آیا ورزش چشم و فیلترهای نور آبی در سلامت بینایی اثر دارند؟ متخصصان پاسخ می‌دهند

اخیراً در برخی تبلیغات گفته می‌شود که با چشم‌درمانی یا تمرین بینایی (یا ورزش چشم) می‌توانید بینایی خود را بهبود بدهید و دیگر نیازی به عینک نداشته باشید. متخصصان می‌گویند که این ادعاها براساس یافته‌های علمی نیستند. هیچ مطالعه‌ای وجود ندارد که نشان دهد ورزش چشم می‌تواند نیاز به عینک را از بین ببرد یا در بلندمدت فایده‌ای داشته باشد.

به‌گزارش وب‌سایت The Conversation، این تمرینات عبارتند از فشاردادن کف دست روی چشم‌ها، تمرینات حرکت چشم، یا تلاش برای خواندن متن‌ها با استفاده از یک عینک با شماره اشتباه. برای هیچ‌کدام از این تمرین‌ها مدرک علمی وجود ندارد.

«بنجامین باتس‌فورد»، استادیار دانشکده پزشکی دانشگاه ماساچوست می‌گوید تا به امروز پژوهشی وجود نداشته که نشان دهد نزدیک‌بینی (مایوپیا) و دوربینی (هایپروپیا) با تمرین چشم درمان می‌شوند. ورزش چشم‌ها روی پیرچشمی (پرِسبیوپیا)، که از ۴۰ سالگی آغاز می‌شود، نیز تأثیری ندارد. در عارضه پیرچشمی، عدسی چشم با گذر زمان سخت‌تر می‌شود و قدرت تمرکز روی متون کوچک کاهش می‌یابد.

درواقع با افزایش سن نیاز به عینک‌های قوی‌تر افزایش می‌یابد. برخی ادعا می‌کنند که می‌توانند این نیاز را با تمرینات مخصوص کاهش دهند؛ اما چنین ادعاهایی پایه و اساس علمی ندارد. در عوض، متخصصان پیشنهادهایی دارند تا سلامت چشم‌ها برای زمان طولانی‌تری حفظ شود.

تقویت بینایی در کودکان

تمام کودکان در فواصل زمانی منظم نیاز به آزمون بینایی دارند. چشم کودکان پس از تولد، در ۶ تا ۱۲ ماهگی، بین ۱ تا ۳ سالگی و سپس بین ۳ تا ۵ سالگی معاینه می‌شود. اگر مشکلات بینایی در سنین کودکی درمان نشوند، کودکان به تنبلی چشم مبتلا خواهند شد.

پیشرفت نزدیک‌بینی را می‌توان با زمان‌های استراحت میان کار با تلفن همراه و کامپیوتر کاهش داد. محدودکردن مطالعه خارج از زمان مدرسه نیز می‌تواند از پیشرفت نزدیک‌بینی جلوگیری کند.

متخصصان در کار با نمایشگرهای الکترونیکی، قانون ۲۰-۲۰-۲۰ را پیشنهاد می‌دهند: یک استراحت ۲۰ ثانیه‌ای به‌ازای هر ۲۰ دقیقه کار با دستگاه برای نگاه‌کردن به چیزی در فاصله ۲۰ پایی (۷ متری). نگاه‌کردن به صفحه نمایش می‌تواند باعث خشکی چشم شود. متخصصان استفاده پراکنده از اشک‌های مصنوعی را برای جلوگیری از خشکی توصیه می‌کنند.

مطالعات نشان داده‌اند که گذراندن زمان بیشتر در فضای باز می‌تواند به بینایی کودکان و جلوگیری از نزدیک‌بینی کمک کند، البته تا زمانی که مستقیماً به خورشید نگاه نکنند.

ورزش چشم در چه مواردی مفید است؟

در صورت بروز عارضه‌هایی برای چشم، ورزش‌های بینایی‌درمانی توصیه می‌شوند. در عارضه‌هایی مانند ناهماهنگی چشم‌ها و مشکل در تمرکز روی اشیای نزدیک، پزشکان ورزش‌هایی را تجویز می‌کنند. اما این موارد ربطی به پیرچشمی، نزدیک‌بینی و دوربینی ندارند.

در حقیقت، فشار فیزیکی زیاد به چشم‌ها (مانند خاراندن یا مالیدن آن‌ها) می‌تواند برای بینایی بد باشد. همچنین پزشکان توصیه می‌کنند که افراد شب‌ها با آرایش چشم یا لنزهای مصنوعی نخوابند.

یک رژیم غذایی غنی از سبزیجات و غذاهای سالم می‌تواند ریسک برخی از بیماری‌های چشم را کاهش دهد. فعالیت‌های ورزشی نیز ریسک آب‌سیاه یا زوال مولکولی چشم را کاهش می‌دهند. همچنین توصیه می‌شود که برای حفظ سلامت چشم‌ها از استعمال دخانیات پرهیز کنید.

فریب مکمل‌ها و فیلترهای نور آبی را نخورید

بسیاری از تبلیغات و فروشنده‌های عینک ادعا می‌کنند که فیلترهای نور آبی می‌توانند سردرد و خستگی چشم را کاهش و خواب را بهبود بدهند. اما مطالعات گسترده روی این فیلترها نشان داده‌اند که آن‌ها هیچ تأثیری در کاهش خستگی چشم ندارند. شواهد مبنی بر بهبود ریتم شبانه‌روزی توسط این عینک‌ها نیز بسیار محدود هستند.

محصولات دارویی، مکمل‌ها و روغن‌های زیادی در بازار وجود دارند که ادعا می‌کنند مشکلات چشم را برطرف می‌کنند. هیچ‌کدام از این ادعاها برمبنای شواهد علمی نیستند و باید هنگام مصرف این مواد احتیاط کنید. برخی از ویتامین‌ها می‌توانند سرعت زوال مولکولی چشم را کاهش دهند، اما از آن پیشگیری نمی‌کنند.