آشنایی با چهار اشتباه مرتبط با سرعت شاتر در عکاسی

سرعت شاتر یکی از مهم‌ترین نکات مرتبط با عکاسی است که گاهی توسط کاربران مبتدی نادیده گرفته می‌شود. عدم تنظیم شاتر در سرعت مناسب می‌تواند به کلی تصویر یک منظره دلچسب را خراب کند و عکاسان آماتور را از نتیجه کارشان ناامید سازد. به همین جهت در ادامه مطلب به چهار اشتباه اساسی هنگام تنظیم شاتر اشاره خواهیم کرد که ممکن است حین تصویربرداری رخ دهد.

• چه زمانی در عکاسی باید از فلاش استفاده کنیم؟
• قانون یک سوم در عکاسی چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟

تغییر سرعت شاتر چه چیزی را تغییر می‌دهد؟

در واقع شاتر قسمتی از دوربین است که موجب عبور نور و رسیدن آن به حسگر می‌شود. معمولا سرعت این حرکت بسیار کوتاه است و در کسری از ثانیه رخ می‌دهد. اما گاهی در شرایط خاصی نیاز است که مقدار آن را به بیشتر از یک ثانیه یا حتی چندین ثانیه افزایش دهیم.  سرعت نامناسب هنگام دریافت نور توسط دوربین باعث می‌شود که تصاویر تاریک یا بیش از حد روشن شوند. هرچه سرعت عملکرد شاتر کمتر باشد (برای مدت بیشتری باز بماند) تصویر خروجی روشن‌تر خواهد بود. اما مهم‌ترین مشکلات ناشی از سرعت نامناسب شاتر کدام هستند؟

تار شدن تصویر

اگر تصویر شما تار می‌شود و از سایر تنظیمات دوربین خود مطمئن هستید، به احتمال ۹۵ درصد علت آن سرعت نامناسب شاتر است. اگر سرعت باز و بسته شدن بسیار زیاد باشد، احتمال تار شدن سوژه بیشتر می‌شود. در سوی دیگر اگر سرعت بسیار کم باشد ممکن است لرزش‌های دست موجب تاری تصویر شوند. اگر بدون پایه عکاسی می‌کنید باید بدانید که تقریبا هیچ انسانی نمی‌تواند دست خود را کاملاً ثابت نگه دارد، پس نمی‌توان سرعت را از حد معینی کمتر کرد. البته بعضی از عکاسان از سرعت پایین شاتر هنگام عکاسی با دست به عنوان تکنیکی برای کشیدن امواج نور و بازی با آن‌ها استفاده می‌کنند. 

برای حل این مشکل، قانون کلی برای تعیین سرعت هنگام عکاسی بدون پایه در نظر گرفته شده است. تنها کافیست فاصله کانونی لنز مورد استفاده خود را معکوس کنید تا حداقل سرعت را بدست آورید. برای مثال اگر فاصله کانونی لنز ۳۰ سانتی‌متر است، سرعت شاتر باید برابر با ۱/۳۰ یا بالاتر باشد. پس می‌توان دریافت که هرچه لنز شما فاصله کانونی بیشتری داشته باشد، نسبت به حرکت دست حساس‌تر است و باید از سرعت شاتر بالاتری بهره ببرید. در سوی دیگر، هرچه فاصله کانونی لنز کمتر باشد یا در واقع لنز زاویه دید عریض‌تری داشته باشد، حساسیت کمتری نسبت به حرکت دارد. 

اگر در شرایط نوری نامناسبی قرار دارید، یا قصد عکاسی از آسمان شب را دارید، چاره‌ای جز استفاده از سرعت پایین نخواهید داشت. در نتیجه برای جلوگیری از تار شدن تصاویر، تنها گزینه مناسب استفاده از سه پایه خواهد بود. همچنین می‌توانید با درست کردن سطح مناسبی، دوربین را روی آن ثابت کنید. اما توجه داشته باشید که سه پایه‌های بی کیفیت به دلیل محکم نبودن می‌توانند باز هم لرزش‌هایی را به دوربین منتقل کنند و ممکن است مشکل‌ساز باشند. محکم فشار دادن دکمه شاتر برای مدت طولانی می‌تواند از دلایل دیگر تار شدن تصویر باشد. در چنین حالتی می‌تواند از ریموت‌های بی‌سیم برای فعال کردن شاتر استفاده کنید که برای ثبت تصویر با سرعت شاتر بسیار پایین و عکس‌های سلفی مناسب خواهند بود.

فریز شدن تصویر

تمام تصاویر، فریم‌های ثابتی هستند و مشخص است که پویایی ندارند. اما گاهی به دلیل سرعت بسیار بالای شاتر ممکن است تصاویر مصنوعی و ثابت‌تر از حالت عادی به نظر برسند! به چنین حالتی فریز شدن عکس می‌گویند که در موارد خاصی به عنوان تکنیکی برای ثبت تصاویر حرفه‌ای استفاده می‌شود. برای مثال در عکاسی تبلیغاتی یا ورزشی از آن استفاده می‌شود. اما در حالت عادی سرعت بسیار بالای شاتر توصیه نمی‌شود زیرا تصویر را از حالت طبیعی خود خارج می‌کند.

اگرچه هنگام ثبت ویدیو با دوربین‌های DSLR، شاتر الکترونیک نقش اساسی را برعهده دارد، اما سرعت بالای شاتر باز هم می‌تواند موجب غیرطبیعی شدن خروجی شود. 

روشن شدن بیش از حد تصویر

همان طور که در قسمت‌های قبلی گفتیم، هرچه سرعت کمتر باشد، نور بیشتری به حسگر می‌رسد. حال اگر شاتر برای زمانی بیش از حد نیاز باز بماند، تصویر بسیار روشن یا به اصطلاح Over Exposed ثبت می‌شود. اگرچه می‌توان با تکنیک‌های ویرایش عکس، نور آن را به حالت مطلوب رساند اما اگر میزان نور خیلی زیاد باشد، نمی‌توان حتی پس از ویرایش نیز تصویر خوبی دریافت کرد. 

میزان نور دریافتی توسط دوربین بر پایه گام‌ها طراحی شده است. برای مثال وقتی سرعت شاتر را از ۱/۱۲۵ به ۱/۲۵۰ افزایش دهید، یک گام جهش داشته‌اید. هر گام برابر با دو برابر کردن مقدار ایزو یا نصف کردن آن است. در شرایطی که نمی‌توان سرعت شاتر را زیاد کرد، می‌توان از کاهش حساسیت سنسور (ISO) یا تنگ کردن کردن دیافراگم استفاده کرد تا میزان نور دریافتی کمتر شود. 

اما برای ضبط ویدیو شرایط کمی پیچیده‌تر است؛ زیرا در بیشتر دوربین‌های DSLR امکان کاهش سرعت شاتر به مقداری کمتر از فریم ریت وجود ندارد. در چنین شرایطی باز هم به جای کاهش سرعت شاتر می‌توان ایزو یا گشادی دیافراگم را کاهش داد.

سیاه شدن قسمتی از تصویر

سیاه شدن بخشی از عکس معمولاً به دلیل مشکلات مرتبط با فلش‌های اکسترنال است. اگر حس می‌کنید فلش بسیار سریعی در اختیار دارید، سرعت مناسب شاتر اهمیت چندانی نخواهد داشت. اما اگر سرعت فلش با سرعت شاتر همگام نباشد، در سرعت‌های بالا قسمتی از تصویر سیاه می‌شود. البته دوربین‌های مدرن از فلش داخلی به همراه سیستم همگام‌سازی پیشرفته استفاده می‌کنند که احتمال چنین رخدادی را از بین می‌برد. 

بسیار خرسند می‌شویم اگر شما هم تجربیات خود پیرامون شاتر و استفاده صحیح یا خلاقانه از آن را با ما و سایر خوانندگان دیجیاتو به اشتراک بگذارید.