تقویت ایمنی‌درمانی سرطان با واکسن mRNA در فاز نخست آزمایش انسانی

داده‌های مقدماتی ارائه شده در جلسه سالانه انجمن تحقیقات سرطان آمریکا از شواهد نویدبخشی در خصوص درمان جدید سرطان خبر می‌دهند که ایمنی‌درمانی را با واکسن mRNA ترکیب می‌کند. گزارش‌های اولیه از فاز نخست آزمایش‌های انسانی نشان می‌دهد که استفاده از این روش ایمن بوده و می‌تواند روی تومورهای سخت موثر باشد.

در این تحقیق از نوع خاصی از ایمنی‌درمانی موسوم به درمان سلولی CAR-T استفاده می‌شود. در این درمان، سلول‌های T بیمار گردآوری و مجددا برنامه‌ریزی می‌شوند تا پروتئین‌های سلول‌های سرطانی را هدف قرار دهند. سپس سلول‌ها به بدن بیمار برگردانده می‌شوند تا با سرطان مبارزه کنند.

ایمنی‌درمان با سلول CAR-T در مقابله با سرطان خون بسیار موفق ظاهر شده اما محققان در استفاده از این روش برای مداوای سرطان‌هایی که تومور سخت دارند، با چالش‌هایی روبرو بوده‌اند. «جان هانن»، آنکولوژیست موسسه سرطان هلند که روی این مطالعه کار می‌کند، می‌گوید برنامه‌ریزی سلول‌های T برای هدف قرار دادن تومورهای سخت کار دشواری بوده است.

هانن ادامه می‌دهد: «یکی از مشکلات اصلی این است که اکثر پروتئین‌های موجود در تومورهای سخت که باید هدف قرار بگیرند، در سطوح پایین‌تر سلول‌های عادی هم وجود دارند، در نتیجه برنامه‌ریزی سلول‌های CAR T علیه تومورها به گونه‌ای که از سلول‌های سالم صرف‌نظر شود، کار سختی است.»

مقابله با سرطان از طریق حمله به آنتی‌ژن خودساخته

این درمان جدید در دو مرحله کار خود را انجام می‌دهد: ابتدا بیمار تحت درمان مرسوم با سلول‌های CAR-T قرار می‌گیرد و سلول‌های ایمنی طوری مهندسی می‌شوند که آنتی‌ژنی به نام «کلادین 6» (CLDN6) را هدف قرار دهند. سپس به فاصله چند روز بعد از تزریق سلول CAR-T، یک دوز از واکسن mRNA که طراحی شده تا کلادین 6 بسازد، به بیمار تزریق می‌شود. این تزریق به تکثیر سلول‌های T مهندسی‌شده کمک می‌کند. افزایش تعداد سلول‌های T در خون به معنای شانس بالاتر برای مبارزه و نابودی تومورهاست.

این روش درمانی در اولین دور آزمایش‌های انسانی روی 16 بیمار آزمایش شده که اکثر آن‌ها سرطان بیضه یا تخمدان داشتند. حدود 40 درصد از افراد پس از دریافت این درمان دچار عارضه سندرم آزادسازی سیتوکین شدند، اما هانن می‌گوید این عارضه قابل کنترل و در هیچ بیماری وخیم نبود. او مدعی است که از این 16 نفر 14 مورد را بررسی کرده‌اند و متوجه شدند که تومور در بدن شش بیمار کوچک‌تر شده یا از بین رفته است.

گفتنی است که این روش درمانی هنوز در مراحل بسیار ابتدایی قرار دارد و تلاش‌ها و آزمایش‌های بسیار بیشتری باید انجام شود تا به استفاده عمومی از آن برسیم. داوطلبان این مطالعه دوزهای مختلفی از واکسن mRNA را دریافت کردند، بعضی از آن‌ها به مدت 100 روز هر دو هفته یک دوز و برخی هر شش هفته یک دوز واکسن زدند، بنابراین می‌توان گفت که هنوز شیوه دقیقی برای این درمان به دست نیامده است.