فرمت DOCX چیست و چه تفاوتی با DOC دارد؟

برای مدتی طولانی Word شرکت مایکروسافت برای ذخیره سازی فایل ها از فرمت DOC استفاده می کرد. اما این رویه در سال ۲۰۰۷ دست خوش تغییر شد و فرمت ذخیره سازی Word جدید از DOC به DOCX تغییر نمود. اما اضافه شدن یک X ساده به انتهای نام این فرمت، چیزی بی معنی و ساده نبود. در واقع X اضافه شده نشان از استاندارد Office Open XML بود. اما چه تفاوتی میان این دو فرمت وجود داشت و باید از کدام یک استفاده کرد؟

مروری کوتاه بر تاریخچه فرمت DOC

تقریبا ۳۰ سالی از عمر فرمت DOC می گذرد. مایکروسافت برای اولین بار از این فرمت در نسخه ابتدایی Word - که روی MSDOS عرضه شده بود - استفاده کرد. در آن زمان، Word تنها برنامه ای بود که از این فرمت پشتیبانی می کرد. البته مایکروسافت در سال ۲۰۰۶ این رویه را تغییر داد و مشخصات این فرمت را در اختیار همگان قرار داد.

اگر چه در دهه نود میلادی و خصوصا اوایل سال ۲۰۰۰، واژه پردازهای مختلف بسیاری قادر به شناسایی فایل های DOC بودند، اما تقریبا هیچکدام از آن ها به طور کامل از فرمت عجیب و استثنایی Word پشتیبانی نمی کردند.

همین فرمت خاص و متفاوت مایکروسافت این امکان را در اختیار ردموندی ها گذاشت تا بر بسیاری از محصولات خوب آن دوره، نظیر WordPerfect شرکت Corel فائق آید و باعث شد که آن ها سلطنت نرم افزارهای اداری و واژه پردازها را به واسطه آفیس و Word به دست بگیرند.

این روند تا سال ۲۰۰۸ نیز ادامه پیدا کرد و فرمت DOC همچنان به عنوان محبوب ترین فرمت واژه پرداز شناخته می شد. فایل های ذخیره شده به صورت فرمت DOC روی ورژن های قدیمی نرم افزار Word نیز قابل شناسایی بودند و این امکان را برای کاربران فراهم می کرد که به راحتی فایل های خود را بدون هیچ نگرانی خاصی در اختیار دیگران قرار دهند.

معرفی Office Open XML

در اوایل سال ۲۰۰۰ و بالا گرفتن رقابت میان دو فرمت متن باز Open Office و Open Document Format، مایکروسافت تصمیم گرفت تا مرزهای سلطنت خود را گسترده تر کند. به همین منظور ردموندی ها در آن دوران از توسعه فایل های DOCX و همراهانش نظیر XLSX و PPTX سخن به میان آوردند.

استانداردهای جدید مایکروسافت نیز «Office Open XML» نام گرفت که برای توسعه آن ها از زبان های سطح بالا به جای فرمت های سطح پایین دو دویی استفاده شده بود. زبان های برنامه نویسی قدرتمندتر مزایای بسیاری در اختیار کاربران قرار می دادند.

فایل های کم حجم تر، شانس خراب شدن پایین تر و ظاهر بهتر تصاویر، همگی از مزیت های استانداردهای تازه مایکروسافت بودند. به همین ترتیت در سال ۲۰۰۷، تغییرات گسترده ای هم در برنامه Word ایجاد شدند. فرمت قدیمی DOC از حالت پیش فرض ذخیره سازی Word فاصله گرفت و DOCX جایگزین آن شد.

اما این تغییر رویه ساده و بی دردسر هم نبود. بسیاری از کاربران در آن دوره فکر می کردند که با آمدن فرمت جدید DOCX و انتشار ورژن تازه مایکروسافت آفیس، نسخه های قدیمی دیگر به کار هیچ فردی نمی آیند. چرا که ورژن های قدیمی دیگر قادر به شناسایی فرمت های جدید XML نبودند.

البته این گمانه زنی ها تقریبا غلط از آب در آمدند. حتی Word 2003 نیز توانایی خواندن فایل XML را داشت. پس از آن هم مایکروسافت با انتشار به روز رسانی های مختلفی این امکان را برای ورژن های دیگر نیز فراهم نمود. البته بسیاری از کاربران همچنان ترجیج می دادند که از فرمت DOC به جای DOCX استفاده کنند.

دلیل شان هم این بود که ورژن های قدیمی تر با این فرمت سازگاری بهتری دارند و در همه جا می توان از آن ها استفاده کرد. با این حال چند سال بعد فرمت DOCX دنیای واژه پردازها را در دستان خود گرفت و تبدیل به فرمت استاندارد فایل های متنی شد. البته باید خاطر نشان کرد که DOCX دیگر رقیب قدرتمندی هم نداشت که بتواند در مقابلش قد علم کند. مایکروسافت هم این فرصت را غنیمت شمرد و خیلی راحت این فرمت را به استانداردی جهانی تبدیل کرد.

از کدام فرمت استفاده کنیم؟

در حال حاضر DOCX از هر نظر بهترین فرمت برای ذخیره سازی فایل های WORD است. سبک و کم حجم است و برای انتقال زحمتی روی دوش کاربر نمی گذارد. حتی می توان با ابزارهای آنلاینی مانند Google Docs، آن ها را خواند و اجرا کرد.

فرمت DOC دیگر کارایی خاصی ندارد و تنها در زمانی باید به سراغش بروید که مجبور به استفاده از یک واژه پرداز سطح پایین باشید. ده سالی از پایان دوران DOC می گذرد و تقریبا در همه جا فرمت DOCX قابل شناسایی است و می توان به راحتی از آن استفاده نمود.

سوالات متداول کاربران درباره فرمت DOCX و DOC