آینده مبهم SLS: ناسا مقرون‌به‌صرفه بودن راکت غول‌پیکر خود را بررسی می‌کند

تأخیرهای پی در پی، بودجه سرسام آور و ظهور رقبای قدرتمند خصوصی، ناسا را به فکر بازنگری در برنامه SLS انداخته و آینده این راکت غول پیکر را در هاله‌ای از ابهام فرو برده است.

منتقدین از سیستم پرتاب فضایی ناسا (SLS) به عنوان یک برنامه «اشتغال زایی» یاد می‌کنند تا کارمندان و شرکای تجاری مهمی همچون بوئینگ و نورثروپ گرامن را حفظ کند. انتقادات از این برنامه به خاطر تأخیرهای پی در پی و تجاوز از بودجه اولیه بیشتر هم شده است. این راکت ابتدا قرار بود سال ۲۰۱۶ آماده شود اما حالا زودتر از ۲۰۲۲ از سکوی پرتاب راهی فضا نخواهد شد.

البته آنطور که در ادامه گزارش آمده، هزینه، مهم‌ترین عامل دلسرد شدن کاخ سفید از SLS است. پیش‌بینی می‌شود این راکت برای هر پرتاب حدود ۲ میلیارد دلار هزینه روی دست دولت آمریکا بگذارد که با در نظر گرفتن بودجه ۲۰ میلیارد دلاری ساخت راکت و سیستم‌های زمینی، سرسام آور است. برخی از مدیران جدید ناسا معتقدند پروژه بازگشت به ماه یا «آرتمیس» با این راکت هزینه‌بر، مقرون به صرفه نیست.

وقتی SLS با راکت شرکت‌های خصوصی مقایسه می‌شود، آینده این راکت بیشتر در هاله‌ای از ابهام فرو می‌رود. برای مثال درست است که «فالکن هوی» اسپیس ایکس گنجایش SLS را ندارد، اما از مدت‌ها قبل به کار گرفته شده و هزینه پرتاب آن یک دهم راکت غول آسای ناساست. «استارشیپ» نیز احتمالاً تا ۱۲ ماه آینده اولین پرواز مداری را انجام خواهد داد و ممکن است از لحاظ گنجایش SLS را پشت سر بگذارد. آن وقت ادامه تأمین بودجه این راکت اصلاً توجیه اقتصادی نخواهد داشت.

این نگرانی باعث شده تا ناسا تیمی از مهندسین خود را مأمور بررسی مقرون به صرفه بودن SLS کند. یکی از اهداف این بررسی، پیدا کردن روش‌هایی برای رقابتی‌تر کردن راکت است. هدف دوم یافتن پاسخی به این سوال است که آیا ناسا برای پروژه آرتمیس به SLS نیاز دارد یا خیر.

قرار است ماه نشین توسط راکت‌های خصوصی به قمر زمین حمل شود و وظیفه اصلی SLS، پرتاب فضاپیمای سرنشین دار Orion به طرف ماه خواهد بود. پرتاب این فضاپیما نیز توسط راکت‌های خصوصی امکان پذیر است. می‌توان فضانوردان را با استارشیپ هم روانه ماه کرد که در اینصورت دیگر نیازی به Orion نخواهد بود.

دولت بایدن با اینکه به ادامه پروژه آرتمیس تمایل نشان داده، اما اولویت‌های دیگری نیز دارد که از جمله آنها می‌توان به مطالعه تغییرات اقلیمی اشاره کرد. اگر دفتر مدیریت و بودجه دولت آمریکا دلیل موجهی برای اختصاص بودجه سالیانه ۳ میلیارد دلاری به برنامه SLS نداشته باشد، امکان لغو پروژه وجود خواهد داشت.

آنطور که منابع آگاه به خبرگزاری Ars Technica گفته‌اند، یکی از راه حل‌های احتمالی ناسا، عقب انداختن بروزرسانی SLS خواهد بود. ناسا می‌خواهد پس از تکمیل اولین مدل سیستم پرتاب فضایی، نسخه بروزرسانی شده آن موسوم به Block 1B را بسازد. ساخت این نسخه از حالا آغاز شده و کنگره در بودجه سال ۲۰۲۱، حدود ۴۰۰ میلیون دلار به آن اختصاص داده است.

برخی مدیران ارشد ناسا می‌خواهند فاز بعدی توسعه SLS متوقف شود چرا که به عقیده آن‌ها منطقی نیست زمانی که هنوز نسخه اول کامل نشده کار روی نسخه بعدی آغاز شود، خصوصاً اینکه ممکن است دولت بایدن نقش کوچکی برای SLS در مأموریت‌های فضایی آینده تعیین کند. برخی منابع مدعی شده‌اند که دولت بایدن به فکر استفاده محدود از SLS، توقف توسعه نسخه آپگرید شده و در نهایت، استفاده از سامانه‌های پرتاب شرکت‌های خصوصی است. در این بین نقش کنگره را نیز نباید نادیده گرفت که نفوذ زیادی در جهت دهی به برنامه‌های آینده ناسا دارد.

ناسا پس از انتشار این خبر، بیانیه‌ای منتشر کرد و ضمن اشاره به اینکه SLS «ستون فقرات» برنامه‌های فضایی ناسا از ماه تا مریخ است، گفت که هدف از این بررسی، ارزیابی عناصر مختلف به منظور کاهش هزینه هاست و انجام این قبیل بررسی‌ها برای موفقیت در برنامه‌ریزی های بلند مدت رایج است.