مروری بر زندگی ایلان ماسک؛ نابغه‌ای که با ایده‌های دیوانه‌وار می‌خواهد دنیا را متحول کند

ایلان ماسک در سال 1971 میلادی در آفریقای جنوبی متولد شد و بعد از فروش استارتاپش به نام Zip2 به شرکت Compaq، در اواخر دهه 20 زندگی اش به یک میلیاردر بدل شد. او با تاسیس شرکت X.com در سال 1999 (شرکتی که بعدا به پی‌پل تبدیل شد)، اسپیس ایکس در سال 2002 و سرمایه‌گذاری در تسلا موتورز در سال 2004 ثروت خود را چند برابر کرد. در سال 2012 میلادی و درست زمانی که اسپیس ایکس راکت امیدبخش خود در سفرهای تجاری فضایی را راهی ایستگاه فضایی بین المللی کرد، نام ماسک در سرخط خبرها قرار گرفت. او حالا با سرمایه‌ای تقریبا 260 میلیارد دلاری ثروتمندترین فرد دنیاست.

ویدیوی دیجیاتو درباره ایلان ماسک

سال های نخست زندگی ایلان ماسک

ایلان ماسک در 28 ژوئن سال1971 میلادی در پِرِتوریای آفریقای جنوبی متولد شد. مادر ماسک یک مدل کانادایی و مسن‌ترین زنی بود که در کمپین Covergirl حاضر شد. او در زمان کودکی ایلان همزمان پنج شغل داشت تا مخارج خانواده را تامین کند. پدر ماسک یک مهندس ثروتمند اهل آفریقای جنوبی بود که زمانی مالک نیمی از یک معدن زمرد در نزدیکی «تانگانیکا» محسوب می‌شد.

ایلان همراه با برادرش کیمبال و خواهرش توسکا دوران کودکی را در زادگاهش سپری کرد. ایلان به گفته پدر و مادرش فردی درونگرا بود با این همه در سن 10 سالگی علاقمندی اش را به کامپیوترها نشان داد. در همین اثنا پدر و مادرش از هم جدا شدند.

این اتفاق تلخ اما نتوانست علاقه ماسک به کامپیوترها را کم کند و او در سن دوازده سالگی موفق شد نخستین نرم افزار خود را که یک بازی کامپیوتری به نام Blastar بود به فروش برساند. ماسک در سال 1989 میلادی و در حالی که تنها 17 سال داشت به کانادا مهاجرت کرد تا در دانشگاه کویینز تحصیل کند و دیگر به خدمت سربازی اجباری در کشورش نرود.

او در سال 1992 درسش را در دانشگاه کویینز رها کرد تا در رشته های کسب و کار و فیزیک دانشگاه پنسیلوانیا تحصیل کند و چندی بعد تحصیلات خود را با اخذ مدرک کارشناسی در رشته اقتصاد به پایان رساند اما همچنان در دانشگاه ماند و لیسانس دیگرش را در رشته فیزیک گرفت.

ماسک بعد از ترک پنسیلوانیا عازم دانشگاه استنفورد در کالیفرنیا شد تا مدرک Ph.D خود را در رشته فیزیک انرژی دریافت نماید. نقل مکان وی به کالیفرنیا مصادف بود با انفجار اینترنت و به همین خاطر او ظرف تنها دو روز بعد از حضور در استنفورد درسش را رها کرد تا بخشی از جریان اینترنت شود و اولین شرکت خود با نام Zip2 را تاسیس کرد.

Zip2 که در اصل نوعی راهنمای شهری آنلاین بود، در اندک زمانی بعد از راه اندازی، به یکی از منابع تامین محتوای وبسایت های نیویورک تایمز و Chicago Tribune تبدیل شد و در سال 1999 میلادی، بخشی از شرکت Compaq با عقد قراردادی به ارزش 307 میلیون دلار به صورت نقدی و همچنین 34 میلیون دلار در قالب سهام، Zip2 را خریداری کرد.

کارآفرینی جدی

در سال 1999، ماسک همزمان استارتاپ دیگری به نام X.com را تاسیس کرد که در در زمینه پرداخت و ارائه خدمات مالی آنلاین فعالیت می کرد. سال بعد X.com شرکتی را خریداری کرد که به تاسیس PayPal منتهی شد و در اکتبر سال 2002 میلادی، eBay با پرداخت 1.5 میلیارد دلار در قالب سهام، پی‌پل را خریداری کرد. قبل از این اتفاق حدود 11 درصد از سهام پی‌پل به ماسک تعلق داشت.

ماسک خستگی ناپذیر در ادامه شرکت سومش به نام تکنولوژی‌های اکتشافات فضایی یا همان SpaceX را در سال 2002 و با هدف ساخت فضاپیما برای سفرهای فضایی تجاری راه اندازی کرد.

در سال 2008 میلادی، اسپیس ایکس به موقعیت تثبیت شده و خوبی دست پیدا کرد و حتی ناسا نیز برای تحویل محموله‌هایش به ایستگاه فضایی بین المللی با آن قرارداد امضا کرد. حالا یکی از اهداف اصلی اسپیس اکس انتقال فضانورد به این ایستگاه و تبدیل شدن به جایگزینی برای ماموریت های شاتل فضایی بین المللی است.

پتانسیل های بدون مرز اکتشافات فضایی و حفظ نسل بشر سنگ بنای علایق ماسک را می سازند و او برای تحقق همین رویاها، در ادامه بنیادی به نام ماسک را تاسیس کرد که به اکتشافات فضایی و کشف منابع انرژی پاک و تجدید پذیر اختصاص دارد.

تسلا و ایلان ماسک

یکی از دارایی‌های اصلی ایلان ماسک تسلا است؛ شرکتی که در زمینه تولید انبوه خودروهای الکتریکی و مقرون به صرفه فعالیت دارد. این کمپانی 5 سال بعد از تاسیسش در سال 2008 میلادی یک خودروی اسپورت به نام رودستر را معرفی کرد که 0 تا صد کیلومتر بر ساعت را ظرف تنها 3.7 ثانیه پر می کرد و بعد از هر بار شارژ باتری لیتیومی-یونی اش مسافتی در حدود 400 کیلومتر را می پیمود.

تسلا که در ادامه بخشی از سهامش توسط «دایملر» خریداری شد و با تویوتا نیز همکاری‌های استراتژیکی را آغاز نمود، در ژوئن سال 2010 میلادی به بازار بورس آمریکا راه یافت و 226 میلیون دلار سرمایه کسب کرد.

مدل اس موفقیت دیگری بود که توسط تسلا تکرار شد و نخستین خودروی الکتریکی این شرکت لقب گرفت که می توانست بعد از هر بار شارژ 426 کیلومتر را طی کند. در سال 2013، مجله موتور ترند عنوان خودروی برگزیده سال را به مدل اس داد.

مدل 3 اولین بار به طور رسمی اوایل سال 2019 عرضه شد. نکته مهم درباره این محصول قیمت جذاب 35 هزار دلاری آن بود که نسبت به حداقل قیمت 70 هزار دلاری برای مدل S فوق‌العاده ارزان‌تر محسوب می‌شد. البته این محصول قرار بود خیلی زودتر در سال 2017 هفته‌ای 5 هزار تولید داشته باشد، اما مشکلات متنوع مانع از دستیابی به این هدف شد.

ماسک برای حل بخشی از مشکلات این شرکت اعلام کرد که ساختار مدیریتی تسلا را بازآرایی می‌کند. در همین راستا، 9 درصد از نیروی کار کمپانی تعدیل شد اما واحد تولید دست‌نخورده باقی ماند. او در توضیح تصمیم خود به کارمندان اعلام کرد که مشاغل تکراری باید از بین می‌رفت و زمان آن رسیده بود که برای رسیدن به سوددهی گام‌های جدی‌تری برداشته شود. تسلا در نهایت توانست اواخر ماه ژوئن 2018 به تولید 5 هزار خودروی مدل 3 در هفته برسد.

در همین اثنا، ماسک در نوامبر 2017 از تسلا سِمی تراک و رودستر جدید پرده برداشت. سمی تراک دو نسخه دارد که اولی با یک بار شارژ می‌تواند 480 کیلومتر و دومی 800 کیلومتر حرکت کند. ایلان گفته بود عرضه سِمی در سال 2019 آغاز می‌شود اما این زمان بعدا به سال 2021 و بعد به 2023 موکول شد. در آن سو، رودستر جدید می‌تواند با هر بار شارژ 1000 کیلومتر مسافت طی کند ولی قیمتی در حدود 200 هزار دلار خواهد داشت. این محصول هم قرار است در سال 2023 عرضه شود.

مدل Y دیگر خودرویی بود که تسلا آن را در ماه مارس 2019 معرفی کرد. عرضه این محصول از ماه مارس 2020 آغاز شد. مدل Y در بخش عمده‌ای از قطعات خود با مدل 3 مشترک است و با یک بار شارژ می‌تواند حداقل 400 کیلومتر حرکت کند. قیمت مدل پایه این دستگاه 43 هزار دلار است.

یکی از محصولات جنجالی تسلا در سال‌های اخیر وانت سایبرتراک بود که در ماه نوامبر 2019 معرفی شد. این خودرو با طراحی سایبرپانکی خود مورد توجه بسیاری از رسانه‌ها قرار گرفت ولی عرضه آن ابتدا از سال 2021 به 2022 و بعد به 2023 و 2024 موکول شد. این وانت بسته به مدل خود می‌تواند با یک بار شارژ بین 400 تا 800 کیلومتر مسافت طی کند. قیمت محصول هم بر همین اساس از 40 هزار دلار شروع شده و تا 69,900 دلار افزایش می‌یابد.

آماده برای پرواز

در 22 می سال 2012، نخستین راکت فالکون 9 اسپیس ایکس همراه با کپسول خالی از سرنشینش با موفقیت به فضا پرتاب گردید و این گونه ماسک و شرکت فضایی‌اش تاریخ‌ساز شدند.

راکت فالکون 9 حاوی 450 کیلوگرم محموله برای فضانوردان مستقر در ایستگاه فضایی بین المللی بود و با پروازش به سمت ایستگاه، عنوان نخستین شرکت خصوصی دنیا را که به چنین دستاوردی رسیده، از آن اسپیس ایکس کرد.

در سال 2013 و بعد از آنکه اسپیس ایکس توانست با استفاده از فالکون 9 یک ماهواره را به مدار زمین ثابت انتقال دهد دستاورد دیگری برای اسپیس اکس رقم خورد؛ در آن موقعیت ماهواره می‌توانست در مسیر متناسب با چرخش زمین قرار بگیرد.

در فوریه سال 2015 میلادی، اسپیس ایکس راکت دیگری را برای ارسال ماهواره رصد آب و هوایی اعماق فضا یا به اختصار DSCOVR به فضا فرستاد که هدفش پایش تصاعدات شدید اثرگذار بر سیستم های ارتباطی زمینی از ناحیه خورشید بود.

سفرهای فضایی با اسپیس ایکس

ایلان ماسک از ابتدای تاسیس این شرکت به دنبال رویای سفر به مریخ بود. او در ادامه فعالیت‌های اسپیس ایکس پروژه استارشیپ را آغاز کرد که موشکی با بدنه استیل ضدزنگ برای سفرهای طولانی بود. اولین موشک استارشیپ با نام استارهاپر در چهار ماموریت نخست خود به موفقیت نرسید. این موشک روی بوستر «سوپر هوی» با 33 موتور رپتور سوار می‌شد تا بتواند این فضاپیمای عظیم‌الجثه را از زمین بلند کند.

اسپیس ایکس در طول این سال‌ها قراردادهای مختلفی را با ناسا و سایر شرکت‌های فضایی بسته است. این کمپانی قرار است از موشک استارشیپ برای حمل انسان به ماه و ساخت پایگاه روی این کره بهره بگیرد. در راستای همین برنامه، اسپیس ایکس قرار است پروژه‌ای به نام «سیستم فرود انسان» (HLS) را بسازد که فضانوردان را روی ماه فرود خواهد آورد. این پروژه که طی یک قرارداد 2.9 میلیارد دلاری با ناسا ساخته می‌شود، بخش مهمی از پروژه آرتمیس برای بازگشت انسان به ماه است.

مهم‌ترین لحظه در تاریخ اسپیس ایکس احتمالا در انتهای ماه مه 2020 رقم خورد، زمانی که اولین ماموریت سرنشین‌دار این شرکت با کپسول دراگون به ایستگاه فضایی بین‌المللی انجام شد. این موفقیت شرکت ماسک را به اولین کمپانی خصوصی دنیا تبدیل کرد که فضانوردان را صحیح و سالم به مدار رسانده است.

اینترنت ماهواره‌ای استارلینک

اسپیس ایکس در اواخر ماه مارس 2018 توانست برای پرتاب مجموعه‌ای از ماهواره‌ها به مدار پایینی زمین از دولت آمریکا مجوز بگیرد. این شبکه‌ی ماهواره‌ای که قرار بود اینترنت نقاط دورافتاده را تامین کند، «استارلینک» نام گرفت. این شرکت همچنین می‌خواست در مناطقی که تحت انحصار یک یا دو سرویس‌دهنده اینترنتی قرار داشتند، رقابت ایجاد کند.

اسپیس ایکس در ماه مه 2019 اولین مجموعه از ماهواره‌های خود را به مدار فرستاد. این شرکت از آن زمان تاکنون حدود 2000 ماهواره به فضا فرستاده که از این تعداد فعلا بیش از 1600 عدد عملیاتی هستند. با این حال، کمپانی ایلان ماسک مجوز پرتاب 12 هزار ماهواره دیگر را در اختیار دارد و می‌خواهد برای ارسال 30 هزار ماهواره جدید مجوز بگیرد.

استارلینک برای اولین بار در ماه اکتبر 2020 عرضه سرویس خود را با قیمت اولیه 499 دلار برای ترمینال کاربری که در واقع یک دیش برای ارتباط با ماهواره بود، آغاز کرد.

هایپرلوپ

ماسک همچنان برای محقق ساختن ایده های مبتکرانه‌اش تلاش می کرد. در اوت سال 2013 میلادی، او طرحی مفهومی از شکل جدیدی از وسیله حمل و نقل به نام هایپرلوپ را ارائه نمود؛ اختراعی که قطعا سفر به شهرهای بزرگ را سرعت می بخشید و زمان آن سفرها را نیز به میزان چشمگیری پایین می آورد.

هایپرلوپ که در ایده‌آل‌ترین شکلش در برابر تغییرات آب و هوایی مقاوم خواهد بود و از منبع انرژی های تجدیدپذیر تغذیه می کند، مسافرانش را از طریق محفظه هایی حمل می کند که درون لوله هایی با فشار اندک قرار دارند و با سرعتی بالغ بر 1100 کیلومتر بر ساعت حرکت خواهند کرد. ماسک البته خاطرنشان کرد که ساخت و بهره برداری از هایپرلوپ بین 7 الی 10 سال زمان نیاز دارد.

این کارآفرین در زمان ارائه ایده اش در مورد هایپرلوپ مدعی شد که ایمنی آن از هواپیما یا قطار نیز بیشتر است و هزینه تخمینی برای ساخت آن را برابر با 6 میلیارد دلار عنوان کرد که تقریبا یک دهم هزینه صرف شده برای ایجاد سیستم ریلی در کالیفرنیاست.

عملیاتی بودن این ایده گرچه از سوی صاحب نظران و کارشناسان زیر سوال برده شد، با این همه کارآفرین سخت کوش مان را از دنبال نمودنش منصرف نکرد. در ژوئن سال 2015 میلادی، او از ایجاد رقابتی برای ارائه طرح های پیشنهادی و در نهایت ساخت نمونه اولیه از محفظه های هایپرلوپ خبر داد و وعده داد که شرکت کنندگان در این رقابت شانس آن را می یابند تا طرح های خود را در مسیری که در محوطه اسپیس ایکس طراحی شده تست نمایند.

خرید سولارسیتی

در اوت سال 2016، ماسک همزمان با تلاش هایش برای ترویج و پیشبرد انرژی های پایدار قراردادی به ارزش 2.6 میلیارد دلار را به امضا رساند تا شرکت خودروسازی اش را با کمپانی دیگری که در زمینه انرژی فعالیت داشت ادغام کند.

در ادامه تسلا اعلام کرد که همه سهام سولار سیتی را خریداری کرده است. سولار سیتی را برادرزاده های ماسک در سال 2006 تاسیس کرده بودند و حالا ماسک سهامدار عمده آن محسوب می شود.

هوش مصنوعی و نورالینک

ایلان ماسک از مدت‌ها قبل به هوش مصنوعی علاقه داشت و به عنوان رئیس مشترک هیئت مدیره OpenAI انتخاب شد. این شرکت غیرانتفاعی در اواخر سال 2015 فعالیت خود را شروع کرد و به دنبال پیشبرد هوش مصنوعی به نفع بشریت بود.

در سال 2017 مشخص شد که ماسک به همراه «مکس هوداک» شرکتی به نام نورالینک را تاسیس کرده که می‌خواهد دستگاه‌هایی برای کاشت در مغز انسان و کمک به ارتباط انسان و کامپیوتر بسازد. نورالینک در ماه آوریل سال 2021 در یک کنفرانس میمونی را به نمایش گذاشت که با استفاده از ایمپلنت این شرکت قادر به انجام بازی Pong بود. هوداک در ماه مه همان سال از شرکت جدا شد.

نورالینک در طول سال‌های فعالیت‌های خود با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم کرده و با انتقادات زیادی روبرو بوده است. در حال حاضر از بین هشت عضو اصلی شرکت که در زمان تاسیس در کنار یکدیگر حضور داشتند فقط دو نفر باقی مانده‌اند. از سوی دیگر، مجله فورچون در مقاله‌ای اعلام کرد که فرهنگ ملامت و ترس در شرکت باعث شده فضای کاری در نورالینک نامطلوب باشد.

این شرکت می‌خواهد به‌زودی کاشت تراشه در نمونه‌های انسانی را آغاز کند.

بورینگ کمپانی

ایلان ماسک در ماه ژانویه سال 2017 شرکتی به نام The Boring Company را تاسیس کرد تا ایده حمل و نقل آسان درون تونل‌های زیر شهری را پیاده‌سازی کند. این شرکت اولین آزمایش خود در یکی از مجموعه‌های اسپیس ایکس در لس آنجلس انجام داد. ماسک اکتبر همان سال اولین تصویر از پیشرفت‌های بورینگ کمپانی را در صفحه اینستاگرامش به اشتراک گذاشت و گفت تونلی که آن‌ها مشغول ساختند هستند، با طول 3.2 کیلومتر تقریبا ظرف مدت چهار ماه ساخته می‌شود.

این شرکت که رفته‌رفته با نام TBC مشهور شد، در ماه مه سال 2019 اعلام کرد که با مرکز نمایشگاه‌های شهر لس آنجلس قراردادی 48.7 میلیون دلاری بسته تا سیستم لوپ را زیر آن پیاده‌سازی کند. حفر نخستین تونل این شرکت به طول 1364 متر ظرف سه ماه انجام شد. اولین آزمایش‌ها نشان داد که این تونل می‌تواند در هر ساعت میزبان 4400 مسافر باشد.

ایلان ماسک در ماه ژانویه 2019 در توییتر خود اعلام کرد که با دولت استرالیا هم مذاکره داشته تا از کوهستان آبی تا غرب سیدنی تونلی 50 کیلومتری بسازد. او گفته بود حفر هر کیلومتر 15 میلیون دلار هزینه برمی‌دارد و ساخت هر ایستگاه مستلزم 50 میلیون دلار هزینه جداگانه است. او همچنین در همان ماه اعلام کرد که با حفر تونل برای مرکز CERN می‌تواند میلیاردها دلار از هزینه‌های آن‌ها کم کند.

این کارآفرین موفق همچنین با بورینگ کمپانی دست به تولید و عرضه شعله‌افکن زد. او اعلام کرد که این محصول با قیمت 500 دلار در اواخر ماه ژانویه سال 2018 به بازار می‌آید و مدعی شد که ظرف یک روز توانسته حدود 10 هزار عدد از این شعله‌افکن‌ها را به فروش برساند.

توییت‌های ایلان ماسک و توییتر

ایلان ماسک در حال حاضر با داشتن حدود 80 میلیون دنبال‌کننده یکی از محبوب‌ترین چهره‌های شبکه اجتماعی توییتر محسوب می‌شود. او از این پلتفرم برای صحبت درباره موضوعات مختلفی از جمله رمزارزها صحبت کرده است. ماسک یکی از طرفداران بیت کوین محسوب می‌شود و پارسال فروش خودروهای تسلا با این رمزارزها را ممکن کرد. اما بعدا به دلایلی زیست‌محیطی از این تصمیم عقب نشست. او همچنین از هواداران سرسخت پروژه دوج کوین است، و با توییت‌هایش قیمت بسیاری از ارزهای دیجیتال را بالا و پایین برده است.

طبیعی است که بسیاری از توییت‌ها ماسک به شرکت‌های متعدد او مربوط می‌شود. ولی یکی از این توییت‌ها درباره خرید تسلا و خصوصی‌سازی آن در سال 2018 برای ماسک دردسرساز شد. او در این توییت مدعی بود که سرمایه لازم برای خرید کامل تسلا را آماده کرده، در حالی که بعدا مشخص شد چنین ادعایی صحیح نبوده است. در پی انتشار این توییت، توافقی میان او، تسلا و کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا امضا شد تا توییت‌های تاثیرگذار بر وضعیت تسلا قبل از انتشار در صفحه ماسک توسط یکی از وکلای این شرکت بررسی شود.

از سوی دیگر ماسک در اوایل سال 1401 با خرید 9.2 درصد از سهام توییتر به بزرگ‌ترین سهام‌دار این شرکت تبدیل شد. به فاصله کوتاهی اعلام شد که ماسک به هیئت مدیره این شبکه اجتماعی می‌پیوندد اما مدیرعامل تسلا در روز موعود از تصمیم خود منصرف شد. چند روز بعد مشخص شد که ماسک پیشنهاد خرید کل شرکت توییتر را ارائه کرده است. با این حال، به نظر می‌رسد که مدیران این پلتفرم قصد ندارند شرکت خود را به راحتی به این چهره جنجالی واگذار کنند و با یک مکانیزم دفاعی می‌خواهند جلوی خرید تهاجمی شرکت را بگیرند و یا حداقل وی را به پای میز مذاکره بیاورند.

زندگی شخصی ایلان ماسک

ایلان ماسک تا به حال دو مرتبه ازدواج کرده و پنج فرزند پسر دارد. او در سال 2000 میلادی با «جاستین ویلسون» ازدواج کرد و در سال 2002 نخستین پسر آنها در حالی که تنها ده هفته داشت به خاطر ابتلا به سندروم مرگ ناگهانی نوزادان یا به اختصار SIDS فوت کرد.

آنها در ادامه صاحب پنج فرزند پسر دیگر شدند که دو تای آنها دوقلو و سه تای دیگرشان سه قلو هستند. ماسک بعد از جدایی اش از جاستین با هنرپیشه 32 ساله انگلیسی به نام «تلولا رایلی» آشنا شد و در سال 2010 نیز با او ازدواج کرد. این زوج در سال 2012 از هم جدا شدند و مجددا در سال 2013 با هم ازدواج کردند. رابطه آنها در سال 2016 باز هم منجر به طلاق شد.

ایلان ماسک در سال 2018 با «گرایمز»، موسیقی‌دان کانادایی وارد رابطه شد. آن‌ها در ماه مه 2020 اولین پسر خود را به دنیا آوردند و نام او را X Æ A-12 گذاشتند. این نام جنجال زیادی به پا کرد و اعلام شد که خلاف قوانین ایالت کالیفرنیا بوده است. در نهایت نام پسر آن‌ها به X AE A-XII تغییر پیدا کرد. دومین فرزند آن‌ها که یک دختر بود در ماه دسامبر 2021 متولد شد و Exa Dark Sideræl Musk نام گرفت.

ماسک در سال 2002 میلادی شهروند آمریکا شد.

سوالات متداول درباره ایلان ماسک