داستان توسعه سرفس استودیو؛ مایکروسافت چگونه کامپیوتر رومیزی را دوباره خلق کرد؟

«میتونی روش خم بشی و بهش تکیه کنی».

این جمله ای است که «پانوس پانای»، معاون ارشد بخش سخت افزاری مایکروسافت در یک قرار ملاقات خصوصی، پیش از معرفی رسمی سرفس استودیو به یکی از خبرنگاران می گوید. مخاطب وی که گیج شده، منظورش را می پرسد و پانای، دوباره همان جمله را تکرار می کند: «میتونی روش خم بشی و بهش تکیه کنی».

وقتی پانای با بهت زدگی افراد حاضر و عدم تمایل شان برای "خراب" کردن کامپیوتر تازه مایکروسافت مواجه می شود، خودش این کار را انجام می دهد: خم می شود روی نمایشگر و با دست چپش لبه بالای آن را می گیرد. اگرچه به نمایشگر فشار وارد می شود ولی ثابت مانده و مقاومت می کند.

لحظه ای قبل تر البته پانای، همان نمایشگر را با دستش به سادگی خم کرده بود، به طوری که قسمت بالای آن اکنون در زاویه ای ۲۰ درجه از میز قرار داشت. گویی زانو زده. اینطور که مشخص می شود، ۲۰ درجه، حالتی طلایی است که طراحان و تصویرسازان دوست دارند در آن حالت به سراغ اسکچ پد خود و طرح هایشان بروند. تمام نمایشگری که در برابر پانای است، اکنون به یک میز طراحی دیجیتالی بدل گشته است.

سرفس استودیو، محصولی که قیمت آن از ۳۰۰۰ دلار آغاز شده و برای داشتن کامل ترین نمونه اش باید ۴۲۰۰ دلار خرج کنید، دستگاهی نیست که برای کاربران عادی طراحی شده باشد. به هر حال بی دلیل هم نبوده که مایکروسافت نام «استودیو» را برایش انتخاب کرده و می خواسته توجه مهندسان، طراحان، معماران و تصویرسازان را به آن جلب کند و به آنها اجازه دهد در همان دستگاهی که برای کار خود استفاده می کنند، قادر به چک کردن ایمیل و مرور وب هم باشند.

استودیو محصولی است که از همین حالا آشنا به نظر می رسد. علت را در جایی می توان یافت که مایکروسافت بسیاری از عناصر طراحی و ویژگی های خاص سرفس بوک و پرو را در آن جای داده و به همین دلیل، برای کاربران این محصولات و افرادی که با آنها آشنایی داشته اند، غریبه نیست. این کامپیوتر رومیزی به نمایشگری لمسی تجهیز شده و از قلم هوشمند حساس به فشار Surface Pen هم پشتیبانی می کند. (نسخه ای از Surface Pen که با استودیو به دست کاربر می رسد، مشابه نسخه ای است که در کنار سرفس پرو ۴ به فروش رسید. البته با چند تغییر و به روز رسانی جزیی.)

استودیو در کنار این قلم، از یک راه تعاملی دیگر هم بهره مند است. مایکروسافت برای کامپیوتر شخصی خود یک وسیله جانبی دیگر را ارائه داده که حالتی چرخنده داشته و «دایال» نام دارد. می توانید آن را به شکل مستقیم روی نمایشگر قرار دهید تا منوهای تازه ای در اپلیکیشنی که با آن کار می کنید برایتان نمایان شوند. دایال تا اینجای کار نهایت تلاش مایکروسافت برای تلفیق تجربه کار در دنیای واقعی و گونه دیجیتالی آن است.

پانای می گوید: «می خواستیم توسط این کامپیوتر افراد پربازده را تبدیل به اشخاص خلاق کرده و این دو ویژگی را تا حد ممکن به هم نزدیک کنیم. می خواستیم وقتی به میز کارتان می روید، میز کار تبدیل به یک استودیو شود؛ چیزی که دل تان بخواهد دائم به سراغش برگردید.»

پانوس پانای بر توسعه و تولید تمام سرفس های قبلی نظارت داشته و در سال ۲۰۱۵ مدیریت تمام قسمت های سخت افزاری مایکروسافت به وی محول شد. چنین مسئله ای به معنای آن است که وی اکنون مدیریت تولید هولولنز، اکس باکس و حتی موبایل های مایکروسافت را نیز برعهده دارد.

او مهندسی چهل و چند ساله است که در نگاه اول شخصی آرام به نظر می رسد اما قابلیت بیش فعال ظاهر شدن را به خوبی دارد. پانای عمیقاً به محصولاتی که گروه سرفس می سازد باور دارد و می خواهد تا جای ممکن، بهره وری و خلاقیت را در کاربران افزایش دهد.

باز هم یک کامپیوتر رومیزی دیگر؟

تصور کنید می خواهید سرفس استودیو را به شخصی نشان دهید. در نگاه ابتدایی، این محصول یک کامپیوتر رومیزی دیگر است و احتمالاً شخص هم پس از دیدن آن، پیش خود می گوید: «آیا جهان واقعاً به یک کامپیوتر رومیزی و All-in-One دیگر نیاز دارد؟ این دسته بندی همین حالا عملکردی عالی دارد و تقریباً تمام سازندگان مطرح کامپیوتر، دست کم چند نمونه اش را ساخته اند.»

پانای ولی اصلاً مایل نیست استودیو را مانند یک کامپیوتر All-in-One تصور کنید. حق هم دارد. این محصول به هیچ عنوان با کامپیوترهای این رده که معمولاً دستگاه هایی محدود از بعُد طراحی هستند، قابل مقایسه نیست. می توانید با قلم سرفس به سراغش بروید یا حتی دایال را روی نمایشگر گذاشته و به شکلی ساده تر به تصویر سازی یا طراحی یک نقشه بپردازید. همین نکات است که باعث می شود پیش خود تصور کنید که چرا طراحان و هنرمندان پس از این باید باز هم باید به سراغ کامپیوترهای اپل بروند؟

ارائه یک کامپیوتر رومیزی مخصوص خالقین محتوای بصری از سوی مایکروسافت، چندان هم اتفاق تعجب برانگیزی نبود. سال پیش هم ردموندی ها سرفس بوک را با قیمتی ۱۵۰۰ دلاری معرفی کردند. به راحتی می توان دید که اکنون تمام محصولات سری سرفس به سمت و سوی ابزارهای گران قیمت و پیشرفته سوق پیدا کرده اند.

شایعه تولید یک کامپیوتر سرفس رومیزی از سوی مایکروسافت ماه هاست که در وب سایت های خبری دست به دست می شود. حتی «Cardinal»، نام رمز داخلی برای پروژه هم لو رفته بود. با این حال، پتنت های لو رفته و شایعاتی که دست به دست می شد، هیچ کدام داستان را به شکلی کامل توضیح نمی داد.

نمایشگر: تخته ای برای کشیدن

بر خلاف آی‌مک که تمام قطعات سخت افزاری در بخش پشتی نمایشگر قرار گرفته اند، سرفس استودیو دارای یک بخش تحتانی است که به عنوان قسمتی از پایه روی میز قرار می گیرد و در برگیرنده پردازنده اینتل و یک پردازشگر گرافیکی قدرتمند از انویدیا است. به نوعی می توان از این بخش با عنوان "کیس" سرفس استودیو نام برد. در این قسمت همچنین دو اسپیکر استریو جا سازی شده اند و سه فن، با کمک یک لوله حرارتی می کوشند تا گرمای تولید شده از سوی قطعات را به بیرون هدایت کنند.

نمایشگر ۲۸ اینچی که ضخامتش به ۱۲.۵ میلیمتر می رسد، ایستادگی اش را مدیون دو بازوی براق است. پانای می گوید که وزن نمایشگر به تنهایی ۵.۸ کیلوگرم بوده و وقتی با فشار دست آن را خم می کند و خودش هم به آن تکیه می زند، صدای شکستن چیزی به گوش نمی رسد و بازوهای براق مشکلی در مدیریت وزن از خود نشان نمی دهند.

قرار گرفتن در این حالت برای تصویرسازان و طراحان ضروری است و مهندسان و طراحان مایکروسافت به خوبی همین مسئله را درک کرده و کوشیده اند تا چنین نیازی را در محصول خود در نظر بگیرند.

«رابین مک گلافلین»، یکی از مهندسان ارشد مایکروسافت می گوید که لولای مخصوص سرفس استودیو از ۱۱ فنر مختلف بهره می برد که با هم هماهنگی کامل داشته و به کاربر اجازه می دهند نمایشگر را به شکل کاملا ایستاده، یا حالتی خوابیده در آورد که ارتفاع بخش فوقانی آن تنها ۲۰ درجه از سطح میز است. وی همچنین اشاره می کند که حالت های مختلفی در میان این دو زاویه وجود ندارد و کاربر می تواند در هر حالتی که می خواهد، نمایشگر را قرار دهد.

رالف گروئین نقش جاناتان آیو مایکروسافت را ایفا می کند و رهبر تیم طراحی صنعتی برای سخت افزارهای این شرکت است. وی اشاره می کند که حالت نمایشگر به گونه ای است که کاربران می توانند دقت بسیار بالایی را در هنگام طراحی به کار بگیرند و سپس نمایشگر را به حالتی کاملاً ایستاده قرار دهند تا نتیجه کارشان را در یک تصویر کامل مشاهده کنند.

همه چیز درباره مگاپیکسل ها نیست

انتظار می رود یک کامپیوتر ۳۰۰۰ دلاری که برای طراحان و هنرمندان توسعه یافته، مجهز به نمایشگری در حد کلاس "رتینا" باشد، و استودیو از این ویژگی برخوردار است، اما کوچک سازی بی نظیر پیکسل ها در این نمایشگر تنها چالش پیش روی طراحان و مهندسان مایکروسافت نبوده است.

«استیوی بَسیش»، یکی از رهبران بخش تحقیق و توسعه مایکروسافت می گوید: «نقش نمایشگر این است که... بتواند چیزهایی که در زندگی می بنید را باز-خلق کند. آن هم به دقیق ترین شکل ممکن.»

وی اشاره می کند که این نمایشگر به گونه ای طراحی شده تا به دقیق ترین شکل ممکن محتویات سیستم عامل و اپلیکیشن ها را به نمایش بکشد، نه اینکه صرفاً بخواهد رکوردی از نظر فنی به دست بیاورد. (اشاره به پیسکل های بیشتر در آی مک اپل) قابل توجه ترین بخش از این بهینه سازی، زمانی است که مایکروسافت تصمیم می گیرد در نمایشگر سرفس از مقیاس حقیقی استفاده کند. در این حالت، کاراکتری که با اندازه فونت ۱۲ به تصویر کشیده می شود، دقیقاً در همان اندازه نسخه چاپ شده و واقعی اش قرار می گیرد. طراحان می دانند که مشاهده اثر پیش از چاپ در اندازه واقعی چه اهمیت و مزایایی دارد.

زمانی که بسیش و تیمش مشغول کار بر روی صفحه نمایش سرفس استودیو بودند، اپل تازه آی‌مک ۲۷ اینچی اش با نمایشگر 5K را معرفی و عرضه کرد. وی در این رابطه می گوید: «این انتخاب را داشتم که خیلی راحت در بازی رزولوشن اپل را پشت سر قرار دهم. پیش پانای رفتم و گفتم "دو راه پیش روی ماست. یا نمایشگری با رزولوشن بالاتر از آنچه اپل ارائه کرده بسازیم یا اینکه به سراغ ساخت یک صفحه نمایش با مقیاس واقعی برویم." پس از بحث در این مورد، هر دو به نتیجه رسیدیم که گزینه دوم منطقی تر است.»

برای به دست آوردن مقیاس واقعی در نمایشگر، کار بیش از اندازه دشوار بود و تیم توسعه این قسمت مجبور می شد دقیقاً ۱۹۲ پیکسل را در هر اینچ جای دهد. بسیش توضیح می دهد: «استودیو در نهایت مجهز به نمایشگری 4.5K شد. به ۱۳.۵ میلیون پیکسل دست پیدا کردیم. تقریباً ۱.۵ میلیون کمتر از آنچه اپل داشت. به هر حال چنین رزولوشنی بسیار بیشتر از حد نیاز برای پنهان سازی پیکسل ها بود. ۱.۵ میلیون پیکسل بی ارزش را برای داشتن چیزی با ارزش تر فدا کردیم.»

سخت افزاری که نهان می شود

خلق کنندگان سرفس به شدت اشاره دارند که تمایل به ساخت سخت افزاری داشته اند که بتواند کار خالقین محتوا را به بهترین شکل در برابرشان قرار دهد و گاهی در وصف استودیو، از لفظ «پیکسل های متحرک» استفاده می کنند. منظورشان این است که کاربر این دستگاه، به طور کلی با نمایشگر رابطه بر قرار می کند و همه چیزهای دیگر، از جلوی دیدش پنهان می شوند.

چنین توصیفاتی آشنا به نظر می رسند. استیو جابز در زمان معرفی اولین آیپد جملات مشابهی را بیان کرده بود. اهالی ردموند اخیراً از تلفیق ویژه نرم افزار با سخت افزار می گوید،‌ که این هم پیشتر از سوی اپل بارها شنیده شده. با این حال، مایکروسافت تازه وارد وادی ساخت سخت افزار شده و اما به خوبی توانسته اپل را در بازی خودش به چالش بکشد و سخت افزارهایی توسعه دهد که به بهترین شکل، سیستم عامل معروفش را اجرا می کنند.

رالف گروئین، مدیر بخش طراحی صنعتی مایکروسافت در این باره می گوید: «بخشی از فلسفه این است که کامپیوتر، صحنه ای را ایجاد می کند که در آن نرم افزار قادر به درخشیدن باشد.»

گروئین و تیمش، زحمت زیادی برای دست یافتن به طراحی کنونی این محصول کشیده اند. حاشیه دور نمایشگر بسیار اندک است. نه چانه دارد و نه پیشانی. کافیست نمایشگر را پایین کشیده و به حالت طراحی ببرید تا لولاها و بیس نگهدارنده سخت افزار به خوبی پشت آن پنهان شوند.

بیس مربع مانند، به شکلی صاف روی میز قرار می گیرد. نمی توان در موردش اظهار نظر خاصی داشت. زشت نیست ولی هیچ نوع ظرافتی در طراحی اش اعمال نشده. بیس در واقع با طراحی اش شما را تشویق می کند تا به آن نگاه نکنید! گویی طراح می خواسته شما با یک نگاه تصور کنید که اینجا هیچ خبری نیست که به دردتان بخورد.

دایال؛ چرخشی برای سرفس

پانای یک جسم عجیب را بر می دارد و روی نمایشگر سرفس استودیو قرار می دهد. سپس، منویی دور این جسم پدیدار می شود. پانای جسم را می چرخاند و منوها تغییر می کنند. به حالت های مختلف آن می رود و تمام ویژگی هایش را نشان می دهد، در حالی که حضار از وجود عملکرد این وسیله خشکشان زده است.

مایکروسافت نامش را «سرفس دایال» گذاشته و می توان به راحتی گفت که در نوع خود، بهترین نمونه ای است که به شکل انبوه به دست کاربران می رسد، هرچند که شاید اولین نباشد. سرفس دایال تولید شده تا کاربر به شکلی راحت تر با نمایشگر لمسی دستگاه ارتباط برقرار کند. سطح پایینی آن (که روی میز کار یا نمایشگر قرار می گیرد) حالتی پلاستیکی دارد تا از سقوط و آسیب دیدنش جلوگیری به عمل آورد.

سال ها پیش "ماوس" طراحی شد تا کار اشاره بر مواردی که می خواهیم را انجام دهد. حالا دایال آمده تا اسکرول کردن و گردش سریع در منوها را فراهم کند.

پانای می گوید: «مدت هاست که در فکر توسعه چنین محصولی هستیم و همیشه تصورمان، اتصال جهان آنالوگ و دیجیتال بوده است. ایده این است که چیزی را روی نمایشگر قرار داده و زنده شدنش را تماشا کنم و سپس به کمک آن، دنیای آنالوگ را با دیجیتال ترکیب کنم.»

دایال به دو صورت قابل استفاده است. می توانید آن را روی میز کار خود و در کنار کامپیوتر قرار دهید یا به سادگی آن را روی نمایشگر استودیو بگذارید. مایکروسافت می گوید که در زمان عرضه استودیو، ۷ اپلیکیشن شخص ثالث برای استفاده از دایال آماده هستند. البته هنوز نام های بزرگی مانند Photoshop و AutoCAD در میان این لیست دیده نمی شوند اما شرکت مورد بحث خبر می دهد که اکنون در حال صحبت با توسعه دهندگان بزرگی است و می خواهد منوهای بیشتری را توسط دایال به اپ های آنها اضافه کند. اتفاقی که احتمالاً در سال آینده رخ خواهد داد.

البته ذکر این نکته هم لازم است که می توانید از دایال در اپلیکیشن های شخص ثالث استفاده کنید تا برخی امور بسیار پایه ای را انجام دهید. برای هماهنگی کامل و بیشتر است که نیاز می شوند خود توسعه دهنده، پشتیبانی از دایال را به اپ اضافه کند.

چنین اتفاقی به این دلیل رخ داده که تیم توسعه ویندوز ۱۰ برخی از عملکردهای دایال را در خود ویندوز قرارد داده. در نتیجه، همین حالا کاربر قادر است از دایال برای انتخاب کردن موارد، اسکرول و زوم کردن در اپ ها استفاده کند.

برای مثال، می توانید با استفاده از دایال در فوتوشاپ، اقدامی را undo/redo کرده یا روی بخشی از تصویر زوم کنید. ناگفته پیداست که سایر اپلیکیشن های بومی ویندوز ۱۰ هم از دایال پشتیبانی به عمل می آورند.

دایال و سرفس استودیو، بی اندازه با هم هماهنگ هستند اما تعجب می کنید زمانی که متوجه شوید مایکروسافت، دایال را با استودیو همراه نکرده و برای خریدش باید ۹۹ دلار به شکل جداگانه هزینه کنید. لازم به اشاره است که دایال با سایر کامپیوترهای مجهز به ویندوز ۱۰ که از نسخه Anniversary  یا جدیدتر استفاده می کنند، قابل استفاده است اما تنها در سرفس استودیو می توانید آن را به شکل مستقیم روی نمایشگر قرار دهید.

با از راه رسیدن سرفس دایال، یکی از رویاهای بسیار قدیمی مایکروسافت به حقیقت بدل گشته. مایکروسافت از زمان رونمایی «میز سرفس» در سال ۲۰۰۷، رویای ساخت چنین وسیله ای را در سر می پرورانده است.

مایکروسافت چندین سال پیش با میز سرفس هم تلاش داشت تا این امکان را فراهم کند که اجسام فیزیکی با دنیای دیجیتالی ارتباط برقرار کنند. حالا دایال دقیقاً همین کار را انجام می دهد، آن هم به شکلی که بهره وری و کاربردپذیری سرفس استودیو را بی نهایت افزایش می دهد.

ایده استودیو چقدر نو است؟

اگر تصور می کنید که سرفس استودیو آمده تا رقیبی برای آی مک اپل باشد، در اشتباهید. کامپیوتر جدیدی که از سوی مایکروسافت معرفی شده رقیب مستقیمی است برای «Wacom Cintiq»؛ نمایشگری محبوب نزد بسیاری از طراحان و تصویرسازان که می توان با استفاده از لمس یا قلم هوشمند با آن ارتباط برقرار کرد.

محصول مورد بحث یک نمایشگر ۲۷ اینچی با رزولوشن QHD دارد و ۲۷۰۰ دلار قیمت گذاری شده، که البته برای کارکرد به یک مک یا PC دیگر هم نیاز دارد.

در عوض استودیو یک دفتر طراحی دیجیتالی است که ویژگی های Cintiq با یک کامپیوتر ویندوزی را در یک محصول قرار می دهد. پانوس پانای از کرده خود آگاه است و از حقیقت فرار هم نمی کند: «می خواهیم در هنگام کار با سرفس استودیو، نیازی به هیچ دستگاه دیگری نداشته باشید و هیچ ابزار دیگری روی میزتان نباشد. نه کاغذ، نه قلم و نه Cintiq. نمی خواهم بگویم که Cintiq محصولی غیر کاربردی است، چرا که خودم یکی از طرفداران محصول ساخته شده توسط Wacom هستم. ولی کاری که اکنون استودیو می کند، از اساس جایگزین Cintiq می شود.»

استودیو یک محصول یکپارچه است که می خواهد جای همه چیز را بگیرد. در نتیجه، شاید بتوان مدتی دیگر در یک شرکت تبلیغاتی یا طراحی، دید که تعداد زیادی از افراد مشغول کار کردن با کامپیوتر یکپارچه مایکروسافت هستند.

از سوی دیگر به نظر می رسد که خود پانای، انتظاراتی واقع گرایانه ای از حجم تقاضا برای استودیو داشته باشد. مخصوصاً از جهت که قیمت بسیار بالای آن در راس نمودار ایستاده: «منظورم را اشتباه متوجه نشوید. من هم دوست دارم که تعداد سفارشات برای استودیو بیش از حد بالا باشد ولی قیمتش از ۳۰۰۰ دلار شروع می شود. مثل این نیست که یک کامپیوتر ۸۰۰ دلاری ساخته باشیم. این یک محصول بسیار با کیفیت برای حرفه ای ها و خلق کننده های محتوا است.»

وی با این حال اشاره می کند که شاید هم افراد دیگری مایل به خریدش باشند: «من عقیده دارم که عده ای خواهند بود که بخواهند صرفاً به خاطر زیبایی بیش از حد سرفس، آن را در منزل خود داشته باشند. نگران میزان فروش نیستم. این محصولی نیست که بگوییم در روز اول عرضه باید ۱۰۰ هزار، یک میلیون، ده میلیون یا ۲۰ میلیون واحد از آن را به فروش برسانیم. مردم کم کم آن را شناخته و با قابلیت هایش آشنا خواهند شد.»

تیم توسعه سرفس در مایکروسافت اکنون چندان هم درگیر داشتن یک محصول پرفروش نیست. تا همین چند سال پیش چپ و راست مقاله های تمسخر آمیز در مورد سرفس در وب می دیدید، اما حالا مدت هاست که دیگر چنین شرایطی وجود ندارد و برند سرفس، قابل احترام تر از هر زمان دیگری شده است.

همین چند روز پیش هم مایکروسافت در گزارش مالی اش ذکر کرد که درآمد بخش سرفس به ۹۲۶ میلیون دلار در سه ماهه اخیر رسیده در حالی که در بازه زمانی مشابه در سال پیش، ۶۷۲ میلیون دلار بود و اکنون ۳۸ درصد رشد داشته.

این رشد، نشانگر درک صحیح پانای از بازار بوده و او را تبدیل به یکی از مهره های اصلی مایکروسافت کرده است. از سوی دیگر چنین موضوعی نشان دهنده آن است که حالا پانای و تیمش، فضای باز تری را برای کار در اختیار دارند و می توانند آنچه می خواهند را خلق کنند.

استودیو یک قمار بزرگ است و در چنین شرایط و زمانی، سخت می توان برنده یا بازنده بودنش را حدس زد. با این حال کاملاً واضح است که مایکروسافت با استودیو، کامپیوتر رومیزی را دوباره خلق کرده است.

---

مقاله مرتبط: رازهای خلق یک شاهکار؛ سرفس بوک چگونه بدل به محصولی با کیفیت و ارزشمند شد؟