موجودات عجیب: پرنده ای که با استفاده از خطای دید جفت خود را به دام می اندازد

دیزنی لند دروغی بیش نیست. برای نمونه میکی ماوس ابدا یک موش نیست بلکه لباسی است که انسانی درون آن مخفی شده. معماری این شهر بازی نیز فریبنده است. آن قلعه بزرگی که بسیاری از کودکان از نزدیک دوست دارند ببینندش آنطور که به نظر می آید بلند نیست زیرا طراحانش از تکنیکی به نام پرسپکتیو اجباری در آن بهره گرفته اند که باعث می شود پنجره های نزدیک به قسمت بالایی بنا کوچک تر و در نتیجه دورتر از فاصله حقیقی شان به نظر بیایند.

اما ترفندی که مرغ کریچ ساز پیاده سازی می کند حتی از این هم پیشرفته تر است. این پرنده مدت ها قبل از والت دیزنی ترفندهای بصری اش را روی طعمه های خود به کار گرفت.

گونه نر این پرنده نوعی سازه حلقه ای شکل زیبا از شاخ و برگ درختان، استخوان های در حال پوسیدن و پوست تخم مارها می سازد که در طرفین آن درگاه یا ورودی قرار دارد. با این همه، تمام این کارها را به شیوه ای خاص که کاملا برعکس ترفند پیاده سازی شده در دیزنی است انجام می دهد.

در واقع، گونه نر با به کارگیری ترفند پرسپکتیو اجباری کاری می کند که لانه اش کوچک تر از آنچه هست به نظر بیاید و از این طریق پرنده های مناسب برای جفت گیری اش را به دام می اندازد.

به این ترتیب مرغ کریچ ساز داستان عاشقانه ای را رقم می زند که مملو از دروغ و ظاهر سازی است و در ادامه روشن می شود که هیچکدام از وعده هایش واقعی نبوده اند.

به این ترتیب مرغ کریچ ساز داستان عاشقانه ای را رقم می زند که مملو از دروغ و ظاهر سازی است و در ادامه روشن می شود که هیچکدام از وعده هایش واقعی نبوده اند.

در استرالیا و گینه نو، 24 گونه مختلف از مرغ کریچ ساز وجود دارند که عجیب ترین مراسم ها را برای جفت گیری خود انجام می دهند، به این ترتیب که برخی از گونه های نر سازه های بزرگ غار شکلی را با استفاده از چوب های خشک می سازند که به آنها آلاچیق گفته می شود و سپس بارگاهی را در مقابل آن ایجاد کرده و اشیائی با رنگ های خاص و قابل توجه را در آن قرار می دهند.

برای نمونه کپه ای از خاشاک آبی رنگ را در ورودی آشیانه خود قرار می دهند که می تواند تمشک های وحشی و تکه های پلاستیک آبی رنگ را شامل شود که در گوشه گوشه طبیعت وجود دارند.

دیگر گونه های این پرنده سازه هایی ساده تر و کوچک را می سازند که شکلی شبیه به خیابان دارند؛ به بیان دیگر این سازه ها از دو  ردیف چوب خشک تشکیل می شوند که به صورت عمودی کنار هم قرار گرفته اند و نوعی تونل را ایجاد می کنند.

در ادامه پرنده نر با استفاده از خاک، پوست تخم مارها و استخوان هایی که در محیط وجود دارد آشیانه اش را تزئین می کند تا از این طریق توجه گونه ماده را به خود جلب نماید. اما پرنده ماده نیز بیش از اندازه محتاط است.

حال ببینیم که پرنده ماده چطور به دام می افتد. پرنده نر به بالای آلاچیق خود بال می زند و پرنده ماده را صدا می زند. اگر ماده به سمت لانه بیاید، گونه نر از بالا به پایین آمده و از او استقبال می کند. جان اندلر بوم شناس دانشگاه Deakin استرالیا در این باره می گوید: اگر اینطور شود، پرنده نر در یکی از درگاه های آشیانه می نشیند و مرتبا از این سو به آن سو رفته و صداهای جالبی را از خود در می آورد.

حال گونه ماده را در نظر بگیرید. دیواره های تنگ سازه باعث می شود که توجه آن به سمت ورودی ها جلب شود. اگر گونه نر پیشتر اشیائی با ابعاد مختلف را به صورت تصادفی و در هم در این ورودی ها قرار داده باشد آنگاه بارگاه لانه در نظرش بزرگ جلوه می کند: در واقع اشیائی که دورتر هستند کوچک تر دیده می شوند و به فضا عمق می دهند.

اما واقعیت این نیست. استخوان ها و سنگ ها و خرده ریزهایی که در دو طرف لانه قرار داده می شوند آن را فریب داده اند و ابعاد بنا را غیر از آنچه هست در دید پرنده جلوه می دهند.

در واقع پرنده نر، اشیاء بزرگ تر را دورتر از چشمان ماده قرار داده و اشیاء ریز را نزدیک به آن. به این ترتیب الگویی یکنواخت پیش چشمان پرنده قرار می گیرد و آنطور که اندلر می گوید با این کار بارگاه کوچک تر به نظر می رسد و در نتیجه خود پرنده بزرگ تر دیده خواهد شد. در واقع پرنده نر از تکنیک پرسپکتیو اجباری برای نمایش خود استفاده می کند.

اما این تنها تصویرسازی فریبنده ای نیست که پرنده از آن استفاده می کند. در بخش های دیگری از پروسه جفت گیری، گونه نر اندکی دورتر از ورودی دالان می ایستد و سر خود را به داخل سازه آورده و خاشاک و اشیاء رنگی را برای ماده تکان می دهد و هرچه این اشیاء رنگارنگ تر باشند بهتر می توانند توجه پرنده را به خود جلب کنند.

در اینجا داستان جالب می شود. با وجود آنکه بخش بیرونی لانه صاف و یکدست به نظر می رسد، پرنده نر با جویدن گیاهان و میوه های مختلف، فضای داخلی را به رنگ قرمز در آورده است تا قوه بینایی پرنده ماده را گمراه کند.

در این میانه، پرنده نر، شی ای را بر می دارد که با رنگ محیط تضاد رنگ دارد و سپس آن را تکان می دهد. در ادامه پرنده نر، آن شی را دور می اندازد و شی دیگری را به منقار می گیرد و آن را نیز تکان می دهد. او همچنین تاج ملون خود را نیز با دقت و به شکلی حساب شده حرکت می دهد تا رنگ های زیبای آن را به گونه ماده نشان دهد.

رنگی که پرنده نشان می دهد مخروطی های قرمز چشم ماده را مغلوب می کند. اندلر می گوید: اثری که این کار روی گونه ماده ایجاد می کند این است که حساسیت آن به نور قرمز را کم می کند و این یعنی اشیاء سبز رنگ روشن تر به نظر خواهند رسید. در واقع نبرد میان مخروطی های سبز و قرمز به نفع سبزها تمام می شود.

چشم انسان نیز همینطور کار می کند؛ با نگاه کردن به نوارهای سبز رنگ مخروطی های سبز چشم حساسیت خود را از دست می دهند و وقتی به یک شی سفید نگاه کنید رنگ قرمز جایگزین سبز می گردد. در واقع گونه نر اشیاء سبز و قرمز متعددی را برای ماده نشان می دهد تا آن را تحت تاثیر قرار دهد.

بعد از حدودا یک دقیقه یا بیشتر، پرنده نر به درگاه پشتی لانه می رود و اگر توانسته باشد گونه ماده را تحت تاثیر قرار دهد با آن جفت گیری می کند، در غیر اینصورت گونه ماده پرواز کرده و لانه را ترک می کند.

اما تنها دلنگرانی گونه های نر اغوا کردن پرنده های ماده نیست. این پرنده های فرصت طلب هر زمان که امکان پذیر باشد لانه همسایه های خود را هم نابود می کنند و اشیاء رنگی درون آنها را به سرقت می برند.

البته اگر رقییب پرنده لانه خود را با فاصله مناسب از آن بنا کرده باشد چنین اتفاقی به ندرت رخ خواهد داد اما هرچه تراکم این لانه ها بیشتر شود غارتگری و تخریب آنها نیز افزایش می یابد.

حتما تصورتان این است که در بهبوهه این اتفاقات و غارتگری ها ممکن است که پرنده خود را در دهان جانور دیگر پیدا کرده و عاقبت جانش را از دست بدهد که خوشبختانه در این حین بال های پرنده به کمک آن می آیند. اما جالب است بدانید در این 20 سالی که اندلر و همکارانش این پرنده را تحت نظر گرفته اند هیچگاه ندیده اند که طعمه جانور دیگری شده باشد چراکه این پرنده آنقدر باهوش و تیزبین هست که خطر را از چند متر آنطرف تر تشخیص دهد.