سازمان ملل: هزینه پنهان سیستم‌های غذایی دنیا بیش از 10 تریلیون دلار در سال برآورد می‌شود

سازمان ملل متحد گزارش جدیدی از تأثیر سیستم غذایی جهان بر سلامت ما و کره زمین منتشر کرده است. براساس گزارش سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو)، مجموع هزینه‌های پنهان سیستم غذایی جهان بیش 10 تریلیون دلار است که تقریباً 10 درصد از تولید ناخالص داخلی همه کشورها را به خود اختصاص می‌دهد.

براساس گزارش سازمان فائو، بیش از 70 درصد از هزینه‌های پنهان ناشی از رژیم‌های غذایی ناسالم، غذاهای فوق‌‌فرآوری‌شده، چربی‌ها و قندهاست که منجر به چاقی و بیماری‌های غیرواگیر مثل دیابت می‌شود. این بیماری‌ها باعث کاهش بهره‌وری نیروی کار نیز می‌گردد. چنین ضررهایی به‌ویژه در کشورهای با درآمد بالا و متوسط به بالا زیادتر است.

هزینه‌های پنهان در سیستم‌های غذایی کشورها

هزینه‌های پنهان سیستم‌های غذایی از کشوری به کشور دیگر به‌طرز چشمگیری تغییر می‌کند. در کشورهای کم‌درآمد، تقریباً نیمی از هزینه‌های پنهان مربوط به فقر است و ممکن است تا حدی ناشی از ناتوانی کشاورزان در تولید غذای کافی یا پرداخت‌نشدن بهای منصفانه برای محصولاتشان باشد. در این کشورها، هزینه‌های پنهان غذا به‌طور متوسط 27 درصد تولید ناخالص داخلی است. این رقم در کشورهای پردرآمد تنها 8 درصد را به خود اختصاص می‌دهد.

هزینه‌های پنهان کشورها می‌توانند به یکدیگر مرتبط باشند. برای نمونه، کاکائو (عنصر اصلی شکلات) بیشتر در غنا و ساحل عاج کشت می‌شود. با آنکه خریداران اصلی این محصول کشورهای پردرآمد به‌ویژه در اروپا هستند، کشاورزان کاکائو اغلب برای محصولات خود هزینه ناچیزی دریافت می‌کنند. معمولاً در کشورهای مصرف‌کننده، مردم کاکائو را به شکل شکلات‌های پر از شکر مصرف می‌کنند. اگر مردم اروپا شکلات کمتری بخورند و برای یک محصول منصفانه‌تر و باکیفیت‌تر پول بیشتری بپردازند، این اتفاق می‌تواند به افزایش سطح سلامتی در اروپا کمک کند و درعین‌حال پول بیشتری به کشاورزان غرب آفریقا می‌رسد.

البته محاسبات هزینه‌های فرامرزی می‌تواند بسیار پیچیده باشد. برای مثال، استراتژی اتحادیه اروپا در مورد اختصاص یک‌چهارم زمین‌های کشاورزی اروپا به محصولات ارگانیک، مصرف کود را تا سال 2030 حداقل تا 20 درصد کاهش می‌دهد. دستیابی به این اهداف احتمالاً هزینه‌های پنهان زیست‌محیطی را در اروپا کاهش می‌دهد، اما به‌احتمال‌زیاد باعث کاهش بهره‌وری کلی مزارع اروپایی نیز می‌شود. این موضوع می‌تواند به این معنا باشد که کشورهای اروپایی باید مواد غذایی بیشتری از کشورهایی مانند برزیل وارد کنند و این امر باعث تحریک جنگل‌زدایی و افزایش هزینه‌های پنهان زیست‌محیطی در آنجا می‌شود.

بیشترین هزینه‌های غذای ناسالم که فائو منتشر کرده، مربوط به کشورهای پردرآمد است. در این کشورها بیش از 80 درصد از هزینه‌های پنهان غذا مربوط به رژیم‌های غذایی ناسالم است.

ژاپن نسبت به کشورهایی مانند ایالات‌متحده یا کانادا، از نظر تناسب هزینه‌های پنهان غذا به تولید ناخالص داخلی، سهم کمتری دارد. بخشی از این موضوع ممکن است به این دلیل باشد که ژاپنی‌ها تمایل دارند ماهی بیشتری بخورند و غذای آن‌ها گران است و درکل آن‌ها را به‌سمت رژیم‌های غذایی سالم‌تر سوق می‌دهد. فرهنگ‌سازی دولت‌ها می‌تواند مردم را به‌سمت غذاهای سالم بکشاند. کشورهای پردرآمد باید به راه‌هایی بیندیشند تا افرادی که هر روز گوشت می‌خورند، یک یا دو وعده در هفته از مصرف خود کم کنند.