جاوا بهتر است یا پایتون؟

جاوا (Java) و پایتون (Python) دو مورد از بهترین زبان‌های برنامه‌نویسی هستند. هر دو زبان جزو زبان‌های سطح بالا محسوب می‌شوند و به شکل گسترده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ضمن می‌توان از آنها برای اهداف مختلف استفاده کرد. در این‌مطلب قصد داریم این دو زبان را ازلحاظ عملکرد، خوانایی کد، لایبرری استاندارد، دشواری یادگیری، میزان محبوبیت، میزان دشواری سینتکس و درآمدزایی با یکدیگر مقایسه کنیم تا ببینیم جاوا بهتر است یا پایتون.

در حال حاضر زبان برنامه‌نویسی جاوا برای ایجاد اپلیکیشن‌های وب و دسکتاپ و پایتون برای توسعه کاربردهای یادگیری ماشینی و دانش داده استفاده می‌شود. ما نمی‌توانیم به‌صراحت بگوییم جاوا بهتر است یا پایتون؛ زیرا هر کدام از این دو زبان معایب و مزایای خود را دارند که در ادامه در مورد آنها توضیح خواهیم داد. در ضمن قبلاً در دیجیاتو بهترین زبان‌های برنامه‌نویسی در زمینه‌های مختلف را معرفی کرده‌ایم

زبان برنامه نویسی جاوا

جاوا یک زبان شی گرا مانند سی پلاس پلاس است؛ اما ویژگی‌های پیشرفته و ساده این‌زبان، آن را از سی پلاس پلاس متمایز می‌کند. در ضمن رایگان است و برای کاربردهای زیر بهترین زبان کدنویسی است:

• برنامه‌نویسی سازمانی
• ایجاد اپلیکیشن‌های دسکتاپ
• سیستم‌های جایگذاری شده (Embedded systems): ابزارهای برنامه‌نویسی ایجادشده در دستگاه‌های مختلف
• ایجاد میان‌افزارها: نرم‌افزارهایی برای ایجاد ارتباط بین اپلیکیشن‌ها به‌منظور متصل‌کردن اپلیکیشن‌ها به یکدیگر به شکل هوشمندانه و کارآمد

زبان برنامه نویسی پایتون

پایتون نیز زبانی سطح بالا و شی گرا است. در ضمن خطوط کد را کاهش می‌دهد و هزینه نگهداری نرم‌افزارها را نیز به حداقل می‌رساند. ما از پایتون  برای توسعه کاربردهای زیر استفاده می‌کنیم:

• کاربردهای یادگیری ماشینی
• سیستم‌عامل
• توسعه زبان
• بازی‌ها
• پروتوتایپینگ یا نمونه‌سازی
• پردازش زبانی

مقایسه جاوا با پایتون

پایتون یک زبان برنامه‌نویسی تفسیرشده پویا است؛ یعنی برای استفاده از آن نیازی به شناساندن متغیرها نیست؛ اما جاوا یک زبان کامپایل شده و ثابت محسوب می‌شود و برای استفاده از آن شناساندن متغیرها به‌صورت واضح امری ضروری است.

سیتنکس‌های پایتون ساده هستند و همین موضوع باعث شده این زبان کاربردی‌تر و سرعت ایجاد اپلیکیشن‌ها با استفاده از آن سریع‌تر شود. در مقابل سینتکس‌های جاوا پیچیده‌تر و طولانی‌تر هستند و به خاطر سپردن آن‌ها دشوار است. دلیل دیگری که باعث شده پایتون نسبت به جاوا کاربردی‌تر شود، کوتاه‌تر بودن آن به میزان قابل توجه است.

در هنگام استفاده از جاوا، اجرای کد باید در داخل کلاس کد انجام شود؛ اما در مقابل در پایتون تنها کافی است شروع به کدنویسی کنیم.

پارامترها	جاوا	پایتون
عملکرد	سریع‌تر	کندتر
میزان دشواری یادگیری	دشوار	راحت
نوع	ثابت	پویا
حالت Verbose	بلند	کوتاه
کامپایل شده یا تفسیرشده	کامپایل شده	تفسیرشده
زبان شی گرا یا زبان اسکریپت نویسی	زبان شی گرا	زبان کدنویسی
برخورداری از قابلیت چند پلتفرمی	بله	بله
میزان دشواری سینتکس	به‌سختی خوانده و به خاطر سپرده می‌شود	به‌‌راحتی خوانده و به خاطر سپرده می‌شود
مناسب‌ترین گزینه برای:	برنامه‌نویسی سازمانی، ایجاد سیستم‌های جایگذاری‌شده و کاربردهای چند پلتفرمی	هوش مصنوعی، دانش داده و یادگیری ماشینی
تعداد خطوط کدها	خطوط بیشتر	خطوط کمتر
مثال	public class Simple { public static void main(String args[]) { System.out.println("Hello Java"); } }	print("Hello Java")

جاوا بهتر است یا پایتون؟

در این‌بخش دو زبان را از جنبه‌های مختلف بررسی می‌کنیم تا ببینیم جاوا بهتر است یا پایتون. شباهت‌ها و تفاوت‌هایی بین دو زبان وجود دارد که ما را در انتخاب بین آنها سردرگم می‌کنند. اجازه دهید نگاهی به این‌شباهت‌ها و تفاوت‌ها در زمینه‌های مختلف داشته باشیم.

عملکرد

همان‌طور که گفتیم جاوا یک زبان برنامه‌نویسی ایستا یا ثابت (statically-typed) است و برخلاف پایتون کامپایل‌کردن (خوانا‌کردن و قابل اجرا کردن کدهای نوشته برای کامپیوتر به‌منظور تبدیل کدها به خروجی و نرم‌افزار نهایی) را راحت‌تر می‌کند. ماشین مجازی جاوا (Java Virtual Machine یا JVM) سرعت اجرای کد از طریق کامپایل درجا (Just in Time Compile) را افزایش می‌دهد. کامپایل درجا روشی برای افزایش سرعت اجرای نرم‌افزارهای مبتنی بر بایت کد (کد ماشین جاوا) است. مزیت کامپایل درجا تبدیل بایت کد به کد ماشین محلی با سرعت بالاتر است.

در مقابل توسعه‌دهندگان پایتون می‌توانند با اجرای چند زبان کدنویسی، اجرای خود را سریع‌تر می‌کند. ابزارهای مورد استفاده توسط این‌توسعه‌دهندگان برای افزایش سرعت اجرای کد، «جایتون» (Jython) و «سایتون» (Cython) نام دارند. جایتون ابزاری برای کامپایل‌کردن کد پایتون در بایت کد جاوا و سایتون ابزاری برای کامپایل‌کردن کد جاوا در کد زبان‌های سی و سی پلاس پلاس است. در ضمن پایتون برای بهینه‌سازی سرعت اجرای اپلیکیشن‌های نوشته‌شده با پایتون نیز استفاده می‌شود.

اگر بخواهیم این دو زبان را از نظر عملکرد به زبان ساده مقایسه کنیم، باید بگوییم جاوا به دلیل اینکه یک زبان کامپایل شده محسوب می‌شود، سریع‌تر است. در ضمن در شاخص تیوبی ۲۰۲۱ به‌عنوان یکی از بهترین زبان‌های برنامه‌نویسی در زمینه عملکرد معرفی شد. در این‌رده‌بندی پایتون در جایگاه سوم قرار گرفت؛ البته اگرچه جاوا سرعت بالاتری دارد؛ اما پایتون برای برنامه‌نویسی‌های طولانی گزینه بهتری محسوب می‌شود؛ زیرا قوانین سینتکس در این‌زبان برخلاف جاوا، سخت‌گیرانه نیست.

خوانایی کد

کد باید دارای یک فرمت خوانا باشد تا سایر برنامه‌نویسان بتوانند آن را به‌راحتی بفهمند. بنابراین جاوا و پایتون هر دو روی خوانابودن کد تأکید دارند. بسیاری از توسعه‌دهندگان برای کوتاه نگه‌داشتن کد و جلوگیری از ایجاد کد اضافی (این دو کار باعث تسهیل نگهداری نرم‌افزار می‌شوند)، متمایل به استفاده از پایتون هستند.

اما توسعه‌دهندگان در صورت استفاده از جاوا باید وقت و تلاش بسیار بیشتری برای ایجاد اپلیکیشن‌ها صرف کنند؛ زیرا هر یک از نسخه‌های جدید آن دارای ویژگی‌های جدیدی است که فرایند توسعه با ایجاد ساختار برای اپلیکیشن‌ها با استفاده از ماژول‌ها را راحت می‌کند. ماژول‌ها بیشتر به‌عنوان مجموعه از کدها طراحی می‌شوند؛ درنتیجه توسعه‌دهندگان باید برای فهمیدن این‌ویژگی‌های جدید وقت صرف کنند که زمان زیادی می‌طلبد.

لایبرری استاندارد

پایتون لایبرری استاندارد جامع بسیار بزرگ ارائه کرده است. ایجاد این‌لایبرری باعث شده کار برای برنامه‌نویسان راحت‌تر و سریع‌تر شود. توسعه‌دهنده پایتون می‌تواند از بین بیش از ۱۳۰ هزار (میزان تقریبی) لایبرری دست به انتخاب بزند و لایبرری‌های مناسب برای هر هدف را انتخاب کنند. پکیج پایتون شامل پردازش متن، پردازش تصویر، فریمورک وب، فریمورک تست و سایر موارد شود.

جاوا هم لایبرری‌های مختلفی را ارائه می‌دهد؛ اما لایبرری‌ها را بر اساس نیازهای خاص توسعه‌دهندگان ارائه می‌دهد. به همین دلیل می‌توان گفت پایتون از نظر لایبرری نسبت به جاوا غنی‌تر است.

میزان دشواری یادگیری

سینتکس‌های ساده، راحت و گویای پایتون باعث شده است یادگیری آن برای افراد مبتدی راحت‌تر شود. همان‌طور که گفتیم در هنگام استفاده از پایتون، نیازی نیست متغیرها را قبل از آغاز استفاده از زبان، مشخص کنیم. در ضمن این‌زبان خودش نوعش را به‌صورت خودکار تشخیص می‌دهد؛ بنابراین یادگیری پایتون راحت‌تر از جاوا است.

در مقابل در صورت استفاده از جاوا مجبوریم برای شرح مفاهیم و انجام وظایف متداول، کدهای بیشتری بنویسیم. در ضمن در این‌زبان تنها پس از شناساندن یک متغیر، می‌توانیم از آن استفاده کنیم؛ اما با این حال بسیاری از توسعه‌دهندگان برای طراحی و ایجاد اپلیکیشن‌های وب و اپلیکیشن‌های موبایل از جاوا استفاده می‌کنند.

میزان محبوبیت

نتایج بررسی Stackoveer در سال ۲۰۱۸ نشان داد که پایتون پس از سی پلاس پلاس بیشترین رشد محبوبیت را دارد. در مورد میزان محبوبیت جاوا هم باید بگوییم پس از ایجاد جاوا اسکریپت، رقابت سختی بین دو زبان برای محبوب‌ترشدن ایجاد شد؛ اما هنوز هم بسیاری از برنامه‌نویسان جاوا را ترجیح می‌دهند.

در رده‌بندی سالانه Octoverse در سال ۲۰۲۱، جاوا با شکست‌دادن جاوا اسکریپت و پایتون، سومین زبان برنامه‌نویسی محبوب پراستفاده شد

البته نتایج بررسی Stackoverflow در سال ۲۰۲۱ در مورد میزان مصرف توسعه‌دهندگان از زبان‌های مختلف نشان داد ۴۸.۲۴ درصد از توسعه‌دهندگان از پایتون و تنها ۳۵.۳۵ درصد از آنها از جاوا استفاده می‌کنند. در ضمن در سال ۲۰۲۲ اعلام شد پایتون با داشتن ۱۵.۴۲ درصد از سهم بازار برنامه‌نویسی، بیشترین سهم از این‌بازار را دارد و جاوا ۱۲.۴۰ درصد از سهم آن را در اختیار دارد؛ بنابراین طبق این‌آمار پایتون در سال ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ موفق به پیشی‌گرفتن از جاوا شده است؛ البته در مورد محبوبیت می‌توان گفت هر دو زبان تقریباً به یک اندازه محبوب هستند.

سینتکس

پایتون یک زبان به‌شدت پویا (dynamically-typed) است و توسعه‌دهندگان در هنگام نوشتن کدهای آنها نیازی به واردکردن متغیرها ندارند؛ زیرا این‌متغیرها در هنگام اجرای برنامه وارد می‌شوند. به همین دلیل به‌راحتی می‌توانید این‌زبان را فرا گیرید؛ درست مثل زبان انگلیسی که یادگیری آن چندان دشوار نیست.

یکی دیگر از ویژگی‌هایی که باعث تسهیل یادگیری پایتون و مناسب‌بودن این‌زبان برای تازه‌کاران شده، مهم‌نبودن قوانین مربوط به فاصله‌ها (تعداد فاصله‌های ایجاد شده در ابتدای خطوط کد مهم نیست) در آن است. در ضمن برای نوشتن کدهای پایتون برخلاف جاوا و سایر زبان‌های کد نویسی پشته، نیازی نیست در ابتدای خطوط کد از فاصله یا آکولاد استفاده شود. به همین دلیل برنامه‌نویسان می‌توانند با پایتون به‌راحتی شبه‌کد بنویسند. در کل پایتون چندان پایبند قوانین سینتکسی نیست.

در مقابل جاوا در زمینه سینتکس اصلاً منعطف نیست و قوانین سینتکسی بسیار سخت‌گیرانه‌ای دارد. در هنگام استفاده از این‌زبان باید تمام متغیرها را تایپ کنید. در ضمن اگر خطا یا مشکلی غیرعادی در کدهای جاوا باشد، برنامه اجرا نمی‌شود. بنابراین جاوا برای تازه‌کاران مناسب نیست.

برای مثال در جاوا برای تعریف یک بلاک یا روش چندخطی، باید خطوط کد را حتماً در آکولادها قرار دهید؛ اما در پایتون نوشتن بلاک‌های چندخطی، با فاصله نیز امکان‌پذیر است.

با این حال هر یک از این دو زبان برای گروه خاصی از توسعه‌دهندگان مناسب هستند. اگر برنامه‌نویس عادت دارد قوانین فاصله‌گذاری را دنبال کند، متمایل به استفاده از جاوا است. در مقابل اگر برنامه‌نویسی می‌خواهد کدهای ساده را بدون تعداد زیادی متغیر یا ناهنجاری بنویسد، باید از پایتون استفاده کد.

میزان درآمدزایی

با یادگیری هر دو زبان می‌توانید به درآمد سالانه چند ده هزار دلاری برسید؛ اما درآمدزایی جاوا کمی بیشتر است. طبق آمار، متوسط درآمد سالانه برنامه‌نویسان جاوا ۹۷۰۰۰ هزار دلار و این‌درآمد برای برنامه‌نویسان پایتون ۹۶ هزار دلار است.

نتیجه‌گیری

همان‌طور که در ابتدای مقاله گفتیم پاسخ به این‌سؤال که جاوا بهتر است یا پایتون، دشوار است. انتخاب زبان مناسب به نوع اپلیکیشنی که برنامه‌نویسی می‌خواهد ایجاد کند، بستگی دارد برای انتخاب زبان مناسب، باید دو کار مهم یعنی تجزیه‌وتحلیل نرم‌افزار مورد نظر خود و بررسی شرایط لازم برای زبان برنامه‌نویسی آن را انجام دهید. اگر در برنامه‌نویسی تازه‌کار هستید، پایتون را به شما پیشنهاد می‌کنید؛ در ضمن پایتون آینده روشنی دارد؛ اما نباید فراموش کنیم که جاوا برای برنامه‌نویسی سازمانی گزینه بهتری است و با یادگیری آن می‌توانید به درآمد بیشتری برسید.

 یادگیری پایتون به دلیل پیچیدگی کمتر و ساده‌تر‌بودن قوانین سینتکسی آن، راحت‌تر از جاوا است. اگر می‌خواهید جاوا را یاد بگیرید باید با مبانی پایه زبان شی گرای سی پلاس پلاس آشنا باشید.

سؤالات متداول در مورد مقایسه بین جاوا و پایتون