مدیرعامل استارتاپ فناوری فضایی «تیزنگر»: افتخار می‌کنیم که دیگر دانش‌بنیان نیستیم
زارع‌پور از تلاش برای تبدیل ایران به صادرکننده صنعت فضایی خبر داد و امروز مدیرعامل تیزنگر از لغو دانش‌بنیانی این استارتاپ فناوری فضایی گفت.
در دیجیاتو ثبت‌نام کنید
جهت بهره‌مندی و دسترسی به امکانات ویژه و بخش‌های مختلف در دیجیاتو عضو ویژه دیجیاتو شوید.
عضویت در دیجیاتوتازههای تکنولوژی
مدیرعامل تیزنگر خبر از لغو «دانش‌بنیان» بودن این استارتاپ حوزه فناوری داد. این موضوع درحالی رخ می‌دهد که به‌تازگی وزیر ارتباطات با اعلام خبر تصویب سند 10ساله صنعت فضایی در آخرین جلسه شورای عالی فضایی، گفت هدف‌گذاری وزارت ارتباطات در حوزه صنعت فضایی تبدیل‌شدن به یکی از کشورهای صادرکننده خدمات صنعت فضایی است.
بعد از سیلاب سال 1397، سازمان فضایی کشور طی پویشی از بخش خصوصی و فعالان حوزه سنجش از دور خواست تا تجربیات و دانش خود را در این حوزه با این سازمان به اشتراک بگذارند. شرکت دانش‌بنیان تیزنگر که در حوزه فناوری فضایی فعال است نیز براساس همین پویش شکل گرفت.
تیزنگر در مدت فعالیت خود چالش‌های بسیاری را تجربه کرد تا جایی که در دی‌ماه سال 1400 با انتقاد از شرایط نامطلوب اینترنت اعلام کرده بود دیگر با این روند دسترسی به اینترنت، امکان فعالیت ندارد. براساس توضیحات تیزنگر، جابه‌جایی تصاویر و نقشه‌های ماهواره‌ای نیازمند دسترسی به اینترنت با پهنای باند بالا و سرعت مطلوب است. اما حالا بعد بیش از یک سال از این اظهارنظر، تیزنگر دیگر دانش‌بنیان نیست.
عدم شفافیت و آسیب مکرر صنعت فناوری فضایی
«یاسر عشورزاده»، مدیرعامل تیزنگر، در گفت‌وگو با دیجیاتو درباره لغو «دانش‌بنیان» بودن تیزنگر، با تأیید این خبر و اشاره به اینکه شاخص‌های کلی برای تعیین دانش‌بنیان بودن خیلی شفاف نیست، گفت: «عدم شفافیت، نگاه سلیقه‌ای در جریان تصمیم‌گیری برای این حوزه را تقویت کرده است.»
«دانش‌بنیان» واژه جذابی است که پیش و پس از نام استارتاپ‌ها و شرکت‌ها نه‌تنها مسئولیت‌آفرینی سنگینی برای آن‌ها دارد، بلکه گاهی امتیازهایی مثل دریافت تسهیلات و کمک‌های مالی از صندوق‌های توسعه حوزه تخصصی‌شان را هم فراهم می‌کند.
اما این امتیاز در طول سال‌های فعالیت تیزنگر صرفاً یک بار در دولت دوازدهم با پرداخت وامی 50 میلیون تومانی ممکن شد. تیزنگر که در حوزه فناوری‌های فضایی فعال است، مدعی است تا به امروز کمک و تسهیلاتی به‌واسطه دانش‌بنیان بودن این استارتاپ دریافت نکرده و ارزش معنوی نام «دانش‌بنیان» برایش مهم بوده است.
مدیرعامل تیزنگر با بیان اینکه ازدست‌دادن لیبل «دانش‌بنیان» تغییری در روند کاری این مجموعه ندارد، گفت: «دانش‌بنیان نبودن تغییری در روند کاری این مجموعه ایجاد نخواهد کرد. این عنوان یک ارزش برای تیزنگر بود که اتفاقاً تا به امروز هیچ امکان و حمایت مالی برای این مجموعه به‌وجود نیاورده است.»
او در پاسخ به این پرسش که آیا دانش‌بنیان نبودن امکان فعالیت تیزنگر را دشوار خواهد کرد و این عبارت پیش از این چه امکان و امتیازی برای استارتاپ تیزنگر ایجاد کرده بود، گفت: «ما بارها خواستار حمایت مالی و دریافت وام برای توسعه عملکرد خود از معاونت علمی نهاد ریاست‌جمهوری شدیم که هیچ پاسخی هم درباره آن دریافت نکردیم.»
چرا تیزنگر دیگر دانش‌بنیان نیست؟
مدیرعامل تیزنگر در پاسخ به پرسش دیجیاتو مبنی بر اینکه روند ارزیابی بر چه اساسی پیش رفت که منجر به لغو «دانش‌بنیان» بودن این استارتاپ حوزه فناوری فضایی شد، به درخواست ارزیابان مبنی بر دسترسی و بررسی کدنویسی‌های تیزنگر اشاره کرد.
عشورزاده با تأکید بر اینکه دانش در یک مجموعه دانش‌بنیان تمام دارایی محسوب می‌شود و جزء اطلاعات محرمانه مجموعه است، گفت: «بعد از دوران کرونا ارزیابی در سامانه‌ای انجام شد که تیزنگر باید سورس کد خود را در آن به نمایش می‌گذاشت. نکته مهم این است که این سامانه قابلیت اسکرین‌رکورد هم دارد و امنیت آن نگران‌کننده است.»
به گفته او، تیزنگر براساس روند دانش‌محور و مبتنی بر دانش به راهکاری رسیده که یک فرمول محرمانه است. این کد اسرار محرمانه شرکت است و همه دارایی ما آن چیزی است که از روند تحقیق و توسعه (R&D) به‌دست آمده؛ ازهمین‌رو نمی‌توان آن در بستری ناامن به اشتراک گذاشت.
سلیقه، معیار سنجش یک استارتاپ دانش‌بنیان!
او در پاسخ به پرسشی دیگر مبنی بر اینکه یک استارتاپ چطور و براساس چه شاخص‌هایی دانش‌بنیان معرفی می‌شود، با تأکید بر اینکه او در این حوزه صرفا یک فعال دلسوز است و کارشناس رسمی اعطای نام دانش‌بنیان به استارتاپ‌ها نیست، گفت: «اعتقاد ما بر این است که توانایی برای تولید محصولی بر پایه دانش فنی و بومی که در داخل کشور و در راستای توسعه کشور باشد، ارزشی برای دانش‌بنیان بودن است.»
عشورزاده در ادامه توضیحات خود با اشاره به اینکه تولید محصولات دانش‌بنیان در حوزه فناوری اطلاعات اغلب نمود فیزیکی ندارد و درک آن برای برخی ساده نیست، گفت: «در برخی حوزه‌ها مثل تولید رباتی که براساس دانش بومی تولید می‌شود، محصول قابل لمس است. این درحالی است که در حوزه فناوری اطلاعات و IT این روند چالش‌برانگیز بوده و همچنان استانداردی برای آن تعریف نشده است.»
مدیرعامل تیزنگر نبود شاخص‌های روشن در حوزه فناوری فضایی را نیز یکی دیگر از مشکلات این حوزه عنوان کرد و گفت: «ارزیاب‌های حوزه فناوری اطلاعات و فناوری فضایی (علوم ژئوماتیک) درحالی یکسان است که این حوزه‌ها بسیار متفاوت هستند و نمی‌توان با دانشی یکسان آن‌ها را مورد ارزیابی قرار داد.»
فناوری فضایی و سهمی که دیده نمی‌شود
در شرایطی که وزیر ارتباطات اخیراً بر توسعه فناوری فضایی تأکید ویژه‌ای داشته است، به‌نظر می‌رسد مسئولان بررسی این حوزه همچنان شاخص‌های تفکیک این حوزه از دیگر حوزه‌های نوآورانه را تعیین نکرده‌اند و یا حداقل به‌خوبی نمی‌شناسند.
مدیرعامل تیزنگر با تأکید بر اینکه حوزه فناوری فضایی روندی متفاوت با حوزه‌های فناوری اطلاعات دارد و نمی‌توان در آن به‌دنبال فرمول‌های کدنویسی بود، گفت: «متأسفانه این موضوع جا افتاده است که برای تولید محصول، کدنویسی موردتوجه قرار می‌گیرد.»
به باور عشورزاده، زمانی که هسته اصلی یک پلتفرم دانش‌محور می‌شود، به سبک‌های مختلف باید ارزیابی شود. این درحالی است که ارزیاب‌ها صرفاً متمرکز بر کدنویسی و آزمایش کدها هستند. این روند ارزیابی توان تشخیص دانش‌محور و دانش‌بنیان بودن را ندارد. ارزیاب به این شیوه از دریچه تخصص و رسته کاری خود موضوع را مورد بررسی قرار می‌دهد؛ هرچند که روشی نادرست است.
مدیرعامل تیزنگر با انتقاد از روند ارزیابی و بیان اینکه متأسفانه همچنان حوزه فناوری فضایی به‌خوبی شناخته نشده است، گفت:
«بسیاری از شرکت‌هایی که برای دریافت امتیاز دانش‌بنیان اقدام می‌کنند، دانشی فراتر از مجموعه ارزیاب‌های این حوزه دارند. برای بررسی یک استارتاپ دانش‌بنیان در هر حوزه‌ای، ارزیاب باید حداقل یک محصول در این حوزه تولید کرده باشد. این درحالی است که در حوزه فناوری فضایی چنین موضوعی نیست و ارزیاب سطح دانشی متفاوت با حوزه فناوری فضایی دارد.»
گزارش‌هایی که دیده نشد و استارتاپی که دیگر دانش‌بنیان نیست
تیزنگر که در حوزه فناوری‌های فضایی فعال است، پیش از این نقشه‌هایی مبنی بر میزان آلاینده‌های تهران، روند خشکی دریاچه ارومیه، شرایط محیط‌زیستی کشور و حتی احتمال سیل را منتشر کرده و خواستار پیگیری نهادهای مربوطه برای کنترل و کاهش حداقلی ضرروزیان ناشی از خطرات احتمالی شده بود.
واکنش نهادهای مرتبط مسئول براساس پیگیری‌هایی که بعد از انتشار هر گزارش از سوی رسانه‌ها انجام شد، اغلب سکوت مقامات مسئول بود و به‌نظر می‌رسید این فناوری به‌عنوان یک حوزه لوکس و یا پروژه دانشگاهی دیده می‌شود و نه حوزه‌ای که راهکار و نقشه راه ارائه می‌دهد.
همین رویکرد این سؤال را در ذهن تقویت می‌کند که آیا تیزنگر دیگر «دانش‌بنیان» نیست چون اطلاعات و گزارش‌های خود را به‌طور عمومی منتشر کرده است؟ عشورزاده در پاسخ به این پرسش که آیا این موضوع هم در تصمیم ارزیاب اثر داشته، گفت: «شاید این موضوع هم بی‌اثر نبوده است.»
او با بیان اینکه سیاست‌های تیزنگر براساس توسعه و بهبود شرایط کشور در همه شاخص‌های اقتصادی، محیط‌زیستی و توسعه فناوری فضایی است، گفت: «متأسفانه سلیقه شخصی در جریان تصمیم‌گیری خیلی دخیل است و خوشبختانه تیزنگر بر ارزش‌های خود تأکید دارد و براساس سلیقه شخصی پیش نمی‌رود.»
تولید محصول عملیاتی کافی نیست؟
مدیرعامل تیزنگر با یادآوری اینکه این استارتاپ حوزه فناوری فضایی «محصول» داشته و نسبت به روند فعالیت خود اطمینان دارد، گفت: «تعداد شرکت‌های حوزه فناوری فضایی بسیار محدود است؛ از سویی دیگر، شرکت‌های فعال آنقدر به عملکرد خود اطمینان ندارند که محصول تولید کنند. محصول تولیدشده تیزنگر در جریان اجرایی است و عملکرد دارد، اما به نظر ارزیاب دانش‌بنیان [این‌طور] نیست.»
او با تاکید بر اهمیت پایش مستمر و هر روز در مطالعات فناوری فضایی گفت:
«ما درحال ارائه خدمات به بخش کشاورزی هستیم و منابع طبیعی کشور را به‌طور مستمر پایش می‌کنیم و این بیانگر آن است که محصول تیزنگر عملیاتی بوده و این پلتفرم جامع درحال گزارش‌دهی است. بدیهی است که گاهی این گزارش‌ها درباره مشکلات محیط‌زیستی باشد.»
بدون بخش خصوصی، پیش به سوی صادرات جهانی
عیسی زارع‌پور در مراسم افتتاحیه بیست‌ویکمین دوره کنفرانس انجمن هوافضای ایران اعلام کرد سالی که گذشت، سالی پربار در صنعت فضایی کشور بود و در تأیید این اظهارنظر خود به شش پرتاب فضایی اشاره کرد. پرتاب‌هایی تحقیقاتی و عملیاتی که از منظر وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، در آینده‌ای نزدیک جمهوری اسلامی ایران را به یکی از کشورهای صادرکننده صنعت فضایی تبدیل خواهند کرد.
اما آیا صنعت فناوری فضایی صرفاً در پرتاب موشک خلاصه می‌شود؟ آن هم موشک‌هایی که در همکاری مشترک با کشور روسیه ساخته و پرتاب می‌شوند. این روند درحالی است که استارتاپ‌های حوزه فناوری فضایی کشور امتیاز دانش‌بنیان بودن خود را از دست می‌دهند.
هرچند حوزه فناوری فضایی و حوزه تخصصی تیزنگر و تحلیل داده‌های آن به مدیریت بهتر منطقه‌ای، مدیریت کلان کشور، مطالعات مکان‌یابی شهرها و منابع طبیعی و لیست بی‌پایان این حوزه کمک قابل‌توجهی خواهد کرد، اما این حوزه‌ها به‌طور کلی مورد بی‌توجهی قرار گرفته‌اند و باید دید بعد از این ارزیابی دانش‌بنیان‌ها بر چه اساسی پیش خواهد رفت؟
دیدگاه‌ها و نظرات خود را بنویسید
برای گفتگو با کاربران ثبت نام کنید یا وارد حساب کاربری خود شوید.
واقعا پیشگامان جدا از هر جانبداری در هر عرصه ای تاوان می دهند