یک برخورد عظیم در گذشته، دو چهره متفاوت به ماه داده است

زاویه دید ما از روی زمین تنها یک نیمه ماه را برایمان آشکار می‌سازد در حالی که نیمه دیگر آن ساختاری کاملا متفاوت دارد. بررسی‌ها نشان داده‌اند که نیمه دور ماه پوسته‌ای ضخیم‌تر دارد و یک لایه اضافه روی سطح آن را پوشانده که آن را با نیمه آشنای ماه متفاوت می‌کند. محققان با استفاده از شبیه‌سازی‌‌، این تئوری را مطرح کرده‌اند که احتمالا تفاوت مذکور به خاطر برخورد یک جسم عظیم به ماه در اوایل عمر آن ایجاد شده است.

مدارگردهای «GRAIL» ناسا حدود یک سال است که به دور ماه می‌چرخند تا قدرت جاذبه آن را بررسی کرده و به جمع‌آوری اطلاعات از لایه‌های درونی آن بپردازند که نتایج به دست آمده تفاوت‌های محسوسی بین دو نیمه ماه نشان می‌دهند.

یکی از نظریه‌های قدیمی درباره دلیل نامتقارن بودن نیمه‌های ماه بیان می‌کند که این قمر در گذشته با جسمی غول‌پیکر مثل یک سیارک یا کوتوله سفید برخورد داشته است. اگر این برخورد به اندازه کافی عظیم و سریع بوده باشد، باعث کنده شدن قسمت‌هایی از پوسته ماه و پرتاب آن تکه‌ها به سمت دیگر شده است.

با استفاده از داده‌های GRAIL به عنوان نقطه شروع، این تیم تحقیقاتی از شبیه سازی‌های رایانه‌ای برای بررسی اثر برخورد اجسام با جرم و سرعت‌های متفاوت استفاده کرده تا بهترین سناریویی که می‌تواند این ملاحظات را در مورد ماه توجیه کند، به دست آورند.

بعد از انجام 360 شبیه‌سازی و محدود کردن نتایج، نزدیک‌ترین نتیجه نشان می‌داد که جسمی با قطر 780 کیلومتر با سرعت 22500 کیلومتر بر ساعت به نیمه نزدیک ماه برخورد کرده است. به همین صورت برخورد جسم کوچکتری با 720 کیلومتر قطر و سرعت بیشتری برابر با 24500 کیلومتر بر ساعت می‌توانست دقیقا همین اثر را داشته باشد.

به هر صورت شبیه‌سازی‌ها نشان دادند که تکه‌های پرتاب شده به نیمه دور ماه می‌توانست لایه‌ای به ضخامت 5 تا 10 کیلومتر به سطح آن اضافه کند. نکته مهم اینجاست که داده‌های به دست آمده از مدارگرد GRAIL نیز همین مقدار را نشان می‌دهد.

البته ضخیم بودن پوسته تنها دلیل برای اثبات تئوری برخورد نیست. با اینکه گفته می‌شود ماه و زمین از یک جسم واحد به وجود آمده اند با این حال ماه مقادیر بسیار بیشتری پتاسیم، فسفر و ایزوتوپ‌های تنگستن را نسبت به زمین در خود جای داده‌ است که این عناصر اضافه هم ممکن است در اثر همین برخورد وارد ماه شده باشند.

برای اثبات این تئوری هنوز راه زیادی باقیست با این حال چنین نظریه‌ای می‌تواند بسیار شگفت‌انگیز و برای مطالعات بعدی روی نیمه دور ماه راهگشا باشد.