‌خواهید در آن شرکت کنید، برایش برنامه داشته باشید. نمایشگاه، نمی‌تواند حالتی برای جمع شدن و صرفاً دیدن دوستان داشته باشد. اگر استارتاپ این را درک کند، سپس می‌تواند نتیجه‌گیری کند که پرداخت این پول ارزشش را دارد یا خیر.

گفتید خود استارتاپ باید تصمیم بگیرد که در چنین قسمتی با پرداخت هزینه شرکت کند یا خیر. اینطور تصور می‌شود که پیش‌زمینه دیگری نیاز نیست. آیا واقعا اینطور است؟

خیر. ما باید مطمئن می‌شدیم که ارائه از یک سطحی بالاتر است. به همین دلیل نیاز است که در زمان ثبت نام، استارتاپ‌ها فیلدهایی را پر کنند و ارائه شان را ثبت کنند و اطلاعاتی را در مورد کسب‌وکارشان در اختیار ما قرار بدهند. به شکل خلاصه، باید در سطحی باشند که بتوانند خودشان را پرزنت کنند. این اطلاعات از آنها دریافت شده ولی هنوز هم امکان ثبت نام وجود دارد. می‌خواهیم یک تیم آماده در برابر سرمایه‌گذار قرار دهیم نه صرفاً یک ایده.

چرا تعداد استارتاپ‌های کمی می‌توانند در آوردگاه سرمایه شرکت کنند؟

افراد و سرمایه‌گذارانی که به این بخش دعوت می‌شوند، آدم‌هایی هستند که معمولاً وقت کمی دارند. اگر می‌خواستیم این بخش را باز بگذاریم دو اتفاق می‌افتاد. اول، مدیریت آنجا از نظر تعداد افرادی که ثبت نام می‌کنند، به هم می‌ریزد. نکته دوم، حفظ سطح کیفی استارتاپ‌هایی است که در این بخش حاضر می‌شوند. اگر تعداد زیادتر بود و سخت‌گیری در ورود نبود، حتی استارتاپ‌هایی که کار برجسته‌ای دارند هم ممکن است کمتر دیده شوند.

به همین دلیل برای این بخش یک سطح قیمت متوسط تعیین کرده‌ایم. سرمایه‌گذار بر حسب ایده می‌تواند ۲۰۰، ۳۰۰ یا ۵۰۰ میلیون تومان در استارتاپ سرمایه‌گذاری کند. آیا ارزش ندارد ۷۵۰ هزار تومان خرج شود تا استارتاپ بتواند چنین افراد و سرمایه‌گذارانی را ببیند؟

در مورد استارتاپ‌ها صحبت کردیم اما سوالی که وجود دارد این است که چه سرمایه‌گذارانی در آوردگاه سرمایه حاضر می‌شوند؟

مدیران و تصمیم‌سازانی از رهنما، فناپ، تک‌وست، شرکت خدمات انفورماتیک، توسن، شرکت پخش و پالایش نفت، شناسا، شرکت جی‌اس‌اس، همراه اول، رایتل، بانک پارسیان، شرکت مخابرات ایران، بانک سپه، گروه صنعتی عظام، گروه ندا، شرکت آوای سلامت بهداشت، معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، سازمان فناوری اطلاعات ایران، اتاق بازرگانی، صندوق نوآوری و شکوفایی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی و دیگر بازیگران اصلی در صنایع گوناگون در این بخش حضور دارند.

چقدر از ظرفیت آوردگاه سرمایه پر شده است؟ 

حدود ۷۰ درصد. و این اعتمادی است که در بازار، افراد به صنف و نمایشگاه الکام استارز بر اساس سال‌های قبل و در مجموع عملکرد دارند. می‌دانند که می‌شود به چنین بخش‌هایی اعتماد کرد.

آماری وجود دارد که سال گذشته چه تعداد از استارتاپ‌ها موفق به جذب سرمایه شدند؟ 

سال گذشته نزدیک به ۴۰ استارتاپ در این بخش حاضر شدند. حدود نصف آنها به مرحله بعدی مذاکرات سرمایه‌گذاری رفتند. از آنجا به بعد البته نتیجه دنبال نشد چون دنبال کردن این موضوع، خارج از توان نمایشگاه بود. با این حال امسال به دلیل اینکه معاونت علمی ریاست جمهوری اسپانسر ویژه این قسمت است، می‌خواهیم این ماجرای دنبال کردن نتیجه سرمایه‌گذاری را بیشتر ادامه دهیم.

البته عقیده داریم استارتاپی که ارزش دارد، و سرمایه‌گذاری که جذب یک ایده شود دیگر نیازی به دنبال کردن ما ندارد. به هر حال ولی ما برای اینکه بتوانیم عملکرد خودمان را پایش کنیم، و ببینیم که آیا سرمایه‌گذار را باید برای سال‌های بعد دعوت کنیم یا خیر.

تصور می‌کنید چکار باید انجام می‌دادید تا آوردگاه سرمایه بتواند بازده بیشتری داشته باشد؟ در واقع طرحی که امسال نتوانستید آن را اجرایی کنید و در برنامه سال بعدتان است. 

بهترین حالت، این است که ثبت‌نام اولیه‌تری از افرادی که می‌خواهند شرکت کنند داشته باشیم. و سپس بر اساس این ثبت‌نام‌ها، از بازار و سرمایه‌گذاران دعوت به عمل آید. بهترین حالتی که در نمایشگاه‌های بین‌المللی اجرا می‌شود هم همین است.

برای مثال ما اگر بدانیم ۵۰ استارتاپ شرکت می‌کنند که در ۵ حوزه مختلف فعالند، برای این ۵ حوزه، سرمایه‌گذار مرتبط می‌آوریم. به دلایل فرهنگی که وجود دارد، زودتر ثبت نام انجام نمی‌شود تا بتوان لیست دقیق‌تری از سرمایه‌گذاران تهیه کرد و این احتمالاً مسئله‌ای است که سال آینده با دقت بیشتری پیش خواهد رفت.