سطح مطلوب استرس برای دستیابی به حداکثر بازدهی چقدر است؟

تحقیقات نشان داده رابطه مستقیم و معناداری بین کارایی و عملکرد فرد و میزان استرس وی وجود دارد. اگر میزان استرس از حدی بیشتر یا کمتر شود، کارایی فرد افت می‌کند ولی جالب است بدانید سطح مناسبی از استرس، به بهبود کارایی و عملکرد فوق‌العاده کمک می‌کند.

اما چطور می‌توان متوجه شد که چه سطحی از استرس، سطح مناسب و مطلوب است و باعث افزایش کارایی می‌شود؟ استرس روی سلامت جسم ما تاثیرگذار است و وقتی به صورت پیوسته در شرایط استرس و تنش قرار داشته باشیم، همین وضعیت منجر به بروز مشکلات جدی اعم از فشار خون بالا، بیماری قلبی، دیابت و اختلالات روانی می‌شود.

وقتی به وضعیت افرادی که در محیط کار بی‌نظم هستند و حواس پرتی از خود نشان می‌دهند دقت کنیم، عموما دچار استرس مزمن شده‌اند. چنین افرادی برای آنکه بتوانند به شرایط طبیعی خود باز گردند باید بتوانند سطح استرس خود را تعدیل کنند.

همزمان با شیوع بیماری کرونا، چالش‌ها و مسایل جدیدی وارد زندگی اکثر مردم دنیا شده است. بسیاری از مردم روزهای پر تنش و شرایط پراسترسی را تجربه می‌کنند. این استرس چه تاثیری روی کارایی و عملکرد افراد ایجاد کرده است؟

قانون «یرکیس دودسون»

«قانون یرکیس دودسون» (Yerkes-Dodson) که به «قانون U معکوس» هم معروف است، می‌گوید وقتی فردی در معرض استرس قرار می‌گیرد، اگر سطح استرس مناسب باشد، همین اضطراب می‌تواند به عنوان محرکی برای انجام بهتر وظایف ایفای نقش کند و کارایی فرد در چنین شرایطی فوق العاده می‌شود. ولی اگر میزان استرس و فشار از حدی کمتر یا بیشتر باشد، اثرات منفی به همراه خواهد داشت.

در واقع اگر میزان استرس و فشار از حدی کمتر باشد، کارایی فرد افت می‌‌کند. استرس در سطح مناسب باعث می‌شود فرد در بالاترین کارایی خود کارها را پیش ببرد. وقتی استرس و فشار از حدی معقول هم بالاتر رفت، مجددا کارایی فرد افت شدیدی می‌کند.

در حالت خستگی و بی‌حوصلگی سطح دوپامین افت می‌کند و استرس شدید منجر به ترشح مقادیر بالای دوپامین و نوراپی نفرین می‌شود. اگر استرس از حد محاز افزایش پیدا کند، منجر به بروز حواس پرتی، بی‌نظمی و فراموشکاری می‌شود.

سطح مطلوب استرس کمک می‌کند فرد بالاترین سطح کارایی را داشته باشد. این سطح مناسب، از فردی به فرد دیگر متفاوت است. فشار در سطح معقول آن حتی باعث افزایش تمرکز فرد نیز می‌شود. بهترین کار این است که با ریتم شبانه روز، از فراز و فرود انرژی خودمان مطلع باشیم و بتوانیم این وضعیت‌ها را تحت کنترل خود درآوریم.

هر کسی الگوی انرژی خاص خودش را دارد. بهترین کار آن است که بتوانیم این الگوها را شناسایی کرده و کارهای مهم را زمانی که در اوج انرژی خودمان هستیم انجام دهیم. در واقع وقتی مدیریت خوبی روی سطح انرژی‌مان داشته باشیم، کارهای مهم را در زمان‌های درست و مناسب انجام خواهیم داد.

روش‌هایی نیز برای کنترل استرس وجود دارد که می‌تواند کمک کننده باشد. خواب کافی، تغذیه سالم و ورزش به بهبود عملکرد ذهن کمک می‌‌کند. ورزش می‌تواند به شکل موثری در کنترل استرس کمک کننده باشد.

در واقع هر کسی باید بتواند مدیریت فردی مناسبی روی وضعیت استرس و تنش‌های محیط اطرافش داشته باشد. اگر استرس از سطحی معقول بالاتر رفت و نتیجه آن کاهش کارایی شد، یعنی فرد باید بتواند با روش‌های آرام سازی، تعادلی در وضعیت خود ایجاد کند.