آیا مهاجرت به کارت‌های بانکی هوشمند در زمان فعلی منطقی است؟

«به زودی از کارت‌های بانکی مغناطیسی به سوی کارت‌های بانکی هوشمند مهاجرت می‌کنیم.» این یکی از خبرهای مهمی بود که «عبدالناصر همتی»، رئیس‌کل بانک مرکزی روز سه‌شنبه (۹ بهمن) در همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت اعلام کرد. به عقیده او، تبدیل کارت‌های مغناطیسی به کارت‌های هوشمند می‌تواند کمک خوبی به نظام بانکی کند و علاوه بر ارتقای سطح امنیت، امکان پرداخت همراه امن را در جامعه فراهم نماید.

اهمیت چنین خبری زمانی افزایش پیدا می‌کند که متوجه شویم کارت‌های بانکی که امروز از سوی بانک‌ها دریافت می‌کنیم، کارت‌هایی مغناطیسی هستند که فناوری آنها مربوط به دهه ۶۰ میلادی یعنی بیشتر از ۵۰ سال پیش است. اما چه عواملی تاکنون در حرکت ما به سمت کارت‌های هوشمند بانکی نقش مانع را بازی کرده‌اند؟ «نیما امیرشکاری»، مدیر گروه بانکداری الکترونیک پژوهشکده پولی و بانکی در گفتگو با دیجیاتو به همین پرسش پاسخ داده است. او عقیده دارد که سه عامل هزینه‌ها، زیرساخت و قانون‌گذاری باعث شده‌اند تا این تغییر در کشور ما به کندی انجام شود:

«کارت‌های هوشمند امروز منتقدانی دارند که عقیده دارند بحث امنیت صرفاً در حوزه خرید‌های فیزیکی توسط کارت هوشمند افزایش پیدا می‌کند و برای خرید‌های اینترنتی راهکاری امن‌تری از وضعیت کنونی ندارد، پس رفتن به سمت آن نیز توجیه زیادی ندارد. مسئله دیگر بحث هزینه بسیار بالای چنین زیرساختی است. به واسطه اینکه در کارت‌های مغناطیسی مسیرها را خودمان به انحراف کشیده‌ایم، به راحتی نمی‌توانیم آنها را تطبیق دهیم و مطالعات تحقیقی بسیاری برای برگرداندن این دو روی یک خط نیاز است. همین مسئله، هزینه ارائه کارت‌های هوشمند در کشور را دوچندان می‌کند.»

به گفته امیرشکاری، امروز نزدیک به ۷ میلیون دستگاه پوز در کشور وجود دارد که ۵۰ درصد آنها از کارت‌های هوشمند پشتیبانی نمی‌کنند. کارت‌های هوشمند به واسطه چیپی که در آنها به کار گرفته شده، باید وارد دستگاه پوز شوند. او همچنین به تعداد زیادی عابربانک اشاره می‌کند که نیاز به آپدیت و به‌روز رسانی دارند. این به روز رسانی نیز صرفاً مربوط به کارت‌خوان دستگاه عابربانک نیست و حتی منوها، سخت‌افزار و نرم‌افزار آنها نیز باید تغییر کند، چراکه وقتی کارت چیپ داشته باشد، اپلیکیشن از روی کارت خوانده می‌شود.

او عنوان می‌کند که مرحله بعدی به تغییر خود کارت‌ها برمی‌گردد: «برای تغییر کارت‌های مغناطیسی به هوشمند، بانک‌ها هستند که باید همه کارت‌های مشتریان خود را ظرف مدت مشخصی از ۳ تا ۵ سال تغییر دهند تا کارت مشتریان با دستگاه‌های جدید قابل شناسایی باشد.»

با این همه، او عنوان می‌کند که راه‌ بهتری به جای این همه هزینه وجود دارد. به عقیده امیرشکاری، دنیا در حال حرکت به سمت فین‌تک‌ها و اپلیکیشن‌های موبایل است:

«در این حالت خود شخص، موبایل را خریده است و نیازی نیست تا در این میان هزینه قابل توجهی صرف شود. فروشنده می‌تواند یک کد QR را به صورت کاغذی چاپ کند و خریدار برای پرداخت، صرفاً این کد را اسکن کند. امروز سیاست‌های جهان به سمتی می‌رود که از ابزارهای خود کاربران استفاده شود، چراکه حالا موبایل‌های هوشمند ما به اینترنت 3G و 4G متصل هستند. حالا که این بستر وجود دارد چرا باید وارد فضای EMV شویم؟»

مدیر گروه بانکداری الکترونیک پژوهشکده پولی و بانکی در پاسخ به این پرسش دیجیاتو که آیا این حرکت دیرهنگام به سمت کارت‌های هوشمند که باز هم نوعی ابراز علاقه به راهکارهای سخت‌افزاری است، در نهایت به زیان ما خواهد بود یا خیر، می‌گوید:

«نمی‌شود گفت که نباید و نمی‌خواهیم سراغ کارت هوشمند برویم چراکه اساسا خود بانک مرکزی هم این پروژه را آغاز کرده است. اما ما همیشه در ایران سخت‌افزار را به نرم‌افزار و فکر‌افزار ترجیح می‌دهیم. تعداد پوزها و عابربانک‌های ما نشان می‌دهد که سخت‌افزار دوست هستیم. بانک‌های ما دوست دارند مسائل را سخت‌افزاری حل کنند در صورتی که با موبایل، با نرم‌افزار و استراتژی‌های صحیح می‌توان بسیاری از این موارد را با هزینه‌های کمتری انجام داد. امیدوارم در نسل بعدی کارت‌ها، هر دو مقوله نرم‌افزار و سخت‌افزار به شکل موازی پیشرفت کنند تا افرادی که قابلیتش را دارند از امکانات موبایل استفاده کنند.»