کشف سه اگزوپلنت احتمالا قابل سکونت در مجاورت زمین؛ آیا دانشمندان به یافتن حیات فرازمینی نزدیک شده اند؟

طبق خبری که اخیرا از سوی سازمان تحقیقاتی ESO منتشر شده تیمی بین المللی از ستاره شناسان موفق به کشف سه اگزوپلنت هم اندازه با زمین شده اند که 40 سال نوری آنطرف تر ما به دور یک ستاره می گردند.

دانشمندان اعلام کرده اند که هر سه این سیاره ها به صورت بالقوه قابل سکونت هستند که این، نقطه عطف بسیار مهمی در تاریخچه جستجو به دنبال اگزوپلنت ها محسوب می گردد (این عبارت برای توصیف سیاراتی به کار می رود که به دور ستاره ای غیر از خورشید می گردند) و امید می رود که ما را یک گام دیگر به یافتن حیات فرازمینی نزدیک تر نماید.

مایکل گیلن مولف ارشد مقاله ای که در این رابطه به رشته تحریر درآمده در بیانیه خبری موسسه ESO اینطور آورد: سیستم های ستاره ای نظیر این مکان های امیدوار کننده برای یافتن موجودات فرازمینی هستند. او در ادامه اظهار نمود: اگر بخواهیم حیات را در جای دیگری از این هستی بیابیم این سه سیاره همان نقطه شروع مان خواهند بود.

جستجو به دنبال فرازمینی ها

ستاره میزبان این سه سیاره بی نهایت سرد است و به رنگ قرمز دیده می شود. در اغلب موارد، این قبیل ستاره ها که با نام ستاره های کوتوله سرد از آنها یاد می شوند، اندازه ای بسیار کوچک دارند و نورشان آنقدر کم است که با تلسکوپ های نوری قابل تشخیص نیستند و این مورد نیز از بقیه جدا نیست.

حتما این سوال برایتان پیش می آید که چرا دانشمندان تلاش دارند سیاره های شبیه به زمین را در اطراف ستاره هایی بیابند که بسیار کوچک و سرد هستند؟ علت ساده است: منظومه های اطراف این ستاره ها تنها مکان هایی هستند که امکان پیدا شدن حیات با استفاده از تکنولوژی های کنونی روی آنها وجود دارد.

ستاره شناسان این سیاره ها را با استفاده از یک تلسکوپ مستقر در شیلی شناسایی کردند که به اختصار TRAPPIST خوانده می شود. این تلسکوپ برای آن طراحی شده تا روی ستاره های کوتوله نزدیک به زمین فوکوس کند و به دنبال سیاره هایی بگردد که به دور آنها می چرخند.

همانطور که گفته شد این ستاره نور اندکی دارد و همان میزان اندک نیز با فواصل منظم محو می شود. از همین رو دانشمندان نتیجه گرفته اند که چندین سیاره در مدار پیرامونی اش در حال حرکت هستند. ستاره یاد شده یک هشتم خورشید بوده، دمایش از نصف آن بیشتر نمی شود و تقریبا 2000 مرتبه کم نورتر از ستاره زمین است. این در واقع نخستین باری است که منجمان سیاره هایی را یافته اند که به دور ستاره ای تا این اندازه کوچک و کم نور می گردند.

نقاط «دوست داشتنی»

ستاره شناسان اعلام کرده اند سومین سیاره ای که دورترین فاصله را تا ستاره خود دارد ممکن است در محدوده قابل سکونت آن باشد. دو سیاره دیگر اما فاصله اندکی تا ستاره خود دارند و به همین خاطر در این محدوده جای نمی گیرند چون یک وجه آنها همیشه به سمت ستاره شان است و سمت دیگرشان همواره به جهت بیرون قرار دارد.

بخش هایی از این دوسیاره که به سمت ستاره قرار دارند بیش از اندازه داغ هستند که بتوانند گونه ای از حیات را در خود داشته باشند و سمت دیگرشان نیز بیش از اندازه تاریک و سرد است اما هردوی آنها دارای موقعیت های اصطلاحا «دوست داشتنی» به تعبیر ستاره شناسان هستند.

اگر سیاراتی که از آن صحبت می کنیم برای خود جو یا حتی اقیانوس داشته باشند آنگاه گرمای ناشی از ستاره به شکل هموارتری روی آنها توزیع خواهد شد و در نتیجه برخی نواحی شان ممکن است برای زندگی مناسب باشد.

آدام برگاسار یکی از اساتید فیزیک مرکز اختر-فیزیک شناسی و علوم فضایی سن دیگو در دانشگاه کالیفرنیا در این باره گفت: اگزوپلنت هایی که ما پیدا کرده ایم از منظر جستجو برای حیات فرازمینی بسیار هیجان انگیز هستند. دانشمندان باید مطالعات خود روی این سیارات را توسعه بدهند تا مشخص شود که آیا می توانند حیات را در خود جای دهند یا خیر.

یکی از راهکارها این است که اثر جو سیارات روی نوری که از ستاره به زمین می رسد را بررسی نمایند. این ستاره همانطور که پیشتر گفتیم نور اندکی دارد و ابعادش هم کوچک است، به همین خاطر دانشمندان بهتر می توانند نمایی واضح تر از سیارات حول آن پیدا کنند و به مطالعات ترکیبات و جو آنها بپردازند.

Julien de Wit یکی دیگر از مولفان این مقاله و از فارغ التحصیلان مقطع دکترا از گروه علوم زمین، جو و سیارات دانشگاه کالیفرنیا در این باره گفت: این سیاره ها بیش از اندازه به هم نزدیک هستند و ستاره شان هم خیلی کوچک است به همین خاطر می توانیم جو و ترکیبات آنها را بررسی کرده و ظرف سال های آتی مشخص نماییم که آیا برای زندگی مناسب هستند یا خیر.

این یافته ها، مسیر را برای انجام تحقیقات بیشتر روی دیگر ستاره های بسیار سرد و کوتوله هموار خواهند کرد که مدت هاست در راه شیری وجود دارند. گفتنی است در حدود سه چهارم تمام ستاره های عالم و 15 درصد از آنهایی که در نزدیک خورشید قرار دارند در طبقه کوتوله جای می گیرند.

de Wit در ادامه گفت: ما با کمک چند تلسکوپ عظیم الجثه ای که هم اکنون در دست ساخت هستند به زودی قادر خواهیم بود که ترکیب جوی این سه سیاره را بررسی کنیم و وجود آب یا هرگونه فعالیت زیستی روی آنها را شناسایی نماییم.